Yoksulluk bağlamında İslam hukukunda ve Türk medeni hukukunda nafaka
Alimony in the context of poverty in Islamic law and Turkish civil law
- Tez No: 943072
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Nafaka, hayatın idamesi için gerekli olan harcamalardır. Yoksulluk ise toplumdan topluma örften örfe tanımı değişse de genel olarak mali yönden muhtaç olma halidir. Hem İslam Hukukunda hem de Türk Medeni hukukunda yoksul olan bireylerin nafaka hakkı korunmakta ve bu ihtiyacın kimler tarafından ve nasıl karşılanacağı çeşitli hükümlere bağlanmaktadır. Çalışmada yoksul kimselerin nafakası bağlamında İslam hukuku ve Türk Medeni hukukundaki hükümler ele alınmıştır. Akademik olarak her iki hukuk sisteminde karşılaştırma yapılmadan nafaka konusunu inceleyen çalışmaların yanında nafakayı her iki hukuk sistemi bazında karşılaştırma yapan çalışmalar da vardır. Ancak yaptığımız araştırmada yoksulluk bağlamında akraba sayılan kişilerin nafakasını detaylı karşılaştırma yapan çalışma göremedik. Bu nedenle yoksulluk bağlamında her iki hukuk sistemi tabanında nafaka hükümlerini araştırmayı uygun bulduk. Araştırma konumuz olan yoksulluk bakımından nafaka İslam hukukunda“hısımlık nafakası”başlığı altında, Türk Medeni hukukunda ise boşanan eşler arasında bakım nafakası kapsamında“yoksulluk nafakası”şeklinde ve diğer akrabalar arasında ise“yardım nafakası”şeklinde ele alınmaktadır. Her iki hukuk sisteminde ele alınan nafaka konusunun benzer ve farklı yönleri karşılaştırmalı olarak değerlendirme yapılarak kapsamlı bir araştırma yapılmıştır. İslam hukukunda eşler arasında nafaka evlilik birliği içinde yoksulluk şartı aranmaksızın kocanın karısına karşı mali yükümlülüğü, evlilik sona erince boşanan kadının kusurlu olmamaması şartıyla ve iddet süresiyle sınırlı olmak kaydıyla iddet nafakası şeklinde iken, Türk Medeni Hukukunda eşitlik ilkesi gereği evlilik birliği içinde karşılıklı sorumlu olup, evlilik birliği sona erdiğinde cinsiyete bakılmaksızın yoksul olan taraf lehine süresiz (bir süreye bağlı olmadan) nafaka söz konusu olmaktadır. Yakın akrabalar arasında sıralama farklı olmakla birlikte ebeveyn ve çocuklar arasında yoksul lehine yardım nafakası bulunmaktadır. İslam Hukukundan farklı olarak Türk Medeni Hukukunda evlatlık ile ebeveyni arasında da yoksulluk nafakası görülmektedir. Nafakanın kapsamı, başlaması, bitişi ve şartları çok uzak denemeyecek bazı farklar dışında her iki hukuk sisteminde de benzerlik göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Alimony refers to the financial support necessary for the maintenance of life. Although the definition of poverty may vary from society to society and from custom to custom, it generally denotes a state of financial need. In both Islamic law and Turkish Civil Law, the rights of individuals in need are protected through various alimony provisions, which specify who is responsible for providing support and under what conditions. This study examines the legal provisions concerning alimony for impoverished individuals in both Islamic law and Turkish Civil Law. While there are academic studies that analyze alimony within a single legal system without comparison, there also exist works that examine alimony through a comparative legal lens. However, our research has found a lack of comparative studies that specifically address the alimony obligations of relatives within the context of poverty. Therefore, we have deemed it appropriate to investigate the provisions of both legal systems concerning alimony in the context of poverty. In Islamic law, alimony within the context of poverty is discussed under the heading of“alimony due to kinship,”whereas in Turkish Civil Law, it is addressed as“maintenance alimony”between divorced spouses—referred to as“alimony due to poverty”—and as“support alimony”among other relatives. This study presents a comprehensive analysis by comparing the similarities and differences in the treatment of alimony between the two legal systems. In Islamic law, alimony between spouses during marriage is the husband's financial obligation to his wife, regardless of whether she is in poverty. After divorce, the husband is obligated to provide alimony only for the waiting period ('iddah), and only if the woman is not at fault. In contrast, under the principle of equality in Turkish Civil Law, both spouses are mutually responsible during the marriage, and following its dissolution, alimony may be granted indefinitely to the financially disadvantaged party, regardless of gender. While the order of responsibility among relatives may differ between the systems, both recognize a duty of support between parents and children in cases of poverty. Unlike Islamic law, Turkish Civil Law also recognizes alimony obligations between adoptive parents and adopted children. Despite some non-negligible differences in the scope, initiation, termination, and conditions of alimony, there are notable similarities between the two legal systems.
Benzer Tezler
- Mer'î hukukla mukayeseli olarak İslâm hukukunda nafaka
Alimony in Islamic law compared to civil law
YAHYA BİLGİNER
Doktora
Türkçe
2023
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ KAHVECİ
- İslam hukukunda muvazaa kavramı
The notion of muvazaa in the Islamic law
AHMET MEYDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FAHRETTİN ATAR
- İslam aile hukukunda kocanın nafaka yükümlülüğü ve günümüze yansımaları
Husband's alimony obligation in Islamic family law and its reflections on today
RÜVEYDA KARAOĞLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinPamukkale ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA TÜRKAN
- - Negatif gelir vergisi özelinde- zekâtın modern vergi teorisi ile mukayesesi
A negative income tax centered comparison of zekâh with modern tax theory
İSMAİL YILMAZ
Doktora
Türkçe
2019
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEHMUS DEMİR