Sahib b. Abbâd ve mezhebî eğilimi
Sahib b. Abbâd and his sectarian tendency
- Tez No: 941694
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM AKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Sahib b. Abbâd, vezir, Büveyhiler, Mu'tezile, Sahib b. Abbad, vizier, Buwayhids, Mu'tazila
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
SAHİB B. ABBÂD VE MEZHEBÎ EĞİLİMİ Filiz YUŞAN Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Nisan 2025 Danışman: Prof. Dr. Muharrem AKOĞLU ÖZET Büveyhî Hânedanlığı dönemi mezhepler tarihinin önemli köşe taşlarından birisidir. 320/932-446/1055 yılları arasında Abbasîler döneminde Irak ve İran'da hüküm sürmüşler, hilâfet makamını geçici bir süre sembolik bir pozisyona düşürerek Abbasî yönetimini ele geçirmişlerdir. Deylem bölgesinden gelen hânedanlıkta, hükümranlığı boyunca son derece başarılı devlet adamları ve bürokratlar görev yapmışlardır. Özellikle izledikleri mezhep politikaları ve özgürlükçü siyâsetleriyle dönemlerinin ve hâkim oldukları coğrafyanın fikrî, ilmî, siyâsî ve mezhebî yapısında mezhepler tarihi açısından önemli gelişmeler ve değişimlere imza atmışlardır. Sahib İbn Abbâd da söz konusu başarılı bürokratlardan birisi olup Büveyhîlerin en ünlü veziridir. Söz konusu değişim ve gelişmelerde önemli katkısı bulunan Vezir hem Hânedanlığın hem de görev süresi boyunca sorumluluk alanındaki bölgenin özellikle ilmî ve mezhebî açıdan çehresini değiştirmiştir. Tüm mezheplere ve fikirlere özgürlük alanı açan Vezir, özellikle Mihne dönemi sonrası büyük ölçüde sıkıntı içinde kalan Mu'tezile ekolüne âdeta bir yükseliş dönemi yaşatmıştır. Ekolün tarihinde yaşadığı üç parlak dönemden ikincisinin mimarı olan Vezir, İslam tarihi sayfalarında önemli bir yere sahiptir. Hadis ve kelâm ilimlerinde tebârüz etmiş olan Vezir, aynı zamanda döneminin en büyük şairlerindedir. İlmî ve edebî yönden de oldukça önemli bir birikime sahip olan ve adından bu alanlarda üst perdeden söz ettiren İbn Abbâd, aynı zamanda Mu'tezile kelâmının günümüze ulaşan en önemli risalelerini de kaleme alacak kadar büyük bir kelâmcı olarak da tarihe geçmiştir.
Özet (Çeviri)
SAHİB B. ABBÂD AND HIS SECTARIAN TENDENCY Filiz YUŞAN Erciyes University Graduate School of Social Sciences, Master Thesis, April 2025 Supervisor: Prof. Dr. Muharrem AKOĞLU ABSTRACT The period of the Buwayhid Dynasty is one of the important cornerstones of the history of sects. They ruled in Iraq and Iran during the Abbasid period between 932 and 1055, and took over the Abbasid administration by temporarily reducing the caliphate to a symbolic position. The dynasty, which came from the Deylem region, had extremely successful statesmen and bureaucrats throughout its reign. Especially with the sectarian policies and libertarian policies they followed, they made important developments and changes in the intellectual, scientific, political and sectarian structure of their period and the geography they dominated, in terms of the history of sects. Sahib Ibn Abbad is one of these successful bureaucrats and the most famous vizier of the Buwayhids. The Vizier, who made a significant contribution to these changes and developments, changed the face of both the Dynasty and the region under his responsibility, especially in scientific and sectarian terms, during his term of office. Vizier, who opened a field of freedom for all sects and ideas, gave a period of rise to the Mu'tazila school, which was in great trouble especially after the Mihna period. Vezir, the architect of the second of the three bright periods in the history of the school, has an important place in the pages of Islamic history. Having excelled in the sciences of Hadith and Kalam, Vezir is also one of the greatest poets of his period. Ibn Abbad, who has a very important knowledge in scientific and literary aspects and who made a name for himself in these fields, also went down in history as a great theologian who wrote the most important treatises of Mu'tazila theology that have survived to the present day.
Benzer Tezler
- Ebû Reşîd en-Nîsâbûrî'nin Mu'tezile mezhebindeki yeri ve belli bazı fikirleri
The significance of Ebû Reşîd en-Nîsâbûrî in the Mu'tazila sect and some of his ideas
EDİP YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEKİ İŞCAN
- Muhammed b. Sâib el-Kelbî'nin tefsirciliği
Muḥammad b. al-Sā'ib al-Kalbī as a commentator
BURHAN YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKocaeli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇİÇEK
- Mevkûfâtî Muhammed Efendi'nin terceme-i Telhîsü'l-Camiʻi'l- Kebîradlı eseri: İnceleme-sadeleştirme
Mevkûfâtî Muhammed Efendi's terceme-i Telhîsü'l-Camiʻi'l- Kebîr work called: Examination-simplification
MUHAMMET DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKırklareli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ÖZKET
- حاشية منصور سبط الطبلاوي على فتح الوهاب شرح منهج الطلاب لزكريا الأنصاري: من بداية كتاب البيوع وحتى باب المبيع قبل قبضه': دراسةً وتحقيقاً
Zekeriyyâ el-Ensârî'nin Menhecü't-Tullâb Alâ Şerh-i Fethi'l-vehhâb adlı eserine mansûr sıbt et-Tablâvî'nin yazdığı hâşiye'nin tahkik ve tahlili (Kitâbu'l-Buyûʿun başlangıcından Nebîʿnin kabzına kadar)
AHMED QUTAİBA ABDULSALAM ALSOUFI
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNANIR
- Ahmed b. Ömer el-Ezherî eş-Şâfiî'nin (ö. 1151) Gâyetü'l-Murâd Limen Kasural Himmetuhû mine'l-îbâd îsimli eserinin tahkik ve analizi
غاية المراد لمن قصرت همته من العباد لأبي العباس أحمد بن عمر الدَّيرَبيّ (ت. 1151ه): دراسة وتحقيقاً
MOHAMMED NAFEA IBRAHIM IBRAHIM
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM HANEK