Geri Dön

Zileli Muharrem Efendi ve fıkhî görüşleri

Muharrem Efendi from Zileli and his fiqh opinions

PDF İndir

  1. Tez No: 944451
  2. Yazar: AHMET HAKAN DÖNMEZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KAŞİF HAMDİ OKUR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hitit Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 148

Özet

Osmanlı Devleti'nin altın çağını yaşadığı dönem olan XVI. yüzyılda, birçok ilim ve fikir insanı yetişmiştir. Çok fazla tanınmamakla birlikte bunlardan biri de Zileli Muharrem Efendi'dir. Muharrem Efendi, dilbilimciliği ve mutasavvıf kimliğinin yanı sıra; eserlerinden anlaşıldığı üzere fıkıh ilmi bakımında da ön plana çıkmaktadır. Özellikle fıkıh ilmi açısından ele alınan eserleri, Muharrem Efendi'nin fıkıh ilmine olan vukufiyetini bizlere göstermektedir. Bu çalışmada; Muharrem Efendi'nin fıkıh ilmiyle ilgili yazdığı eserler tespit edilip içerikleri incelenmiş ve bu eserlerde işaret ettiği usûl ve fürû kaideleri ile vermiş olduğu fetvalardan yola çıkılarak onun 'Fıkhî görüşleri' ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Muharrem Efendi ile ilgili genel bilgiler verilerek hakkında yapılan çalışmalar tespit edilmiş ve bu çalışmanın, amacı ve önemi gibi unsurları açıklanmıştır. Birinci bölümde, Muharrem Efendi'nin yaşadığı dönem hakkında bilgiler ile bu dönemde yetişmiş bazı ilim adamlarına işaret edilmiş akabinde ise müellifin hayatı ve“Sivâsîler”olarak bilinen ailesi tanıtılmıştır. Bu ailenin, Kadızâdeliler ile meşhur tartışmasına da yer verilerek tartışmanın genel maddeleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bölümde Muharrem Efendi'nin eserlerinden fıkıh ilmiyle ilgili olanları tespit edilmiş ve bu eserlerin katalog bilgilerine de yer verilmiştir. İkinci bölümde ise belirlenen bu eserler incelenmiş ve eserlerde işaret edilen kaideler ve fıkhî görüşler tespit edilerek maddeler halinde sunulmuştur. Çalışmada, Muharrem Efendi'nin fıkıhla ilgili“Cübbü'l-mesâil, Umdetü'n-Nisâ, Risâle Müteallika bi-Delili Hurmeti'r-Rada', Zelletü'l-ḳārî bi-ʿİnâyeti'r-Rabbi'l-Bârî, Hediyyetü'ṣ-ṣuʿlûk fî şerḥi Tuḥfeti'l-mülûk, Risâle-i Şükriyye ve Tenbîhü'l-gāfilât”adlı eserleri nitel araştırma ve içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma yapılırken öncelikle Muharrem Efendi ile ilgili yapılan tüm çalışmalar taranmış ve tetkik edilmiştir. Daha sonra yazmış olduğu tüm eserlerine yazma eser katalogları taranarak ulaşılmış, akabinde ise eserlerinin fıkıh ile ilgili olanları tespit edilerek Yazma Eserler Kurumu Başkanlığından temin edilmiş ve detaylı olarak incelenmiştir. İzlenen bu yöntemle Muharrem Efendi ile ilgili literatüre hakim olunması amaçlanmıştır. İncelemeye konu olan fıkıh eserlerinde yer alan fıkhî kaideler ve görüşler tespit edilmiştir. Tespit edilen bu kaidelerin, fıkıh usûlü alanına ait olanlarının yanı sıra; ibâdât, muâmelât, ukûbât ve ahkâmü's-sultâniyye gibi fıkhın farklı alanlarına ilişkin fürû kaideleri de kapsadığı görülmüştür. Bu kaidelerin özellikle ibâdât, muâmelat ve ukûbât alanına yoğunlaştığı da söylenebilir. İncelenen eserlerde; toplamda 93 adet kaide ve fıkhî görüşlere ulaşılmıştır. Tespit edilen bu kaide ve görüşler ilgili bölümlerde sistematik olarak sunulmuştur. Muharrem Efendi'nin eserlerinde sıkı bir Hanefi mezhebi müntesibi olduğu görülmüş ancak hanefi mezhebinde genel kabul gören bazı konularda farklı yorum ve tercihlerde bulunduğu da tespit edilmiştir. Literatürde Muharrem Efendi'nin fıkıh ilmiyle ilgili eserlerini ele alan bazı çalışmalar bulunmaktadır. Ancak bu çalışmada, Muharrem Efendi'nin fıkıh ilmi alanında yazdığı bütün eserlerinin incelenmesi, Arapça ve Osmanlıca türkçesi halinde bulunan bu eserlerin genel bir muhtevâsının verilmiş olması, Muharrem Efendi ile ilgili yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada ayrıca, fıkıh kaideleri ve fıkhî görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kavramlar: Zileli Muharrem Efendi, 16. Yüzyıl, Fıkıh Usûlü Kaideleri, Fıkhî Görüşler, Fetva. Bilim Kodu: 60403

Özet (Çeviri)

