Finansal teknoloji'nin (Fintech) ülke makro ekonomik değişkenleri ve finansal sistem üzerine etkisi: Seçilmiş gelişmekte olan ülkeler örneği
The impact of financial technology (Fintech) on country macroeconomic variables and financial system: The case of selected developing countries
- Tez No: 938950
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM HALİL EKŞİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Maliye, İşletme, Economics, Finance, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu tez çalışması, finansal teknolojilerin (Fintech) gelişiminin gelişmekte olan ülkelerde bankacılık sektörü üzerindeki risk, performans ve makroekonomik büyüme değişkenlerine etkisini çok boyutlu bir yapısal analiz çerçevesinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda Arnavutluk, Bangladeş, Botsvana, Gana, Ruanda, Tayland ve Zambiya'ya ait 2013–2023 dönemini kapsayan panel veri seti oluşturulmuştur. Fintech ve kurumsal kalite göstergeleri, ilgili alt bileşenlerden türetilerek Temel Bileşen Analizi (PCA) yöntemi ile bileşik skorlar şeklinde yapılandırılmış; bağımlı değişkenler olarak net faiz marjı, takipteki krediler oranı, Z-score (finansal istikrarsızlık göstergesi) ve GSYH büyüme oranı ele alınmıştır. Panel veri analizlerinde, heteroskedastisite, otokorelasyon ve yatay kesit bağımlılığı gibi metodolojik sapmaları minimize etmek amacıyla sabit etkiler tahmincisi altında Driscoll-Kraay dirençli standart hataları kullanılmıştır. Analiz sonuçları, Fintech gelişiminin bankaların net faiz marjı üzerinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu durum, dijital finansal hizmetlerin geleneksel bankacılık aracılık faaliyetlerini daraltarak faiz gelirlerini azaltabileceğini göstermektedir. Diğer yandan, Fintech skorunun takipteki krediler oranını düşürmesi, dijital finans altyapısının kredi değerlendirme süreçlerini iyileştirici etkisini ortaya koymaktadır. Ancak Fintech'in Z-score (finansal istikrarsızlık) ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri negatif olup, bu durum dijitalleşmenin erken evrelerinde regülasyon eksiklikleri veya adaptasyon gecikmeleri nedeniyle kısa vadede istikrarsızlık yaratabileceğini göstermektedir. Kurum kalitesinin kredi riski üzerinde azaltıcı bir etkisi tespit edilirken, faiz marjı ve büyüme üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Bu bulgular, Fintech'in etkisinin kurumsal bağlama duyarlı olduğunu ve dijital dönüşümün olumlu etkilerinin güçlü yönetişim ve düzenleyici yapılarla desteklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu tez, gelişmekte olan ülkelerde Fintech'in etkilerini bütüncül olarak ele alan az sayıdaki çalışmalardan biri olup, çok boyutlu göstergelerle desteklenmiş özgün bir metodoloji sunmaktadır. Aynı zamanda Fintech'in bankacılık sistemiyle ilişkisini sadece finansal performans düzeyinde değil, kredi riski ve istikrar gibi yapısal değişkenlerle de inceleyerek literatüre anlamlı bir katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the multi-dimensional impact of Financial Technology (Fintech) development on banking performance, credit risk, financial stability, and economic growth in selected developing countries. The empirical analysis covers panel data from Albania, Bangladesh, Botswana, Ghana, Rwanda, Thailand, and Zambia for the 2013–2023 period. Composite indicators for Fintech development and institutional quality were constructed using Principal Component Analysis (PCA). Four dependent variables were analyzed: bank net interest margin, non-performing loans (NPL) ratio, Z-score (banking stability), and annual GDP growth. To address methodological concerns such as heteroskedasticity, autocorrelation, and cross-sectional dependence in panel data, the Driscoll-Kraay robust standard error estimator under fixed effects specification was employed. The results reveal that Fintech development has a statistically significant and negative effect on net interest margins, indicating a shrinking of traditional banking revenue streams due to digital financial products. Conversely, Fintech significantly reduces the NPL ratio, suggesting improved credit screening and monitoring efficiency through digital platforms. However, Fintech exerts a negative effect on both banking stability and GDP growth, implying that rapid technological transformation in less regulated or institutionally weak environments may induce short-term instability. The effect of institutional quality was found significant only for credit risk reduction. These findings underscore the importance of strong governance frameworks in shaping Fintech's macroeconomic effects. This study provides one of the few comprehensive empirical analyses of Fintech's economic impacts in developing countries, combining multi-dimensional indicators with robust econometric techniques. It contributes to the literature by examining not only the financial performance of banks but also structural variables such as risk and stability, offering policy insights for digital financial development strategies.
Benzer Tezler
- Bankacılık sektöründe finansal teknoloji (FinTek) uygulamaları: Türkiye ve Azerbaycan karşılaştırması
Financial technology (FinTech) applications in the banking sector: Comparison of Türkiye and Azerbaijan
ELSHAN BABAZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BankacılıkHitit Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM KURT CİHANGİR
- Fintech lending characteristics and loan repayment performance analyses
Finansal teknoloji şirketleri aracılığıyla kullandırılan kredilerin karakteristik özellikleri ve kredi geri ödeme performans analizleri
HAKKI DENİZ KARAMAN
Doktora
İngilizce
2021
BankacılıkKadir Has ÜniversitesiFinans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER LÜTFİ GEBİZLİOĞLU
- Financial technology sector in Turkey and Poland
Türkiye ve Polonya'da finansal teknoloji sektörü
HAKAN ALYAKUT
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
İşletmeBahçeşehir Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KAYA AKYILDIZ
- Growth of digital financial products and services: A research on the expansion of Fintech services and solutions in Turkey
Dijital finansal ürün ve hizmetlerin büyümesi: Türkiye'de Fintech hizmet ve çözümlerinin genişlemesi üzerine bir araştırma
ELİF BİLGİÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
BankacılıkBahçeşehir ÜniversitesiYönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. SABA GAMZE ORAL
- Finansal teknoloji kullanımının yeri ve boyutu: Seçilmiş ülke örnekleri üzerinde kavramsal bir değerlendirme
The role and scope of financial technology usage: A conceptual evaluation based on selected country examples
SİNAN CAN GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MaliyeAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CİHAN TANRIÖVEN