Geri Dön

Tip 2 diyabetli bireylerde kendini damgalama durumunun öz bakım, öz etkililik ve metabolik değişkenlere etkisi

The effect of self-stigmatisation on self-care, self-efficacy and metabolic variables in individuals with Type 2 diabetes

PDF İndir

  1. Tez No: 941518
  2. Yazar: AYTEN LARÇİN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KÖROĞLU ÇAMDEVİREN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Hemşirelik, Nursing
  6. Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diyabet, Kendini Damgalama, Öz Bakım, Öz Etkililik, HbA1c, Type 2 Diabetes, Self-stigma, Self-care, Self-efficacy, HbA1c
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 128

Özet

Bu araştırma, Tip 2 diyabetli bireylerde kendini damgalama durumunun öz bakım, öz etkililik ve metabolik değişkenlere etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı, ilişki arayıcı, kesitsel bir araştırma olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın örneklemini 01.02.2024-31.05.2024 tarihleri arasında iki Şehir Hastanesinin İç Hastalıkları/Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği ve Polikliniklerine başvuran tip 2 diyabet tanısı almış 943 hasta oluşturdu. Araştırmada veri toplama aracı olarak Bireysel Tanılama Formu, Kendini Damgalama Ölçeği, Diyabet Öz Bakım Ölçeği ve Tip 2 Diyabetlilerde Öz Etkililik Ölçeği kullanıldı. Elde edilen veriler bilgisayar ortamında IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0 istatistik programı aracılığıyla değerlendirildi. Katılımcıların ortalama yaşları 58,70±13,09 olup %55,8'i kadın, %74,8'i evli, %39,9'u ilkokul mezunu ve %70,2'si çalışmıyordu. Diyabet süresi ortalama 9,59±7,99 yıl olup ortalaması BKİ 29,22±5,36 kg/m2, HbA1c ortalama %8,16±1,96 idi. Katılımcıların %68,2'sinin komorbiditesi, %35,4'ünün diyabete bağlı komplikasyonu olup %50,9'u ilaç, %13,5'i insülin, %35,6'sı insülin ve ilaç kombinasyonu kullanıyordu. Kendini damgalama toplam ve tüm alt boyut puanları; öz etkililik toplam ve tüm alt boyut puanları ve HbA1c, BKİ, diyabet süresi, yaş ile önemli ölçüde ilişkiliydi. (r = −.079, p < .01 ile r = −.179, p < .001). Ayrıca kendini damgalama toplam puanı ve iki alt boyut (bilişsel damgalama hariç) puanı, öz bakım ile önemli ölçüde ilişkiliydi (r = −.083, p < .01 ile r = −.113, p < .001). Kendini damgalama, diyabet öz bakım ve diyabet öz etkililik düzeyini azaltmakta; HbA1c ve BKİ düzeyini arttırmaktadır (β=-0,083; β=-0,131; β=0,109; β=0,098). Damgalama ile başa çıkma stratejilerinin geliştirilmesi, öz bakım davranışlarının teşvik edilmesi ve öz etkililik inançlarının güçlendirilmesi, diyabetli bireylerin sağlık sonuçlarını iyileştirmede önemli rol oynayacağı için sağlık hizmetleri sağlayıcılarının, diyabet yönetiminde bütüncül bir yaklaşımı benimsemesi ve diyabetli bireylerin psikososyal ihtiyaçlarını karşılaması önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

This study was carried out as a descriptive, correlational, cross-sectional study to determine the effect of self-stigmatisation on self-care, self-efficacy and metabolic variables in individuals with type 2 diabetes. The sample of the study consisted of 943 patients diagnosed with type 2 diabetes who applied to the Internal Medicine / Endocrinology and Metabolic Diseases Clinics and Outpatient Clinics of two City Hospitals between 01.02.2024-31.05.2024. Individual Diagnostic Form, Self-Stigma Scale, Diabetes Self-Care Scale and Self-Efficacy Scale in Type 2 Diabetics were used as data collection tools. The data obtained were evaluated using IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0 statistical programme. The mean age of the participants was 58.70±13.09 years, 55.8% were female, 74.8% were married, 39.9% were primary school graduates and 70.2% were not working. The mean duration of diabetes was 9.59±7.99 years, mean BMI was 29.22±5.36 kg/m2 and mean HbA1c was 8.16±1.96%. Of the participants, 68.2% had comorbidities, 35.4% had diabetes-related complications, 50.9% were using medication, 13.5% were using insulin, and 35.6% were using insulin and drug combination. Self-stigmatisation total and all subscale scores were significantly associated with self-efficacy total and all subscale scores and HbA1c, BMI, diabetes duration, and age (r = -.079, p < .01 and r = -.179, p < .001). In addition, self-stigmatisation total score and two subscale (excluding cognitive stigmatisation) scores were significantly associated with self-care (r = -.083, p < .01 to r = -.113, p < .001). Self-stigmatisation decreased diabetes self-care and diabetes self-efficacy and increased HbA1c and BMI (β=-0.083; β=-0.131; β=0.109; β=0.098). Since developing strategies to cope with stigma, encouraging self-care behaviours and strengthening self-efficacy beliefs will play an important role in improving the health outcomes of individuals with diabetes, it is recommended that health care providers adopt a holistic approach to diabetes management and meet the psychosocial needs of individuals with diabetes.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    885952

    Tip 2 diyabetli bireylerde damgalamanınöz etkililik düzeyine etkisi

    The effect of stigma on the level of self-effectiveness in individuals with type 2 diabetes

    NUR GÖKÇELİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Hemşirelikİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE NEFİSE BAHÇECİK

  2. Tez No

    595573

    Tip 2 diyabeti olan bireylerde stigma: Ölçek uyarlama

    Stigma in individuals with TYPE 2 diabetes: Scale adaptation

    EMELNUR ULUSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    HemşirelikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHİRE ULUS

  3. Tez No

    915530

    Bir kronik hastalık hikayesi: Diyabetes Mellitus tanısı olan yetişkin bireylerin hastalık deneyimleri ve yönetimlerini etkileyen sosyo-kültürel faktörlerin incelenmesi: Tokat örneği

    A story of chronic illness: An examination of socio-cultural factors affecting the disease experience and management of adults with Diabetes Mellitus: Tokat case

    SAADET LALE SAFA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    SosyolojiMaltepe Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖKÇESU AKŞİT DUDAKLI

  4. Tez No

    236743

    Tip 2 diyabetli hastalarda kişilik yapısının glisemik kontrole etkisi

    The effect of personality on glycemic control in type 2 diabetic patients

    SEVİM KARAMAHMUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıMarmara Üniversitesi

    İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NERMİN OLGUN

  5. Tez No

    757577

    Tip 2 diyabetli bireylerin omega 3 tüketim durumunun kan lipidleri üzerine etkisi

    The effect of omega-3 consumption status of people with TYPE 2 diabetes on blood lipid values

    KÜBRA MAY DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Beslenme ve DiyetetikHaliç Üniversitesi

    Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYDA OKUDU

Geri Dön