İdiyopatik parkinson hastalığında hastalık şiddetine göre duygudurum bozukluklarının ortaya çıkışı ve eşlik eden klinik özellikler
The emergence of mood disorders and associated clinical features in relation to disease severity in idiopathic parkinson's disease
- Tez No: 939071
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET YÜCEL AĞARGÜN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Giriş: Parkinson hastalığı (PH), tarihsel olarak bir hareket bozukluğu olarak sınıflansa da giderek artan sayıda çalışma, hastalığın non-motor ve nöropsikiyatrik yönlerini ön plana çıkarmaktadır. Bu bağlamda, özellikle depresyon ve bipolar bozukluk (BB) gibi duygudurum bozukluklarının (DDB), PH seyrine etkisi hastalığın preklinik evresinden itibaren göz ardı edilemeyecek bir öneme sahiptir. Amaç: Bu çalışmada, İdiyopatik Parkinson Hastalığı (İPH) tanısı almış hastalarda hastalık şiddeti ile duygudurum bozuklukları ve bazı non-motor belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmamızda; 130 İdiopatik Parkinson Hastası, hastalık evresine göre iki gruba ayrılarak (H&Y Evre 0-I-II ve III-IV), duygudurum bozuklukları ve bazı non-motor semptomlarla olan ilişkileri incelenmiştir. Veriler, çok sayıda geçerli psikometrik ölçek (MoCA, Young Mani Derecelendirme Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği, VDAS, PSQI, RBDQ, BIS-11) ve UPDRS alt başlıkları ile değerlendirilmiştir. Veriler SPSS 28.0 ile analiz edilmiştir. Bulgular: Duygudurum Bozuklukları: İleri evre PH hastalarında depresyon şiddeti anlamlı derecede daha yüksek bulunmuşken; manik belirtiler istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiş olsa da hastalık şiddeti arttıkça manik belirtilerin artabileceğini düşündüren klinik eğilim gözlenmiştir. Bilişsel İşlevler: MoCA skorları ileri evre hastalarda anlamlı düzeyde düşüktür ve UPDRS'in özellikle motor olmayan sorunlar ve motor muayene alt başlıklarıyla negatif korelasyon göstermiştir. Ayrıca MoCA skorları ile BDÖ puanları arasında negatif korelasyon saptanması, bilişsel işlevlerdeki azalmanın depresyon düzeyiyle ilişkili olduğunu düşündürmektedir. Uyku Kalitesi: PSQI skorları ileri evrede anlamlı olarak daha kötü bulunmuştur. Ayrıca hem depresyon hem de motor olmayan belirtilerle ilişkili olduğu görülmüştür. Uyku kalitesinin bozulması ile depresyonun şiddeti arasındaki bu ilişki, non-motor semptomların birbiriyle örtüşebildiğini ve uyku bozukluklarının duygudurum üzerinde etkili olabileceğini göstermektedir. REM Davranış Bozukluğu: RBD skorları ileri evre hastalarda daha yüksek bulunmuş ancak istatistiksel olarak anlamlılık göstermemiştir, özellikle motor olmayan belirtilerle ve motor komplikasyonlar ile korele olduğu bulunmuştur. PSQI ile RBD skorları arasında saptanan korelasyon, REM uykusu davranış bozukluğu belirtilerinin gözlendiği bireylerde daha kötü uyku kalitesinin varlığına işaret etmektedir Rüya Anksiyetesi: VDAS skorları ileri evre hastalarda daha yüksek bulunmuş, özellikle motor olmayan belirtilerle korele olduğu gösterilmiştir. RBD skoru ile arasında da pozitif korelasyon gözlenmiştir. Bu bulgu, REM uykusu davranış bozukluğu belirtilerinin daha fazla gözlendiği bireylerde, özellikle yüksek rüya anksiyetesi düzeyine işaret etmektedir. Dürtüsellik: Barratt skorları, evreler arası anlamlı fark göstermese de motor olmayan sorunlar ile pozitif korelasyon göstermiştir. BIS-SF-11 skorları, bipolar bozukluğu olan hastalarda ve psikotik belirtili grupta dikkat çekici biçimde yüksek bulunmuştur. Bu durum, dürtüselliğin yalnızca hastalığın motor evresine değil, eşlik eden psikiyatrik komorbiditelere de bağlı olabileceğini göstermektedir. Nitekim çoklu regresyon analizinde dürtüselliğin en güçlü yordayıcılarının depresyon skoru ve psikotrop ilaç kullanımı olması da bu hipotezi desteklemektedir. UPDRS Alt Puanları: Hastalık ilerledikçe, yalnızca motor değil; motor olmayan semptom yükü ve komplikasyonlar da anlamlı düzeyde artmaktadır. Tartışma ve Sonuç: Çalışma, Parkinson hastalığında duygudurum bozukluklarının yalnızca eşlik eden psikiyatrik durumlar değil, hastalığın kliniğini ve yaşam kalitesini doğrudan etkileyen anahtar bileşenler olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle hastalığın şiddetinin artışıyla birlikte; depresyon, kötü uyku kalitesi ve bilişsel gerileme gibi non-motor semptomlar belirgin şekilde artış göstermektedir. Bu durum, hastalık yönetiminde multidisipliner bir yaklaşımı ve erken müdahale stratejilerini gerekli kılmaktadır. Sonuç olarak, Parkinson hastalığında yalnızca motor değil, duygudurum, dürtüsellik, anksiyete ve uyku sorunları gibi non-motor belirtiler de hastalığın seyrini ve yaşam kalitesini ciddi biçimde etkilemektedir. Özellikle eş tanılı depresyon ve bipolar bozukluk, ek psikotik belirtilerin varlığı, hastaların değerlendirilmesinde ve tedavisinde çok disiplinli bir yaklaşım gerektirdiğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın bulguları, Parkinson hastalarının yalnızca nörolojik değil, nöropsikiyatrik bir perspektifle de ele alınması gerektiğini desteklemektedir.
