Çözüm odaklı sosyal hizmet müdahalesinin tip-1 diyabetli çocuk sahibi ailelerin hastalığa uyumuna etkisi
The effect of solution-focused social work intervention on the adaptation of families with children with type-1 diabetes to the disease
- Tez No: 939232
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞEYDA YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Tip 1 diyabet, Hastalığa uyum, Çözüm odaklı yaklaşım, Çözüm odaklı terapi, Gruplarla sosyal hizmet müdahalesi, Tıbbi sosyal hizmet, Type 1 diabetes, Adaptation to illness, Solution focused approach, Solution focused therapy, Social work intervention with groups, Medical social work
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Tip 1 diyabet kronik bir hastalıktır ve tanı konulma zamanı genellikle çocukluk döneminde olmaktadır. Hastalığın yönetimi karmaşık ve ömür boyu devam etmektedir. Özellikle çocukluk döneminde çocuğun diyabeti kendi başına yönetememesi diyabetli çocuğun ailesinin de tedavi sürecinde aktif bir rol oynamasını zorunlu kılmaktadır. Tip 1 diyabet ve yönetimi yalnızca çocuğu değil ailesini de psikolojik, sosyal ve ekonomik açıdan olumsuz etkilemektedir. Çözüm odaklı yaklaşıma dayalı gruplarla sosyal hizmet müdahalesinin, tip 1 diyabetli çocuğu olan ailelerin hastalığa uyumlarına etki edip etmediğini saptamayı amaçlayan bu araştırma nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desene göre tasarlanmıştır. Araştırma, iki aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın ilk aşamasında tip 1 diyabetli çocuğa bakım veren ebeveynlerde hastalığın algılanan ağırlığı, aile işlevselliği ve diyabetin aileye olan etkisi hakkında genel bir kanıya varmak amacıyla 377 ebeveyn ile genel tarama yapılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasının veri toplama araçları Sosyodemografik Bilgi Formu, Diyabetin Aileye Etkisi Ölçeği (DAEÖ), Hastalığa İlı̇şkı̇n Öznel Algılar Anne/Baba Formu (HİÖA-A/B) ve Aile APGAR (AAP) Ölçeği'dir. Genel tarama bulguları değerlendirildiğinde diyabetin aileyi en fazla ekonomik olarak olumsuz etkilediği, ebeveynler tarafından hastalığın algılanan ağırlığının oldukça yüksek olduğu ve aile işlevselliğinden duyulan memnuniyet düzeyinin yüksek olduğu bulunmuştur. Tip 1 diyabetli çocuğu olan ailelerin genel durumları betimlendikten sonra araştırmanın ikinci aşamasına geçilmiştir. İkinci aşamada, tek gruplu öntest-sontest modeline dayalı bir çalışma yürütülmüştür. Bu kapsamda sekiz ebeveyn ile çözüm odaklı yaklaşıma dayalı gruplarla sosyal hizmet müdahalesi kapsamında haftada bir olmak üzere toplam 8 grup oturumu gerçekleştirilmiştir. Bu aşamada veri toplama araçları olarak araştırmanın birinci kısmında kullanılan veri toplama araçlarına ek olarak grup oturumları ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Yapılan çözüm odaklı yaklaşıma dayalı gruplarla sosyal hizmet müdahalesinde toplanan nicel verileri analiz etmek amacıyla Kruskall Wallis H testi, Mann Whitney U testi, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve ölçek puanları arasındaki ilişkilerin incelenmesi için Spearman Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında yapılan toplam 8 grup oturumundan ve müdahalenin etkililiğini saptamak üzere uygulanan yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen nitel veriler deşifre edilmiştir. Elde edilen veriler nitel veri analiz teknikleri arasında yer alan tematik analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Yapılan öntest-sontest ölçümlerine göre; deney grubunda yer alan ebeveynlerde, diyabetin aileye olumsuz etkisi ve hastalığın algılanan ağırlığı istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde olumlu yönde farklılaşmıştır. Ek olarak ebeveynlerin istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde aile işlevselliği memnuniyet düzeyi artmıştır. Grup çalışması oturumları sırasında elde edilen nitel verilerin analizi sonucunda“grup çalışmasına katılma amacı, mucize sorusu, başa çıkma becerileri geliştirme, istisnalar, olumlu davranış geliştirme ve kâbus sorusu”olmak üzere 6 temaya ulaşılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen nitel verilerin analizi sonucunda ise grup çalışmasının;“aile ilişkisi üzerindeki etkisi, ebeveynin diyabetle baş etme becerisine etkisi, çocuğun diyabetle baş etme becerisine etkisi ve ebeveyn/çocuk ilişkisi üzerindeki etkisi”olmak üzere 4 temaya ulaşılmıştır. Tematik analizler sonucunda grup çalışmasına katılan ebeveynlerin çözüm odaklı düşünme ve olumlu davranış geliştirme becerisi geliştirerek müdahalenin amacına uygun değişim ve dönüşüm yaşadıkları tespit edilmiş ve bu bulguların nicel bulguları desteklediği sonucuna varılmıştır. Bulgular, tip 1 diyabetli çocukların ailelerinin hastalığa uyumları üzerinde çözüm odaklı yaklaşıma dayalı gruplarla sosyal hizmet müdahalesinin etkili olduğu sonucunu ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Type 1 diabetes is a chronic disease and is usually diagnosed in childhood. Management of the disease is complex and takes a lifetime. Especially in childhood, the inability of the child to manage diabetes on her/his own necessitates the active role of the family in the treatment process. Not only do Type 1 diabetes and its management affect the child but they also affect the family psychologically, socially and economically. This study, which aims to determine whether social work intervention with groups based on a solution-focused approach affects the adaptation of families with children with type 1 diabetes