Tasavvufî düşünce ve uygulamada görgü ve nezaket kuralları -Kadiriyye ve Nakşibendiyye örneği-
Rules of etiquity and courtesy in sufi thought and practice: The example of Qadiriyye and Nakshibendiyye
- Tez No: 938936
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLAVER GÜRER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Ahlâk, Manevî Eğitim, Âdâb-ı Muâşeret, Edep, Sufism, Moral Education, Human, Manners, Decency
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Tasavvufta görgü ve nezaket kuralları (âdâb-ı muâşeret), bireylerin hem manevî yolculuklarında hem de sosyal yaşamlarında uyumlu ve erdemli bir tutum sergilemelerini sağlayan temel ilkeler arasında yer almaktadır. Tasavvuf, bireyin ahlâkî ve manevî gelişimini esas alarak, onu kâmil insan mertebesine ulaştırmayı amaçlayan bir disiplin olarak, sosyal etkileşimlerde de belli bir edep ve erkân çerçevesinde hareket etmeyi gerekli görmektedir. Bu bağlamda, tasavvufî öğretide âdâb-ı muâşeret, insanın hem kendi nefsiyle hem de diğer insanlarla ve nihayetinde Allah ile olan ilişkilerini düzenleyen bir ahlâkî sistem olarak karşımıza çıkmaktadır. Tasavvufî terbiyede, bireyin manevî gelişimini sağlamak için sohbet, tefekkür ve hizmet gibi farklı eğitim yöntemlerine başvurulmuş, bu süreçte bireyin ahlâkî olgunluğa erişmesi hedeflenmiştir. Bu çerçevede tasavvuf, görgü ve nezaket kurallarını sadece sosyal bir gereklilik olarak değil, bireyin ruhsal arınmasını ve ahlâkî kemâle ulaşmasını sağlayan bir vasıta olarak ele almaktadır. Tasavvufî öğretide, hoşgörü, saygı, sabır, tevazu, samimiyet ve diğerlerine hizmet gibi erdemler önemli bir yer tutmakta; bu değerler, bireyin nefsi terbiyesi ve toplumsal barışın inşasında belirleyici unsurlar olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma, tasavvufta âdâb-ı muâşeretin temel ilkelerini, tarihsel gelişimini ve modern dönemdeki yansımalarını ele almaktadır. Tasavvuf anlayışının bireysel ve toplumsal yaşamda görgü ve nezaket kurallarını nasıl şekillendirdiğini analiz eden bu çalışma, aynı zamanda bu kuralların Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamber'in (s.a.v) sünneti bağlamında temellendirilmesini amaçlamaktadır. Bu bağlamda, tasavvufun bireysel ahlâk inşasındaki rolü kadar, toplumsal düzeni ve insan ilişkilerini nasıl düzene soktuğu da incelenecektir. Araştırma sonucunda, tasavvufun âdâb-ı muâşeret öğretisinin, modern toplumlar için de rehber niteliğinde çıkarımlar sunabileceği ortaya konulacaktır.
Özet (Çeviri)
The rules of etiquette and decorum (âdâb-ı muâşeret) in Sufism are among the fundamental principles that enable individuals to maintain a harmonious and virtuous attitude both in their spiritual journey and social life. Sufism, as a discipline that prioritizes the moral and spiritual development of individuals with the aim of guiding them toward the rank of the perfect human being (insan-ı kâmil), necessitates adherence to a certain code of conduct and manners in social interactions. In this context, âdâb-ı muâşeret in Sufi teachings emerges as an ethical system that regulates an individual's relationship with themselves, other people, and ultimately with God. Sufi training employs various educational methods such as spiritual discourse (sohbet), contemplation (tefekkür), and service (hizmet) to facilitate an individual's spiritual progress, with the ultimate goal of attaining moral maturity. Within this framework, Sufism regards etiquette and decorum not merely as a social necessity but as a means of spiritual purification and moral perfection. Sufi teachings emphasize virtues such as tolerance, respect, patience, humility, sincerity, and service to others. These values are considered essential elements in self-discipline (nefs terbiyesi) and in the construction of social harmony. This study examines the fundamental principles of âdâb-ı muâşeret in Sufism, its historical development, and its reflections in the modern era. By analyzing how the Sufi perspective shapes etiquette and decorum in both individual and social life, this research also aims to establish the foundations of these rules within the framework of the Qur'an and the Sunnah of the Prophet Muhammad (peace be upon him). In this regard, the study explores not only the role of Sufism in personal moral development but also its influence on social order and human relationships. The findings suggest that the âdâb-ı muâşeret teachings of Sufism can provide valuable insights and guidance for modern societies
Benzer Tezler
- Ahmed el-Gazzâlî ve tasavvufî görüşleri
Ahmad aL-Ghazali and sufism thoughts
ÖMER FARUK ÇALIMLI
Doktora
Türkçe
2024
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVDA AKTULGA GÜRBÜZ
- Tefsirde tahkik tavrı: Bursevî'nin Evâil Ta'lîka'sı örneği
The approach of taḥqīq in tafsīr: The case of Bursawī's Awāil Ta'līqa
ALİM HATİP
- Ali bin Süleyman es-Silifkevî'nin Vuslatü's-Sâlikîn adlı eseri: İnceleme ve metin
Wuslat al-Salikin of Ali b. Suleyman al-Silifkavi: Text and study
İBRAHİM RÜŞTÜ YAPICI
- Tevessülün tasavvufî kavramlarla ilişkisi ve psikolojik etkileri
The relationship of tawassul with sufi concepts and its psychological effects
ŞEFAAT ERTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBalıkesir ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESMA SAYIN
- Alevi-Bektaşi şiir geleneğinde millî değerler ve toplumsal bütünleşme
National values and social integration in the Alevi-Bektashi poetry tradition
KADER ÜSTÜNDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiAlevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDEM AKIN
- İmâm-ı Rabbânî'nin tasavvuf anlayışında sünnete bağlılık
Adherence to sunnah in Imami Rabbani's understanding of sufism
ZEHRA AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinFatih ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN YENİBAŞ