Özet (Çeviri)
Introduction: Although Parkinson's disease (PD) has historically been classified as a movement disorder, an increasing number of studies highlight the significance of its non-motor and neuropsychiatric dimensions. In this context, mood disorders (MD), particularly depression and bipolar disorder (BD), have been shown to significantly influence the course of PD even from its preclinical phase. Objective: This study aimed to investigate the relationship between disease severity and mood disorders, along with certain non-motor symptoms, in patients diagnosed with Idiopathic Parkinson's Disease (IPD). Methods: A total of 130 patients with IPD were divided into two groups based on disease stage (Hoehn & Yahr stages 0-I-II and III-IV). The relationships between disease severity, mood disorders, and selected non-motor symptoms were analyzed. Data were collected using validated psychometric instruments (MoCA, Young Mania Rating Scale, Beck Depression Inventory, VDAS, PSQI, RBDQ, BIS-11) and UPDRS subscales. Statistical analyses were conducted using SPSS version 28.0. Results: Mood Disorders: Depression severity was significantly higher in patients at advanced stages of PD. Although manic symptoms did not show statistically significant differences, a clinical trend indicating an increase in manic symptoms with disease progression was observed. Cognitive Functions: MoCA scores were significantly lower in advanced-stage patients and negatively correlated with non-motor experiences and motor examination scores on the UPDRS. A negative correlation between MoCA and BDI scores suggests that cognitive decline is associated with depression severity. Sleep Quality: PSQI scores were significantly worse in advanced-stage patients and were associated with both depression and non-motor symptoms. This supports the overlap among non-motor symptoms and suggests that sleep disturbances may affect mood regulation. REM Sleep Behavior Disorder (RBD): Although RBD scores were higher in advanced stages, the difference was not statistically significant. RBD scores were correlated with both non-motor symptoms and motor complications. The correlation between RBD and PSQI suggests poorer sleep quality in patients exhibiting RBD symptoms. Dream Anxiety: VDAS scores were higher in advanced-stage patients and correlated with non-motor symptoms and RBD scores. This indicates elevated dream-related anxiety in patients with more prominent RBD features. Impulsivity: While total BIS-11 scores did not differ significantly between stages, they positively correlated with non-motor symptoms. Impulsivity scores were notably higher in patients with comorbid bipolar disorder and psychotic features. Multiple regression analysis identified depression severity and psychotropic medication use as the strongest predictors of impulsivity, suggesting that impulsivity may be driven by psychiatric comorbidities rather than motor symptoms alone. UPDRS Subscores: As the disease progressed, both motor and non-motor symptom burden and complications significantly increased. Discussion and Conclusion: This study demonstrates that mood disorders in PD are not merely comorbid conditions but key components that directly impact clinical presentation and quality of life. As disease severity increases, there is a significant rise in depression, cognitive decline, and poor sleep quality. These findings underline the necessity for a multidisciplinary approach and early intervention strategies in the management of PD. Ultimately, this study supports a neuropsychiatric as well as neurological perspective in the assessment and treatment of PD patients, especially those with comorbid depression, bipolar disorder, psychotic features, and other non-motor symptoms.
Benzer Tezler
- İdiyopatik parkinson hastalığında nonmotor semptomlar ve nonmotor dalgalanmalar
Nonmotor symptoms and nonmotor fluctuations in patients with idiopathic parkinson's disease
İPEK KESKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
NörolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE YILMAZ KÜSBECİ
- Parkinson hastalığında düşme etkinlik ölçeği-uluslararası'nın Türkçe geçerlilik güvenilirlik çalışması
Reliability and validity of the Turkish version of the falls efficacy scale-international in patients with parkinson's disease
FATMA NAZLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonSağlık Bilimleri ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. EBRU KARACA UMAY
- Parkinson hastalığı erken sabah off periyodunda nonmotor sıklığı
Başlık çevirisi yok
YELİZ KIYAK KEÇELİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
NörolojiGazi ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYŞE BORA TOKÇAER
- İdiopatik parkinson hastalığında motor olmayan semptomların plazma ürik asit seviyesi ile ilişkisi
Associated between serum uric acit and non motor symptomps of parkinson's disease
AHMET KOÇER
- İdyopatik parkinson hatalığında depresyon, anksiyete ve kognitif durum
Depression, anxiety and cognitive status in idiopathic parkinson's disease
OYA ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
NörolojiSağlık BakanlığıNöroloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAHRİYE FERİHA ÖZER