Dijital sağlık okuryazarlığı ile dijital vatandaşlık arasındaki ilişkide dijital yeterliliğin aracı etkisi
The mediating effect of digital competence in the relationship between digital health literacy and digital citizenship
- Tez No: 942146
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVDA KÜÇÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı öğrencilerin dijital yeterlilik düzeylerinin, dijital sağlık okuryazarlığı ve dijital vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişkide aracı etkisini incelemektir. Ayrıca, dijital yeterlilik, dijital sağlık okuryazarlığı ve dijital vatandaşlık düzeylerinin çeşitli demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği ve bu değişkenler arasında anlamlı ilişkilerin bulunup bulunmadığının tespit edilmesidir. Yöntem: Çalışmada nicel araştırma yöntemi uygulanmış olup, tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli ve karşılaştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmaya Mardin Artuklu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO'da farklı programlarda okuyan 320 öğrenci katılmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanmasında kişisel bilgi formu, Dijital Yeterlilik Ölçeği, Dijital Sağlık Okuryazarlık Ölçeği ve Dijital Vatandaşlık Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Verilerin analizi sonucunda öğrencilerin dijital yeterlilik düzeylerinin düşük seviyede, dijital sağlık okuryazarlık ve dijital vatandaşlık düzeylerinin ise orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin dijital yeterlilik düzeyleri sahip oldukları teknolojik cihazlara göre anlamlı farklılık göstermektedir. Ancak cinsiyet, okuduğu program, okuduğu sınıf ve teknolojik cihazlarla geçirdiği süreye göre anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Öğrencilerin dijital sağlık okuryazarlık düzeyleri teknolojik cihazlarla geçirdiği süreye göre anlamlı farklılık göstermektedir. Ancak cinsiyet, okuduğu program, okuduğu sınıf ve sahip oldukları teknolojik cihazlara göre anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Öğrencilerin dijital vatandaşlık düzeyleri okuduğu programa göre anlamlı farklılık göstermektedir. Ancak cinsiyet, okuduğu sınıf, sahip oldukları teknolojik cihaz ve teknolojik cihazlarla geçirdiği süreye göre anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Öğrencilerin dijital yeterlilik ve dijital vatandaşlık düzeyleri arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde, dijital yeterlilik ve dijital sağlık okuryazarlıkları arasında negatif yönde ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Dijital vatandaşlık ve dijital sağlık okuryazarlık düzeyleri arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Dijital yeterliğin, dijital sağlık okuryazarlığı ve dijital vatandaşlık arasında bir köprü işlevi gördüğünü ve aracı değişken olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar: Araştırma sonuçları öğrencilerin dijital araçları sıklıkla kullanmalarına rağmen bu araçları etkin, üretken ve eleştirel biçimde kullanma konusunda yetersiz olduklarını göstermektedir. Bu durum dijital becerilerin yalnızca teknik kullanım düzeyinde kalmayıp; etik, sorumlu ve yaratıcı katılımı da içerecek şekilde geliştirilmesi gerektiğine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of this study is to examine the mediating role of students' digital competence levels in the relationship between digital health literacy and digital citizenship. Additionally, the study seeks to determine whether the levels of digital competence, digital health literacy, and digital citizenship differ according to various demographic variables and whether there are significant relationships among these variables. Method: A quantitative research method was employed in this study, using the relational survey model and comparative design, which are among the descriptive research models. The sample consisted of 320 students enrolled in different programs at the Vocational School of Health Services at Mardin Artuklu University. Data were collected using a personal information form, the Digital Competence Scale, the Digital Health Literacy Scale, and the Digital Citizenship Scale. Findings: The analysis revealed that students' digital competence levels were low, while their digital health literacy and digital citizenship levels were moderate. Digital competence levels differed significantly depending on the types of technological devices owned by the students. However, no significant differences were observed based on gender, academic program, grade level, or time spent using technological devices. Digital health literacy levels varied significantly according to the amount of time students spent using technological devices, but not by gender, academic program, grade level, or ownership of technological devices. Digital citizenship levels differed significantly according to the academic program but not by gender, grade level, device ownership, or time spent with devices. A positive and low-level significant relationship was found between digital competence and digital citizenship. A negative and low-level significant relationship was found between digital competence and digital health literacy. No significant relationship was found between digital citizenship and digital health literacy. Digital competence was found to function as a bridge and a mediating variable between digital health literacy and digital citizenship. Conclusions: The findings indicate that although students frequently use digital tools, they lack the ability to use these tools effectively, productively, and critically. This suggests that digital skills should not be limited to technical usage but should also encompass ethical, responsible, and creative participation.
Benzer Tezler
- Yetişkinlerin siber zorbalık davranımları ile dijital vatandaşlık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between adults' cyber bullying attitudes and digital citizenship skills
GÜRCAN SILA KARAKUŞ AKÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA GÖKÇE TURAN
- Hastaneye ayaktan başvuran hastaların dijital sağlık okuryazarlığı yeterlilikleri ile sağlık arama davranışı arasındaki ilişki
The relationship between digital health literacy competencies and health-seeking behavior of outpatients admission to the hospital
MÜBERRA DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sağlık YönetimiOndokuz Mayıs ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. POLAT TUNÇER
- Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarına uygulanan dijital vatandaşlık eğitimi programının etkililiği: Bir model önerisi
Effectiveness of the digital citizenship education program applied to Social Study teachers: a model proposal
ÜMİT ÖZER
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜKSEL GÜÇLÜ
- Uzaktan eğitimde öğretmenlerin dijital vatandaşlık algılarının 2021-2027 Avrupa Birliği dijital eğitim eylem planı çerçevesinde incelenmesi
Investigation of digital citizenship perceptions of teachers in distance education in the framework of the council of Europe digital education action plan 2021-2027
SEDA ADIGÜZEL
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ ERYILMAZ
- Matematik öğretmen adayları ile diğer öğretmen adayları arasındaki dijital vatandaşlık seviyelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Survey on digital citizenship levels between mathematics teacher candidates and other teacher candidates for different variables
ASUMAN BAYDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜNAL İÇ