Dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirti düzeyi ile yeme bozukluğu belirti düzeyi arasındaki ilişkide güvensiz bağlanmanın ve duygu düzenleme güçlüğünün seri aracı rollerinin incelenmesi
Examining the serial mediating roles of insecure attachment and difficulty in emotion regulation in the relationship between attention deficit hyperactivity symptom level and eating disorder symptom level
- Tez No: 945454
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞÜKRAN GÜLİN EVİNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Bu çalışmada, Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri ile yeme bozukluğu belirtileri arasındaki ilişkide güvensiz bağlanma ve duygu düzenleme güçlüğünün seri aracı rollerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Buna ek olarak, DEHB'nin dikkatsizlik ve hiperaktivite/dürtüsellik alt boyutları ile yeme bozukluğu alt belirti kümeleri arasındaki özgül ilişkiler değerlendirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 18–58 yaş aralığında yer alan ve DEHB ya da yeme bozukluğu tanısı almamış 389 gönüllü katılımcı oluşturmuştur. Veriler, çevrim içi olarak; Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği (ASRS-18), Münih Yeme ve Beslenme Bozuklukları Anketi, Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği (YBDÖ), Duygu Düzenlemede Zorluklar Ölçeği (DDZÖ) ve Yakın İlişkilerde Yaşantılar Ölçeği-Kısa Formu (YİYÖ-KF) aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler, IBM SPSS 26.0 programı ve PROCESS Macro 4.2 eklentisi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, DEHB belirtilerinin yeme bozukluğu belirtileriyle anlamlı biçimde ilişkili olduğunu göstermiştir. Özellikle hiperaktivite/dürtüsellik alt boyutunun, tüm yeme bozukluğu alt boyutlarını anlamlı bir şekilde yordadığı görülmüştür. Dikkatsizlik alt boyutu ise yeme bozukluğu belirtileri toplam puanı ve tıkınma ve kusma belirtileri üzerinde anlamlı bir yordayıcı olarak öne çıkmıştır. Ayrıca, seri aracılık analizleri sonucunda DEHB belirtileri ile yeme bozukluğu belirtileri toplam puanı arasındaki ilişkide güvensiz bağlanma ve duygu düzenleme güçlüğünün seri aracı rolünün anlamlı olduğu saptanmıştır. Alt belirti kümeleri bağlamında değerlendirildiğinde, DEHB belirtileriyle tıkınırcasına yeme ve kusma belirtileri arasında da güvensiz bağlanma ve duygu düzenleme güçlüğü üzerinden anlamlı bir seri aracılık etkisi bulunmuştur. Buna karşılık, DEHB belirtileri ile kısıtlayıcı yeme örüntüleri arasındaki ilişkide ne bağımsız ne de seri bir aracılık etkisi saptanmamıştır. Görünüş ve ağırlık meşguliyetiyle olan ilişkide ise yalnızca güvensiz bağlanmanın anlamlı bir aracı olduğu, duygu düzenleme güçlüğünün bağımsız ya da seri aracılık etkisinin anlamlılığa ulaşmadığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın doğrultusunda tartışılmış; çalışmanın önemi, sınırlılıkları, klinik katkıları ve gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The present study aimed to examine the serial mediating roles of insecure attachment and emotion regulation difficulties in the relationship between symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and eating disorder symptoms. Furthermore, this study also evaluated the specific relationships between inattention and hyperactivity/impulsivity sub-dimensions of ADHD and eating disorder sub- symptom clusters. The sample consisted of 389 voluntary participants aged between 18 and 58 who had not been diagnosed with ADHD or an eating disorder. Data were collected online using the Adult ADHD Self-Report Scale (ASRS-18), the Munich Eating and Feeding Disorder Questionnaire, the Eating Disorder Examination Questionnaire (EDE-Q), the Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS), and the Experiences in Close Relationships Scale – Short Form (ECR-S). Analyses were conducted via IBM SPSS 26.0 and PROCESS Macro version 4.2. Results indicated that ADHD symptoms were significantly associated with eating disorder symptoms. In particular, the hyperactivity/impulsivity sub-dimension significantly predicted all eating disorder sub-dimensions while while inattention was linked specifically to the total score of eating disorder symptoms and the symptoms of binging and purging. Serial mediation analyses revealed that insecure attachment and emotion regulation difficulties significantly mediated the relationship between ADHD symptoms and total eating disorder symptom scores. Beyond overall symptom severity, the analysis of specific symptom clusters revealed a significant serial mediation effect between ADHD symptoms and binge-purge symptoms through insecure attachment and emotion regulation difficulties. However, no independent or serial mediation effects were found in the relationship between ADHD symptoms and restrictive eating patterns. Regarding shape and weight concerns, only insecure attachment served as a significant mediator, while emotion regulation difficulties did not have a significant independent or serial mediating role. The findings were discussed in line with the relevant literature, and the study's significance, limitations, clinical implications, and suggestions for future research were presented.
Benzer Tezler
- Anoreksiya nervoza ve eksojen obezite tanılı 11-18 yaş arası olgularda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ek tanısı ve takıntılı spor yapma davranışının incelenmesi.
Investigation of compulsive exercise behaviours and comorbidity of attention deficit and hyperactivity disorder in 11-18 year-old adolescents diagnosed with anorexia nervosa and exogenous obesity.
ORÇUN DEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN
- Obsesif kompulsif bozukluğu çocukluk çağı dikkat eksikliği hiperaktivitesi ve anne baba tutumları arasındaki ilişkinin araştırılması
Childhood attention deficit hyperactivity disorder levels of obsessive-compulsive disorder patients and the relation between parental attitude
SEVCAN ŞAMİLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARIŞ METİN
- İstanbul ili örnekleminde 3-6 yaş grubunda bir hastane polikliniğine başvuran olguların aldıkları tanılar ve ebeveynlerin duygudurumları arasındaki ilişki
A correlation between mood of parents and their children ranged between three and six years old who apply to np İstanbul hospital child and adolescence department and diagnosed.
BÜŞRA BÖREKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NÜKET İŞİTEN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda serumda neuregulin-1, neuregulin-2, neuregulin-3 düzeyleri
Serum neuregulin-1, neuregulin-2, neuregulin-3 levels in children with attention deficit and hyperactivity disorder
MEHMET BERAT TAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMİH ERDEN
- Gençlerde dikkat işlevleri üzerine etkili olan faktörler
Factors affecting attention in youths
ANIL ALP
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞARAN DEMİR