Çocukların edebi eser karakterlerini rol-model alma eğilimleri ile öz şefkat ve sosyal sorumluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between children's tendency to take literary characters as role models and their levels of self-compassion and social responsibility
- Tez No: 939758
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESİN SEZGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Education and Training, Psychology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Edebi karakterler, Rol-model, Öz şefkat, Sosyal sorumluluk, Literary characters, Role model, Self-compassion, Social responsibility
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Amaç: Ortaokul öğrencilerinin edebi eser kahramanlarını rol-model alma eğilimleri ile öz şefkat, sosyal sorumluluk ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Araştırma ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Pendik ilçesindeki 380 öğrenci üzerinde yapılan çalışmada basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama araçları arasında“Kişisel Bilgi Formu”,“Edebî Eserlerdeki Kahramanları Rol-Model Alma Ölçeği”,“Öz-Şefkat Ölçeği-Kısa Formu”ve“Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Sosyal Sorumluluk Ölçeği”yer almıştır. Veri analizinde, ölçekler arasındaki ilişkileri incelemek için Pearson korelasyon analizi, değişkenler arasındaki farkları belirlemek için tek yönlü ANOVA ve bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır, basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Araştırma bulgularına göre, çocukların edebi kahramanları rol-model alma eğilimleri yaş, akademik başarı ve kitap okuma alışkanlığına göre anlamlı farklılık göstermektedir. 11 yaş grubunun edebi eser kahramanlarını rol model alma eğilimi 14 yaş grubuna göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. İyi seviye akademik başarıya sahip katılımcıların rol model alma seviyeleri orta seviye akademik başarıya sahip katılımcılardan anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edilmiştir. Kitap okuma alışkanlığına öğretmen ve aile kaynaklı olarak sahip olanlar, daha yüksek rol-model alma eğiliminde olduğu tespit edilmiştir. Öz-şefkat düzeylerinin cinsiyete, yaşa ve kitap okuma alışkanlığına göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Erkek katılımcıların öz şefkat seviyelerinin kız katılımcılara göre daha yüksek olduğunu tespit edilmiştir. 11 yaş grubunun öz şefkat seviyesinin, 13 ve 14 yaş gruplarına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen kaynaklı kitap okuma alışkanlığı olan katılımcıların öz şefkat seviyesi, sosyal medya kaynaklı kitap okuma alışkanlığı olan katılımcılardan daha yüksek bulunmuştur. Sosyal sorumluluk düzeyinin yaşa, akademik başarı düzeyine, kitap okuma alışkanlığına göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Yaş arttıkça sosyal sorumluluk ve alt boyutlardan biri olan birlikte hareket etme düşmektedir. Akademik başarı düzeyi arttıkça sosyal sorumluluk puanı ve sosyal sorumluluğun alt boyutlarından olan yardımlaşma ve sosyal duyarlılık düzeyi artmaktadır. Kitap okuma alışkanlığı olan katılımcıların sosyal sorumluluk seviyeleri ve sosyal sorumluluğun alt boyutlarından olan yardımlaşma, çevreye duyarlılık ve sosyal duyarlılık alt boyutunda bu alışkanlığa sahip olmayan katılımcılara göre anlamlı olarak daha yüksek olduğu bulunmuştur. Rol-model alma eğilimi ile öz şefkat arasında zayıf, sosyal sorumluluk düzeyi ile ise orta düzeyde pozitif ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Sonuç: Edebi eserleri rol-model almanın öğrencilerin sosyal sorumluluk ve öz şefkat düzeyleri üzerinde etkilerinin olduğu ve bazı demografik değişkenlerin edebi kahramanları rol-model alma, sosyal sorumluluk ve öz şefkat düzeyleri üzerinde anlamlı yordayıcılar olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to examine the relationship between middle school students' tendency to role-model literary heroes and self-compassion, social responsibility and some demographic variables. Materials and Methods: The research was conducted with the relational survey model. Simple random sampling method was used in the study conducted on 380 students in Pendik district. Data collection tools included“Personal Information Form”,“Scale of Role-Modeling Heroes in Literary Works”,“Self-Compassion Scale-Short Form”and“Social Responsibility Scale for Secondary School Students”. In data analysis, Pearson correlation analysis was used to examine the relationships between the scales, one-way ANOVA and independent sample t-test were used to determine the differences between variables, and multiple regression analysis was performed. Results: According to the findings of the study, children's tendency to role-model literary heroes differs significantly according to age, academic achievement and reading habits. The 11-year-old age group's tendency to take literary heroes as role models was found to be significantly higher than the 14-year-old age group. The role modeling levels of participants with good academic achievement were found to be significantly higher than those of participants with moderate academic achievement. It was found that those who had the habit of reading books as a result of teachers and family had a higher tendency to take role-modeling. Self-compassion levels were found to differ significantly according to gender, age and reading habits. It was found that male participants had higher levels of self-compassion than female participants. The self-compassion level of the 11-year-old age group was found to be higher than that of the 13 and 14-year-old age groups. The level of self-compassion of participants with teacher-based book reading habits was found to be higher than participants with social media-based book reading habits. It was found that the level of social responsibility differed significantly according to age, academic achievement level and reading habits. As age increases, social responsibility and acting together, one of the sub-dimensions, decrease. As the academic achievement level increases, the social responsibility score and the level of cooperation and social sensitivity, which are sub-dimensions of social responsibility, increase. It was found that the social responsibility levels of the participants who had the habit of reading books and the sub-dimensions of social responsibility such as helping, environmental sensitivity and social sensitivity were significantly higher than the participants who did not have this habit. There were weak positive and significant relationships between role-modeling tendency and self-compassion, and moderate positive and significant relationships with social responsibility level. Conclusion: It was determined that role-modeling literary works had effects on students' social responsibility and self-compassion levels and that some demographic variables were significant predictors of role-modeling literary heroes, social responsibility and self-compassion levels.
Benzer Tezler
- Türk ve Alman çocuk edebiyatında vampirler: Angela Sommer-Bodenburg'un 'Küçük Vampir' adlı eseri ve Nazlı Eray'ın 'Naz ve Köşkteki Vampir' adlı eserin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
Vampires in Turkish and German children's literature: A comparative analysis of Angela Sommer-Bodenburg's 'The Little Vampire' and Nazlı Eray's 'Naz and the Vampire in the Mansion'
SELMA VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Alman Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ KOÇ
- Sabahattin Ali ve Gerhart Hauptmann'ın eserlerinde sosyokültürel olgu ve iletişim çatışması
Sociocultural plot and communication clash in Sabahattin Ali's and Gerhart Hauptmann's works
ALİ BAYKAN
Doktora
Türkçe
2005
Alman Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İBRAHİM İLKHAN
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- Saftirik Greg serisinde mizah ve değer aktarımı
Humor and value transfer in the Diary of a Wimpy Kid series
HÜSEYİN ÇAKIRLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZDEMİR
- Das bild des kindes in der kinder-und jugendliteratur der exilzeit. Am beispiel von Erika Manns 'Zehn jagen Mr.X'
Sürgün dönemindeki çocuk ve gençlik edebiyatındaki çocuk imgesi. Erika Mann'ın 'Zehn jagen Mr.X' örneği üzerine
HÜSEYİN DERYA GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Almanca
2024
Alman Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVGİ ARKILIÇ SONGÖREN