Geri Dön

Platform tabanlı çalışan motokuryelerin çalışma koşulları ve örgütlenme pratikleri: Ankara motokurye örneği

The working conditions and organizing practices of platform-based motorcycle couriers: The case of Ankara motorcycle couriers

PDF İndir

  1. Tez No: 945689
  2. Yazar: ORHAN ÜRÜNCAN YÜCEL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GAYE BURCU YILDIZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 462

Özet

Bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla Fordist üretim biçiminden daha geniş ve derin ağlar kuran çağdaş kapitalizm, çalışma ve emek kavramlarını olduğu kadar çalışma ilişkilerini de dönüştürmektedir. Dijitalleşme olarak özetlenebilecek bu sürecin, en yeni aracı olan platformlar, üretim ve tüketimi zaman ve mekândan özgürleştirirken; bu 'özgürlüğün' üretim kısmı genellikle, esneklik ve yüksek gelir vaadiyle sunulmaktadır. Ancak dünya genelinde platform çalışanları genellikle, üretim araçlarının sahibi olarak, diğer çalışanlardan izole, geleneksel iş ve sosyal güvenlik hukuku korumalarından yoksun biçimde, piyasa risklerini üstlenerek, birbirleriyle ve kendileriyle rekabet içinde, örgütsüz şekilde, kendi hesabına çalışmaktadır. Bu çalışma biçimi, diğer meslek gruplarına da yayılma potansiyeli taşıdığı için, gelecekteki dönüşümlere dair önemli bir inceleme alanı sunmaktadır. Bu bağlamda, bu tez, dijitalleşen küresel kapitalizmin çalışma ilişkilerini nasıl dönüştürdüğünü incelemektedir. COVID-19 pandemisi sonrası sayıları ve görünürlükleri artan motokuryeler, bu çalışma biçiminin en yaygın örneğini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda bu tezde, temellendirilmiş kuram yöntemiyle Ankara'da platform tabanlı çalışan motokuryelerin çalışma ilişkileri, çalışma koşulları ve örgütlenme pratikleri başlıklarında açıklanmaktadır. Bu çerçevede, bu tezin araştırma nesnesi motokuryelerin çalışma koşulları ve örgütlenme pratikleridir. Araştırma birimini motokurye platformları ve örgütleri, gözlem birimini ise motokuryeler ve bu örgütlerin yöneticileri oluşturmaktadır. Bu amaçla, Ankara'da platform çalışması yapan 17 motokurye ve Türkiye genelinde motokuryelerin örgütlenme ve dayanışma süreçlerinde yer almış 10 örgüt yöneticisiyle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır Ayrıca, literatüre dayalı olarak motokuryelerin sosyal medyayı etkin kullandığı göz önüne alınarak, çeşitli sosyal medya hesapları iki yıl süreyle takip edilmiştir. Saha bulguları, analitik hatırlatma notları ve diğer dosyalardan elde edilen veriler ışığında motokuryelerin tamamına yakınının, geleneksel iş hukukunun korumalarından uzak 'esnaf kurye' olduğu; buna karşın, platformların iş süreçlerini algoritma ve insan yöneticilerle sürekli olarak denetlediği ve kontrol ettiği, motokuryelerin platformlara kişisel ve ekonomik bağımlılığı olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, geleneksel anlamda sendikalarda örgütlenemeyen veya örgütlenmek istemeyen motokuryelerin çeşitli örgütlerde bir araya geldiği, bu örgütlerden bazılarının birbirleriyle ideolojik rekabet içinde olduğu, kuryelerin sosyal medyayı aktif şekilde kullanarak sorunlarını duyurma ve ağ kurmada dijital kapitalizmin araçlarını kullandığı görülmüştür.