In the 16th century, the golden age of the Ottoman Empire, many scholars and intellectuals were raised. Although not widely known, Muharrem Efendi of Zileli is one of them. In addition to his linguistic and Sufi identity, Muharrem Efendi also stands out in terms of the science of fiqh as understood from his works. Especially his works, which are discussed in terms of the science of fiqh, show us Muharrem Efendi's knowledge of the science of fiqh. In this study, the works written by Muharrem Efendi on the science of fiqh have been identified and their contents have been examined, and his 'fiqh views' have been tried to be revealed based on the rules of usul and furu and the fatwas he gave in these works. The study consists of an introduction and two chapters. In the introduction, general information about Muharrem Efendi is given, the studies on him are identified, and the purpose and importance of this study are explained. In the first part, information about the period in which Muharrem Efendi lived and some scholars who grew up in this period were pointed out, and then the life of the author and his family known as“Sivāsids”were introduced. This family's famous dispute with the Qadizādīs is also included, and the general points of the debate are tried to be revealed. In this section, the works of Muharrem Efendi related to the science of fiqh are identified and the catalog information of these works is also included. In the second part, these works were analyzed and the principles and fiqh opinions mentioned in these works were identified and presented in articles. In the study, Muharrem Efendi's works related to fiqh such as“Jubb al-masā'il, Umdat al-Nisā, Risāla Müteallika bi-Delili Hurmeti al-Rada', Zellat al-ḳārī bi-ʿInāyati al-Rabbi al-Bārī, Hediyyetü'ṣ-ṣuʿlûk fî şerḥi Tuḥfeti'l-mülûk, Risâle-i Şükriyye and Tenbîhü'l-gāfilât”were analyzed through qualitative research and content analysis. While conducting the study, first of all, all the studies on Muharrem Efendi were scanned and examined. While conducting the study, first of all, all the studies on Muharrem Efendi were scanned and examined. Then, all of his works were accessed by scanning the manuscript catalogs, and then the works related to fiqh were identified and obtained from the Presidency of the Manuscripts Institution and examined in detail. With this method, it is aimed to dominate the literature on Muharrem Efendi. The jurisprudential principles and opinions in the fiqh works subject to the analysis were identified. It has been observed that these principles, in addition to those belonging to the field of usul al-fiqh, also include furu principles related to different fields of fiqh such as ibādāt, muāmalāt, ukūbāt and ahkām al-sultāniyya. It can also be said that these rules are especially concentrated in the fields of ibādāt, muāmalāt and ukūbāt. A total of 93 rules and fiqh opinions were found in the analyzed works. These principles and opinions are presented systematically in the relevant sections. In his works, it was seen that Muharrem Efendi was a strict adherent of the Hanafi madhhab, but it was also determined that he made different interpretations and preferences on some issues that were generally accepted in the Hanafi madhhab. There are some studies in the literature that deal with Muharrem Efendi's works on the science of fiqh. However, in this study, examining all of Muharrem Efendi's works in the field of fiqh and giving a general content of these works in Arabic and Ottoman Turkish will contribute to the studies on Muharrem Efendi. This study also tries to identify the principles of fiqh and his fiqh opinions. Key Terms: Muharrem Efendi of Zileli, 16th Century, Principles of Fiqh Procedure, Fiqh Opinions, Fatwa. Science Code: 60403

Benzer Tezler

  1. Tez No

    840667

    Zileli Muharrem Efendi'nin 'Umdetü'n-nisâ adlı eserinin latinizasyonu, edisyon kritiği ve değerlendirilmesi

    Latinisation of Zileli Muharrem Efendi's work titled 'Umdat al-nisā, edition critique and evaluation

    BETÜL ALTUNBAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HİLAL ÖZAY

  2. Tez No

    382000

    Tokat Zileli Muharrem Efendi'nin Künûzü'l-Evliyâ ve Rumûzü'l-Asfiyâ Adlı eserinin incelenmesi ve değerlendirilmesi

    The study and analyzies of his work named Künûzü'l-Evliyâ ve Rumûzü'l-Asfiyâ by Muharrem Efendi from Zile in Tokat

    NECDET AYHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DinCumhuriyet Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL GÖZTEPE

  3. Tez No

    239365

    Zileli Aşık Sadık Doğanay'ın hayatı, sanatı ve sanatçı kişiliği

    Folk Poet Sadik Doğanay?s- from Zile-life art and personality of his art

    CEM ÖZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    MüzikHaliç Üniversitesi

    Türk Müziği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. PINAR SOMAKÇI

    ÖĞR. GÖR. YÜCEL PAŞMAKÇI

  4. Tez No

    690874

    Irmak Zileli'nin Eşik romanındaki baba kız ilişkisi ile Margaret Atwood'un Antilop ve Flurya romanındaki anne oğul ilişkisinin sosyo-politik ve psikolojik açıdan karşılaştırmalı incelemesi

    A comparative analysis of the father-daughter relationship in Irmak Zileli's Eşik and the mother-son relationship in Margaret Atwood's Oryx and Crake in light of socio-political and psychological issues

    FERHAN ÖZTÜRK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Karşılaştırmalı Edebiyatİstanbul Üniversitesi

    Karşılaştırmalı Edebiyat Bilim Dalı

    PROF. DR. NEJDET NEYDİM

  5. Tez No

    203405

    2006-2007 sezonunda Turkcell Süper Ligi'nde oynanan maçlarda kullanılan köşe vuruşlarının bilgisayarlı maç analizi

    Computer aided match analysis of corner kicks used in Turkcell Super League in the games played in 2006-2007

    RAİF ZİLELİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    SporAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ. BEKİR YÜKTAŞIR

Geri Dön