Bütüncül korumada çok katmanlı eyüp yerleşimi potansiyelinin yorumlama kavramı ile değerlendirilmesi
Evaluation of the multi-layered eyüp settlement potential in holistic conservation with the concept of interpretation
- Tez No: 941562
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE TOPÇUBAŞI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 479
Özet
Tarihi Bizans İmparatorluğu'na kadar dayanan, Osmanlı döneminde ve günümüzde de Müslümanlar için kutsiyet içeren Eyüp, içerisinde barındırdığı somut ve somut olmayan kültürel mirası ile çok katmanlı bir yerleşim yeridir. Eyüp yerleşimi, kurulduğu ilk günden günümüze siyasal, toplumsal, ekonomik ve doğal nedenler ile değişimler geçirmiş ve bu değişimler çok katmanlı kültürel mirasının oluşmasını sağlamıştır. Tarihi süreç içerisinde Eyüp'ün kültürel mirasında kayıplar yaşanmış, korunmasında problemler olmuş, göçler, kontrolsüz kentleşme ve yasal problemler nedeni ile katmanlar zarar görmüştür. Miras katmanlarının, yerel halka ve ziyaretçilere aktarılması ve sunulmasında problemlerde mevcuttur. Çalışma, Eyüp'ün somut ve somut olmayan kültürel miras potansiyelinin katmanlarının literatür araştırmaları, arşiv araştırmaları ve alan çalışmaları yapılarak tespit edilmesi, tespitler sonucunda mirasın Valetta İlkeleri'ne (2011) göre bütüncül korunmasını ve Kültürel Miras Alanlarının Yorumlanması ve Sunulması Tüzüğü'nü (2008) temel alarak mirasın yerinde fiziki ve dijital sunum yaklaşımları ile kullanılması önermektedir. Çalışmada, somut ve somut olmayan kültürel miras katmanlarının tespiti yapılmıştır. Somut miras içerisinde; yapı ve mimari eleman kalıntıları (anıtsal yapılar, sivil mimarlık örnekleri, su yapıları, ticari yapılar ve endüstri yapıları) mevcuttur. Eyüp'ün fiziki katmanları değerlendirilirken, Eyüp'ün içerisinde yer aldığı tarihi haritalar katmanlanarak yerleşimin değişimi de değerlendirilmiştir. UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında; toplumsal uygulamalar, el sanatları-üretim ve yeme-içme gastronomi alanında kategorilere ayrılmış, 27 adet somut olmayan kültürel miras unsuru ve bunların icra ya da üretildiği yapılar, dokular ve bölgeler tespit edilmiştir. Unsurlar ve mekânlarının ilişkiler ağı hazırlamış, Eyüp yerleşimi üzerinde miras haritalandırılması yapılmıştır. Eyüp'ün çok katmanlı kültürel mirasının anlatımı ve aktarımında mirasın bir bütün olarak anlatılmasında, yerel halk ve ziyaretçinin alan ve mirasla bir bağ kurabilmesi hedeflenmiştir. Temalar oluşturulmuş, temalar içerisinde mirasın fiziksel (sokak zeminleri, yeniden işlevlendirme önerileri, tabelalar vb.), dijital (AR, VR, GIS ile miras alanlarının işaretlenmesi) sunum yaklaşımları geliştirilmiş ve kültürel miras rota önerileri yapılmıştır. Sonuç olarak; Eyüp'te somut miras ve SOKÜM unsurlarının varlığına devam ettiği bir kısmının son bulduğu görülmüştür. Bunlara paralel olarak da SOKÜM mekânları da olumsuz etkilendiği, bazılarının yok olduğu anlaşılmıştır ve bu nedenle mirasın yerinde korunması ve sunulmasının önemi ortaya çıkmıştır. Ayrıca Eyüp'ün kültürel mirasının korunmasında sorumlu olan kurumların iletişim ve ortak alt yapı eksikliği görülmüştür. Bu sorunların çözümü; kurumların ortak bir çalışma merkezi oluşturması, bilgi ve belge paylaşımı için CBS ve H-BIM gibi alt yapılar kullanması ile gerçekleştirilebilir. Çalışmada alana özel tartışılan bütüncül koruma önerileri ve mirasın yerinde alana özgü sunum yaklaşımlarının diğer çalışmalara örnek olabileceği ve farklı tarihi alanlarda kullanılabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Eyüp, which dates to the Byzantine Empire and holds sacred status for Muslims during the Ottoman period and today, is a multi-layered settlement with tangible and intangible cultural heritage. Eyüp settlement has changed because of political, social, economic and natural reasons since the day it was founded, and these changes have led to the formation of a multi-layered cultural heritage. Throughout history, Eyüp's cultural heritage has suffered losses; preserving its multi-layeredness, and have been damaged due to migrations, uncontrolled urbanisation and legal issues. In addition, there are problems in transferring and presenting the heritage layers to the local people and visitors. The study proposes the identification of tangible and intangible cultural heritage layers of Eyüp cultural heritage through literature research, archive research and field studies.