Özet (Çeviri)

Contemporary capitalism, through information and communication technologies, establishes broader and deeper networks than those characteristic of the Fordist mode of production, thereby transforming not only the concepts of work and labour but also labour relations. Platforms, the latest agents in this process of digitalization, which can be summarized as the liberation of production and consumption from the constraints of time and space, present this 'freedom', particularly on the production side, as a promise of flexibility and high income. However, platform workers across the globe typically operate as self-employed individuals who bear market risks, remain isolated from other workers, lack the protections provided by traditional labour and social security law, and work in unorganized settings where they are in competition with one another as well as with themselves, despite being technically the owners of their means of production. Given its potential to expand into other occupational groups, this form of work offers a critical field of inquiry into future transformations. In this context, the thesis investigates how labour relations are being restructured under digitalized global capitalism. Following the COVID-19 pandemic, motorcycle couriers have become the most visible and widespread example of this emerging work paradigm. Accordingly, this thesis employs the grounded theory method to explain the labour relations, in titles of working conditions, and organizational practices of platform-based motorcycle couriers in Ankara. The research subject of the thesis is defined as the working conditions and organizational practices of motorcycle couriers. The units of analysis consist of courier platforms and courier organizations, while the units of observation include individual couriers and the managers of these organizations. To this end, semi-structured interviews were conducted with 17 platform-based couriers operating in Ankara and with 10 organizational leaders who have been involved in the processes of mobilization and solidarity among motorcycle couriers across the Republic of Türkiye. Furthermore, in light of literature suggesting that couriers actively use social media, a range of relevant social media accounts were monitored over a period of two years. Considering field findings, analytical memos, and data obtained from other files, it was determined that the vast majority of motorcycle couriers function as self-employed (tradesperson), operating outside the protective framework of traditional labour law. In contrast, platforms continuously monitor and control work processes through algorithms and human managers, establishing both personal and economic dependencies between couriers and platforms. Moreover, it was observed that couriers, who are either unable or unwilling to unionize in the traditional sense, come together in various organizations, some of which are ideologically competitive with one another, and that they actively use social media as a means of raising awareness of their problems and forming networks, effectively utilizing the very tools of digital capitalism in their organizational efforts.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    405946

    İnternet tabanlı güç kalitesi izleme sisteminin donanımsal ve yazılımsal olarak gerçekleştirilmesi

    Realization of an internet-based power quality monitoring system in terms of hardware and software

    ÖZAL YILDIRIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Elektrik ve Elektronik MühendisliğiFırat Üniversitesi

    Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAKUP DEMİR

    DOÇ. DR. HÜSEYİN ERİŞTİ

  2. Tez No

    449254

    On the efficiency of lattice-based cryptographic schemes on graphical processing unit

    Grafik işlemci birimleri üzerinde kafes tabanlı kriptografıik şemaların uygulamalarının iyileştirilmesi

    ZALİHA YÜCE TOK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Kriptografi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERSAN AKYILDIZ

    YRD. DOÇ. DR. SEDAT AKLEYLEK

  3. Tez No

    257214

    Elektronik vergi denetiminin vergi kaçırma eğilimlerini azaltmadaki rolü ve bir araştırma

    The role of the electronic tax audit in order to reduce the tax evasion tendency and a survey

    ABDULLAH TÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    MaliyeDumlupınar Üniversitesi

    İşletme Bölümü

    PROF. DR. ŞERAFETTİN SEVİM

  4. Tez No

    276613

    Cawp: A combinatorial auction web platform

    Cawp: Bir kombinatoryel ihale web platformu

    İBRAHİM CERECİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2009

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAtılım Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

    DOÇ. DR. MOHAMMED REHAN

    YRD. DOÇ. DR. HÜREVREN KILIÇ

  5. Tez No

    517314

    Yapı bilgi modelleme tabanlı hesaplamalı tasarım yaklaşımı ile mimari tasarım iş akışlarının verimliliğinin sağlanması

    Ensuring the efficiency of architectural design workflowswith computational design approach based on building information modeling

    AYŞEGÜL ÖZLEM BAYRAKTAR SARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERYEM BİRGÜL ÇOLAKOĞLU

Geri Dön