Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası politika faizi ile bankacılık kredi faizleri arasındaki ilişki
The relationship between the policy rate of the Central Bank of the Republic of Türkiye and bank credit interest rates
- Tez No: 943285
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİT TARGAN ÜNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, Ekonomi, Banking, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bankacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bankacılık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu doktora tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) politika faiz oranlarının bankaların kredi faiz oranlarına etkisini, faiz kanalı çerçevesinde incelemektedir. Çalışmanın temel amacı, faiz geçişkenliğinin büyüklüğünü, süresini ve etkinliğini analiz ederek TCMB'nin para politikası kararlarının kredi piyasası üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Araştırmada, 2018-2024 yıllarına ait haftalık veriler kullanılmış ve VAR modeli, Etki-Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması ile Toda-Yamamoto nedensellik testi gibi ekonometrik yöntemlerden yararlanılmıştır. Ampirik bulgular, politika faiz oranlarındaki değişimlerin kredi piyasası üzerindeki etkisinin ekonomik koşullara ve kredi türlerine göre farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. İncelenen dönem itibarıyla, politika faizindeki değişimlerin taşıt kredileri hariç kredi faiz oranları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı, ancak genellikle sınırlı ve kısa vadeli bir etki yarattığı tespit edilmiştir. Ticari krediler, politika faizindeki değişikliklere en hızlı tepki veren kredi türü olarak öne çıkmıştır. Ticari kredi faiz oranlarının varyansı, politika faizindeki değişimlerle %11'e kadar açıklanabilmiştir. İhtiyaç kredilerinin politika faizine tepkisi orta düzeyde gerçekleşmiş ve varyansın %5.5'i politika faizindeki değişimlerle açıklanmıştır. Konut kredileri ise politika faizindeki değişimlere daha geç tepki vermekle birlikte, orta vadede etkiler daha belirgin hale gelmiştir. Analiz sonuçlarına göre, politika faizinin taşıt kredileri üzerinde anlamlı bir nedensellik ilişkisi bulunmamıştır. Politika faiz oranlarının etkin bir şekilde yönetilmesi, kredi maliyetleri ve finansal istikrar üzerindeki etkilerin optimize edilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu çalışma ile TCMB'nin, faiz geçişkenliği ve faiz kanalının işlerliğini sağlamaya yönelik uygulamalarının etkinliği araştırılmış, mevcut politikaların gözden geçirilmesi ve ilave stratejiler geliştirilmesi gerektiği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
This doctoral dissertation examines the impact of the Central Bank of the Republic of Türkiye's (CBRT) policy interest rates on banks' credit interest rates within the framework of the interest rate channel. The primary objective of the study is to evaluate the effects of the CBRT's monetary policy decisions on the credit market by analyzing the magnitude, duration, and efficiency of interest rate pass-through. In the research, weekly data from the period 2018–2024 were utilized, and econometric methods such as the VAR model, Impulse-Response Analysis, Variance Decomposition, and the Toda-Yamamoto causality test were employed. The empirical findings reveal that the impact of changes in policy interest rates on the credit market varies depending on economic conditions and types of credit. During the examined period, it was determined that changes in policy interest rates had a statistically significant but generally limited and short-term effect on credit interest rates, excluding auto loans. Commercial loans emerged as the type of credit most responsive to changes in policy interest rates. Up to 11% of the variance in commercial loan interest rates could be explained by changes in policy interest rates. The response of consumer loans to policy rates was moderate, with 5.5% of the variance attributable to changes in policy rates. Although housing loans responded more slowly to changes in policy interest rates, their effects became more pronounced in the medium term. According to the analysis results, no significant causal relationship was found between policy interest rates and auto loans. The effective management of policy interest rates is critical to optimizing the effects on credit costs and financial stability. This study investigates the effectiveness of the CBRT's practices aimed at ensuring interest rate pass-through and the functionality of the interest rate channel. It highlights the need for a review of current policies and the development of additional strategies.
Benzer Tezler
- Türkiyede faiz oranları geçişkenliği üzerine bir uygulama
Interest rate pass-through in Turkey
AHMET BARAN YILMAZ
- Turkiye ekonomisinde 1990 sonrası uygulanan para politikaları ve Merkez Bankasının etkinligi
Monetary policies implemented after 1990 in turkey's economy and effectiveness of the Central Bank
HÜSEYİN TEZER
- Makro ihtiyati politika ve finansal istikrar ilişkisi: Türkiye'de konut sektörüne yönelik araçların etkinliği
The relationship between macro prudential policy and financial stability: Effectiveness of tools for the housing sector in Turkey
MURAT SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA YEŞİM GÜRBÜZ
- Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları
Başlık çevirisi yok
BİLGİN ORHAN ÖRGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN
- Para politika araçlarının finansal gelişme üzerindeki etkisi
The effect of monetary policy tools on financial development
GAMZE TAŞTEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BankacılıkÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜNZÜLE KURT