to the disease, was designed according to a convergent parallel design, which is a mixed research method in which quantitative and qualitative methods are used together. In the first stage of the study, a general screening was conducted with 377 parents in order to reach a general opinion about the perceived severity of the disease, family functionality and the effect of diabetes on the family among parents caring for a child with type 1 diabetes. The data collection tools of the first stage of the study are the Sociodemographic Information Form, the Diabetes Impact on the Family Scale (DAES), the Subjective Perceptions of the Disease Mother/Father Form (SPD-A/B) and the Family APGAR (FAP) Scale. When the general screening findings were evaluated, it was found that diabetes had the greatest negative impact on the family economically, the perceived severity of the disease by parents was quite high, and the level of satisfaction with family functionality was high. After describing the general situation of families with children with type 1 diabetes, the second phase of the research was started. In the second stage, a study based on a single-group pretest-posttest model was conducted. In this context, a total of 8 sessions were held once a week with eight parents within the scope of social service intervention in groups based on a solution-focused approach. At this stage, group sessions and Semi-Structured Interview Form were used as data collection tools in addition to the data collection tools used in the first part of the research. In order to analyze the quantitative data collected in the social work intervention with groups based on the solution-focused approach, Kruskall Wallis H test, Mann Whitney U test, Wilcoxon Signed Rank Test and Spearman Correlation analysis were used to examine the relationships between the scale scores. Qualitative data obtained from a total of 8 group sessions conducted within the scope of the research and the semi-structured interview form applied to determine the effectiveness of the intervention were deciphered. The obtained data were analyzed with the thematic analysis technique, which is among the qualitative data analysis techniques. According to the pretest-posttest measurements, the negative impact of diabetes on the family and the perceived severity of the disease differed positively in a statistically significant way in the parents in the experimental group. Additionally, parents' satisfaction with family functioning increased statistically significantly. As a result of the analysis of the qualitative data obtained during the group work sessions, 6 themes were reached:“purpose of participating in group work, miracle question, developing coping skills, exceptions, developing positive behavior and nightmare question”. As a result of the analysis of the qualitative data obtained from the semi-structured interview form, 4 themes were reached:“the effect of group work on the family relationship, the effect on the parent's ability to cope with diabetes, the effect on the child's ability to cope with diabetes, and the effect on the parent/child relationship”. As a result of thematic analyses, it was determined that the parents who participated in the group study developed solution-focused thinking and positive behavior development skills and experienced change and transformation in line with the purpose of the intervention, and it was concluded that these findings supported the quantitative findings. The findings revealed that social work intervention with groups based on a solution-focused approach was effective on the adaptation of families of children with type 1 diabetes to the disease.
Benzer Tezler
- Çözüm odaklı grupla sosyal hizmet müdahalesinin ergenlerin dijital oyun bağımlılığı ve yalnızlık düzeylerine etkisi
The effect of solution-focused social work group intervention on adolescents' digital game addiction and loneliness levels
ÇAĞATAY SERKAN KAYA
- Yıkıcı davranışlar gösteren ilkokul öğrencilerine yönelik çözüm odaklı yaklaşıma dayalı grupla okul sosyal hizmet müdahalesi etkililiğinin incelenmesi
The investigation of effectiveness of solution-focused group school social work intervention on the primary school-children with distruptive behaviors
FATMA ÖZGE ÇAVUŞ BEKCE
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ÖZKAN
- Çözüm odaklı kısa terapiye dayalı bireylerle sosyal hizmet müdahalesinin gençlerin umutsuzluk ve stres düzeylerine etkisi
The effect of social work intervention with individuals based on solution focused brief therapy on college students' hopelessness and stress levels
MELEK ZUBAROĞLU YANARDAĞ
- Çözüm odaklı kısa terapi yaklaşımına dayalı sosyal hizmet müdahalesinin kronik böbrek yetmezliği hastalarının psikososyal uyum düzeylerine etkisi
The effect of solution focused brief therapy based social work intervention on psychosocial adjustment levels of patients with chronic kidney disease
OĞUZHAN ZENGİN
- Çözüm odaklı kısa terapi yaklaşımına dayalı sosyal hizmet müdahalesinin geçici koruma statüsündeki çocukların zihinsel dayanıklılık ve sosyal destek değerlendirmelerine etkisi
The effect of social work intervention based on solution-focused brief therapy approach on mental resilience and social support evaluations of children in temporary protection status
MERVE ELİFNUR GÜLBÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sosyal HizmetKarabük ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN ZENGİN