“The Holistic Protection”of the heritage according to the Valetta Principles (2011) have been identified and on-site physical and digital presentation approaches of the heritage based on the Regulation on the Interpretation and Presentation of Cultural Heritage Areas (2008), have been discussed. Tangible and intangible cultural heritage layers determined. In the tangible heritage, buildings and architectural element of ruins (monumental buildings, civil architecture examples, water structures, commercial buildings and industrial construction) observed. While evaluating the physical layers of Eyüp, the historical maps of Eyüp are layered and the change of the settlement is evaluated. Intangible cultural heritage of Eyüp is divided into categories in the fields of social practices, handicrafts production and food-beverage gastronomy within the scope of UNESCO's Intangible Cultural Heritage Protection Convention. 27 elements and the related structures, textures and regions where they were performed or produced are determined. The relationship of intangible cultural heritage and spaces are prepared, and heritage mapping is done. In the narration and transmission of the multi-layered cultural heritage of Eyüp identified in the study, themes are created to enable local people and visitors to establish a connection with the area and heritage to narrate the heritage as a whole. Within the themes, physical (street surfaces, re-functioning suggestions, signs, etc.) and digital (marking of heritage areas with AR, VR, GIS) presentation approaches are developed and cultural heritage route suggestions are made. As a result, it is seen that some tangible and intangible cultural heritage elements of heritage continue to exist in Eyüp, while some ended. In parallel with these, it was understood that ICH places are also negatively affected, some disappearing. Therefore, the importance of protecting and presenting both tangible and I intangible cultural heritage together, on-site, has emerged. In addition, it was seen that the institutions responsible for protecting the cultural heritage of Eyüp lacked common infrastructure and communication. The solution to these problems can be achieved by establishing a common work centre of the institutions and using infrastructures such as GIS and HBIM for information and document sharing. In the determination of the cultural heritage made in the study, it is thought that Holistic Protection Proposals made specific to the area and the on-site presentation approach of heritage can be an example for other studies and can be used in different historical areas.
Benzer Tezler
- İstanbul Fatih Fevzi Paşa Caddesi ve çevresinde belirlenen kültürel önemin koruma bağlamında değerlendirilmesi
Assessment of the cultural significance of İstanbul Fatih Fevzi Paşa Street and its surroundings in the context of conservation
EDİBE PAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEVLÜDE KAPTI
- Kültürel çevre korumada bir yöntem olarak ekomüzeler: Elazığ, Harput örneği
Ecomuseums as a method in cultural environmental protection: The case of Elazığ, Harput
ÖZGE ÖZTÜRK AŞAN
- 1920-1960 arası dönemde planlanan çok katmanlı Batı Anadolu yerleşimlerinin modern mimarlık mirası değerlerinin korunması
Conservation of modern architectural heritage values of multi-layered Western Anatolian settlements planned between 1920-1960
ZEREN ÖNSEL ATALA
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- Histogram-based sampling and multi-level global registration for 3D point clouds
3B nokta bulutları için histogram tabanlı örnekleme ve çok katmanlı global eşleştirme
OSMAN ERVAN
Doktora
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN TEMELTAŞ
- Tokat Sulusokak ve çevresinde tarihi çevre korumaya yönelik bir araştırma ve Gülbeyaz Evi Koruma Projesi
Research on historical environment conservation in Sulusokak and its surroundings i̇n tokat and the Gulbeyaz House preservation project
MELİHA CEVİZLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP TANRIVERDİ