Aristoteles'in ruh üzerine eserinde idrak etme faaliyetinin dynamis ile ilişkisi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 944993
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAVER DEMİRCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 59
Özet
Bu tez, Aristoteles'in Ruh Üzerine (Peri Psykhes), adlı eserinde ortaya koyduğu akıl (nous) öğretisini merkeze alarak, edilgin aklın (nous pathētikos) edilgin bir kuvve (dynamis pathetikos) olarak özgül mahiyetini ve bu aklın bilmeme durumundan bilme durumuna geçişindeki 'hareket' (kinēsis) ya da fiilîleşme (energeia) sürecini çözümlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, Aristoteles'in kuvve (dynamis) ve fiil (energeia) kavramları temelinde, hareket (kinēsis), meleke (heksis), ve tam yetkinlik (entelekheia) gibi kilit kavramları irdelemekte; bu kavramsal çerçeveyi duyumsama (aisthēsis), hayal gücü (phantasia) ve nihayetinde aklın (nous) edilgin ve etkin veçhelerine uygulamaktadır. Tezde yürütülen analizler, edilgin aklın, her türlü düşünülebilir formu alabilmek için başlangıçta hiçbir fiili forma sahip olmayan,“karışımsız”saf bir potansiyel olduğunu ortaya koymaktadır. Bu potansiyelin fiilîleşmesi, duyusal deneyimden kaynaklanan imgelerdeki (phantasmata) potansiyel düşünülebilirleri soyutlayarak (aphairesis) aktüelleştiren, yetkin ve ayrı bir ilke olarak konumlanan faal aklın (nous poiētikos) zorunlu müdahalesiyle mümkün olmaktadır. Edilgin aklın bu fiilîleşme süreci, özellikle bilmeme halinden bilme haline geçişi ifade etmesi bakımından, karşıtlar arasında gerçekleşen ve bir bilme melekesi (heksis) kazanımına yönelik hareket (kinēsis) olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu“hareket”anlayışı, duyumsamanın, bir melekeyi (heksis) daha dolaysız biçimde fiile geçiren ve karşıtlar içermeyen kendine özgü yetkinleşme sürecinden ayrıştırılmaktadır. Kazanılan bu bilme melekesi (heksis), edilgin aklın yetkinleşerek ulaştığı fiilî aklın temelini oluşturmakta ve bu melekenin bilfiil düşünme ediminde (energeia) kullanılmasıyla en yetkin ifadesine kavuşmaktadır. Sonuç olarak bu tez, Aristoteles'in edilgin aklın potansiyelden fiile geçişini, faal aklın hareket ettirici rolü ve kendine özgü bir“hareket”ve“meleke”teorisiyle açıkladığı, içsel tutarlılığa ve derin bir felsefi zenginliğe sahip katmanlı bir idrak modeli sunduğunu ortaya koymaktadır. Bu model, aklın pasif alıcılığından aktif düşünme edimine uzanan karmaşık yolculuğunu anlamada kilit bir perspektif sunar.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to analyze the specific nature of passive intellect (nous pathētikos) as a passive potency (dynamis pathetikos) and its process of“motion”(kinēsis) or actualization (energeia) from a state of not-knowing to a state of knowing, centering on Aristotle's doctrine of intellect (nous) as presented in his work On the Soul (Peri Psykhes). The study examines key concepts such as motion (kinēsis), state (heksis), and complete actuality (entelekheia) based on Aristotle's concepts of potency (dynamis) and act (energeia); it applies this conceptual framework to the passive and active aspects of sensation (aisthēsis), imagination (phantasia), and ultimately intellect (nous). The analyses conducted in the thesis reveal that the passive intellect is a“unmixed”pure potential, initially possessing no actual form in order to be able to receive all intelligible forms. The actualization of this potential is made possible by the necessary intervention of the active intellect (nous poiētikos), which is posited as a separate and transcendent principle that actualizes potential intelligibles by abstracting (aphairesis) them from the images (phantasmata) originating from sensory experience. This process of actualization of the passive intellect appears as a motion (kinēsis) occurring between opposites and aiming at the acquisition of a state of knowing (heksis), particularly in expressing the transition from a state of not-knowing to a state of knowing. This understanding of“motion”is distinguished from the unique process of perfection in sensation, which more directly actualizes a state (heksis) and does not involve opposites. The acquired state of knowing (heksis) forms the basis of the actualized intellect that the passive intellect reaches through perfection, and it finds its most perfect expression in the actual act of thinking (energeia). In conclusion, this thesis demonstrates that Aristotle presents a layered model of apprehension, characterized by internal consistency and profound philosophical richness, explaining the passive intellect's transition from potentiality to actuality through the active intellect's moving role and a unique theory of“motion”and“state.”This model offers a key perspective for understanding the complex journey of the intellect from passive receptivity to the active act of thinking.
Benzer Tezler
- Aristotle's account of physis and its implications for his ethics
Aristoteles'in physis kavramı ve etik doktrinine etkileri
CANSU AKARSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
FelsefeBoğaziçi ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CHRYSSI SIDIROPOULOU
- Aristoteles ve Kant'ta karşılaştırmalı erekbilim incelemesi
A comparative analaysis of the teleologies of Aristotle and Kant
ALKAN KARAÇAM
- Tarihsel süreçte sanatta sağaltımın kullanımı: Joseph Beuys ve Anselm Kiefer örneği
The use of healing in art throughout the historical process: the case of joseph beuys and anselm kiefer
ZUHAR ADAÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEVRİM KARAKUŞ
- İbn Rüşd'ün maddi aklının plastik bir okuması
A plastic reading of Ibn Rushd's material intellect
JANSET NAS KILINÇ