'Türkçe bilmez tercüman': İstanbul'daki Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği Baştercümanı John Porter Brown (1814–1872)
'Don't know Turkish dragoman': First Dragoman of the U.S. Legation in Istanbul John Porter Brown (1814–1872)
- Tez No: 941477
- Danışmanlar: PROF. DR. GİRAY FİDAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Bu tez çalışması, 1832–1872 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin İstanbul elçiliğinde Baştercüman olarak görev yapmış olan John Porter Brown'un kültürel ve diplomatik bir aktör olarak iki ülke ilişkilerinde oynadığı rolü mikro tarih perspektifiyle ele almaktadır. 19. yüzyılda sefaret tercümanlığı, Levanten tercüman ailelerin hâkimiyetindeyken, Avrupalı devletlerin İmparatorlukta konuşulan dillerde yetkin profesyonel tercüman yetiştirme çabaları devam etmiştir. John Porter Brown ise bu dönemde bu niteliklere sahip ilk ABD'li diplomatik tercüman olmuştur. Elçilikte uzun yıllar sürdürdüğü Baştercümanlık görevi Brown'a hem Bâbıâli çevresiyle dostane ilişkiler kurma hem de içinde yaşadığı Osmanlı kültürünü tüm katmanlarıyla gözlemleme imkânı sunmuştur. Böylelikle Brown salt bir tercüman olmanın ötesinde iki ülkeyi yakınlaştıran bir kültürel arabulucu konumuna yerleşmiştir. Bu tezde, Brown'un diplomatik tercümanın kısıtlı görev alanının ötesinde etkili ve görünür bir aktör olduğu görüşü benimsenmiştir. Brown'un uzun yıllara yayılan kariyeri, 19. yüzyılda diplomatik, kültürel ve sosyal alanlarda yaşanan dönüşümler bağlamında ele alınmış, bu dönüşümlerin diplomatik tercümanların konumu ve görev alanı üzerindeki yansımaları John P. Brown özelinde incelenmiştir. Bu kapsamda, 19. yüzyılın ilk yarısında ABD'nin dış politika yaklaşımı ve diplomatik yapılanması değerlendirilmiş, bu alandaki etkili aktörler incelenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu ile ABD arasındaki diplomatik ilişkilerde Brown'un oynadığı rol, Binbaşı Emin Bey'in 1850 yılında ABD'ye gerçekleştirdiği kapsamlı ziyaret bağlamında ele alınmıştır. Brown'un Osmanlı İmparatorluğu üzerine yazıları, 19. yüzyılda yaygınlaşan gazete ve kamuoyu kavramları çerçevesinde değerlendirilmiş, Doğu bilimleri alanındaki eserleri, diplomatik tercümanın Doğu bilimi çalışmalarına katkısı bağlamında ele alınmıştır. Bu tez çalışması, çevirmen odaklı bir çeviri tarihi yaklaşımıyla, diplomatik tercümanın kültürler ve uluslar arasındaki ilişkilerdeki çok yönlü ve katmanlı işlevini görünür kılmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study, adopting a micro-historical approach, examines the role of John Porter Brown, the first dragoman of the U.S. Legation in Istanbul, as a cultural and diplomatic actor in the U.S.–Ottoman relations. The nineteenth-century diplomatic landscape was marked by European efforts to train their own professional interpreters who were fluent in the languages of the East and well-informed on the institutions and culture of the Ottoman Empire in order to reduce their dependence on Levantine dragoman families. Within this context, John Porter Brown emerged as the embodiment of a qualified professional diplomatic interpreter. Brown's long tenure in Istanbul enabled him to establish close relations with the Sublime Porte and to observe Ottoman culture in all its complexities. His deep familiarity with the local languages and customs extended far beyond the conventional role of a dragoman and positioned him as a cultural mediator between the two nations. By analyzing newspaper articles, archival documents, translations, and authored books by John Porter Brown, this study argues that the nineteenth-century diplomatic interpreter was a highly visible and proactive actor who not only played an active role in diplomacy but also served as a regional expert, thus enhancing his visibility and influence. This dissertation adopts a translator-centered perspective to foreground the complex and layered agency of the diplomatic translator in shaping intercultural understanding and international diplomacy.
Benzer Tezler
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Ceza muhakemesinde pazarlık yöntemleri ve kovuşturmaya alternatif bir yöntem olarak seri muhakeme usulü
Plea bargaining methods in criminal procedure and the accelerated trial procedure as an alternative way of prosecution
YEŞİM YILMAZ
- Osmanlı Devleti'nin II. Abdülhamid Dönemi İngiltere ile ilişkileri içerisinde londra elçileri
Ottoman British reltions: Ottoman ambassadors in London during the reign of Abdulhamid II
İNANÇ MERİÇ KOÇ
- İstanbul Boğazı tüp geçidindeki mühendislik uygulamaları
The engineering applications in Istanbul tube tunnel
FATİH BİLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Maden Mühendisliği ve MadencilikÇukurova ÜniversitesiMaden Mühendisliği Bölümü
DOÇ. DR. ALAETTİN KILIÇ
- Örnek bir matbaa işletmesinde BRC/IoP belgesi edinilmesinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri
The problems faced and solutions proposed in a sample printing company during work getting BRC/IoP certificat
ALATTİN BİLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Gıda MühendisliğiMarmara ÜniversitesiMatbaa Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEM AYDEMİR