Geri Dön

Cumhuriyet Dönemi (1923-1950) coğrafya ders kitaplarında mekan, özne ve iktidar kurgusu

The construction of space, subject, and power in geography textbooks of the Republican Era (1923-1950)

  1. Tez No: 943889
  2. Yazar: SERKAN KIRKESER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SERVET KARABAĞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Coğrafya, Geography
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 275

Özet

Bu tez çalışması mekân, özne ve iktidar kavramları arasındaki ilişkileri Erken Cumhuriyet Dönemi'nde (1923-1950) okutulan coğrafya ders kitapları aracılığıyla analiz etmek üzere hazırlanmıştır. Nitel içerik analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada konu bağlamına göre metin içerikleri kod, kategori ve temaya ayrılmıştır. Çalışmada“coğrafi özne”olarak belirlenen tema mekân ve insan kategorilerine ayrılmıştır. Coğrafi özne teması altında mekân ve insan etkileşiminin fiziki ve beşeri süreçler açısından nasıl kurulduğuna odaklanılmıştır. Coğrafi özne temasıyla coğrafi bilginin hem akademik hem de siyasal açıdan ele alınması amaçlanmış ve bu anlamda her iki düşünce geleneğini sentezleyecek bir kavrayış biçimi gözetilmiştir. Bu sistematik analiz sayesinde fiziki ve beşerî coğrafyada mekân ve insan etkileşimin nasıl kurgulandığı ve kurgunun ulusal kimliğin inşasında nasıl işlevselleştirildiği ortaya koyulmak istenmiştir. Ayrıca bu kimliğin dışında bırakılan“öteki”temsillerin olup olmadığı, iktidar olarak kim ya da kimlerin işaret edildiği, uygulanan iktidar tarzının ne olduğu, biyopolitik düzenlemelerin nasıl yapıldığı gibi sorulara cevaplar aranmıştır. Postmodern kurama dayandırılan çalışamda evrensel ve homojen özne anlayışı reddedilerek mekânda çoklu özne ilişkilerinin olduğu savunulmuştur. Bu savunuyu desteklemek amacıyla coğrafi bir özne olan mekân kavramı mutlak, göreli ve ilişkisel biçimleriyle; insan öznesi ise birey, toplum ve iktidar kipleriyle ele alınmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular neticesinde ders kitaplarının yalnızca bilgi aktaran araçlar olmadığı, aynı zamanda ulusal kimlik, mekânsal aidiyet, iktidar ilişkileri ve özneleşme süreçleri hakkında söylemler üreten eğitim araçları olduğuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

This thesis aims to analyze the relationships between the concepts of space, subject, and power through geography textbooks used during the Early Republican Period (1923–1950). The study employs a qualitative content analysis method, in which the textual content is coded and organized into categories and themes according to contextual relevance. The theme identified as the“geographical subject”is divided into two main categories: space and human. The study focuses on how the interaction between space and human is constructed in terms of physical and human geography processes under this theme. With the concept of the geographical subject, the study seeks to approach geographical knowledge from both academic and political perspectives, aiming to synthesize these two intellectual traditions. Through this systematic analysis, the study explores how space and human interaction are constructed in physical and human geography, and how this construction is functionalized in the formation of national identity. Additionally, the study investigates whether there are representations of the“other”excluded from this identity, who or what is marked as the authority, the nature of the power exercised, and how biopolitical regulations are implemented. Grounded in postmodern theory, the study rejects the notion of a universal and homogeneous subject, arguing instead for the existence of multiple subjectivities within space. To support this argument, the concept of space as a geographical subject is addressed in its absolute, relative, and relational forms, while the human subject is examined through individual, societal, and governmental modalities. Based on the findings, the study concludes that geography textbooks are not merely tools for conveying knowledge, but also educational instruments that produce discourses on national identity, spatial belonging, power relations, and subjectification processes.

Benzer Tezler

  1. Mudanya'da kentleşme süreci ve kentsel gelişimi etkileyen faktörler

    Factors affecting urbanization process and urban development in Mudanya

    SİNAN ALBAYRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    CoğrafyaEge Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞEVKET IŞIK

  2. Türkiye'de kadın heykeltıraşlar 1900-1950

    Woman sculptors in Turkey 1900-1950

    BÜŞRA SOKUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Güzel Sanatlarİstanbul Kültür Üniversitesi

    Sanat Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ÜSTÜNİPEK

  3. Türkiye'de deniz ulaşımı

    Marine transportation in Turkey

    M. RAGIP KALELİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    CoğrafyaAnkara Üniversitesi

    PROF.DR. MESUT ELİBÜYÜK

  4. Cumhuriyet dönemi ( 1923-1950 )'nde Kayseri'nin idari ve iktisadi gelişimi

    Kayseri's administrative and economic development in the 1923- 1950 republican period

    DENİZ AKPINAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    EkonomiAtatürk Üniversitesi

    Cumhuriyet Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAVUZ ASLAN

  5. Cumhuriyet Dönemi (1923-1950) Spor diplomasisi

    Republican Period (1923-1950) Sports diplomacy

    OĞUZHAN ZİREK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    SporFırat Üniversitesi

    Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YÜKSEL SAVUCU