Ebeveynlerin duygu sosyalleştirme davranışlarını yordamada evlilik doyumu ve psikolojik sağlamlığın rolü
The role of marriage satisfaction and psychological resilience in predicting parents' emotional socialization behaviors
- Tez No: 946303
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATOŞ BULUT ATEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: duygu sosyalleştirme, evlilik doyumu, psikolojik sağlamlık, emotional socialization, marital satisfaction, psychological resilience
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Bu araştırma, ebeveynlerin duygu sosyalleştirme davranışlarını yordamada evlilik doyumu ve psikolojik sağlamlığın rolünü belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Ayrıca ebeveynlerin duygu sosyalleştirme, evlilik doyumu ve psikolojik sağlamlığının birbirleri ile ilişkisi ve cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi dönemde (36-72 ay) çocuğu olan evli anne ve babalar oluşturmaktadır. Araştırma verileri 2024-2025 güz döneminde Sakarya'nın Adapazarı, Arifiye, Erenler, Kaynarca, Serdivan ilçelerinde çocuğu okul öncesi eğitime devam eden 340 ebeveynden toplanmıştır. Bu ebeveynlerin 300' ü (%88.2) anne, 40'ı (%11.8) babadır. Araştırmada ebevynlerin psikolojik sağlamlığına dair veriler“Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği”(Doğan, 2015), evlilik doyumuna dair veriler“Evlilik Yaşamı Ölçeği”(Tezer, 1996) ve duygu sosyalleştirme davranışlarına dair veriler“Çocukların Olumsuz Duyguları ile Baş Etme Ölçeği”(Yağmurlu ve Altan, 2010) kullanılarak elde edilmiştir. Ayrıca katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek amacıyla“Kişisel Bilgi Formu”, veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada, ebeveynlerde psikolojik sağlamlık, evlilik doyumu ve duygu sosyalleştirme davranışlarının cinsiyete göre anlamlı bir fark gösterip göstermediği bağımsız örneklem t-testi ile analiz edilmiştir. Araştırmada değişkenlerin birbirleriyle ilişkisini belirlemek için Pearson Momentler Çarpım Korelasyonu; psikolojik sağlamlık ve evlilik doyumunun, duygu sosyalleştirme davranışlarını yordayıp yordamadığını test etmek için ise çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre hem evlilik doyumu hem de psikolojik sağlamlık ile destekleyici olmayan duygu sosyalleştirme tepkilerinden sıkıntı-endişe tepkileri ve cezalandırıcı tepkiler arasında düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki elde edilmiştir. Evlilik doyumu ile destekleyici duygu sosyalleştirme tepkileri (duygu ifadesini teşvik etme, duygu odaklı tepkiler ve problem odaklı tepkiler) arasında ise düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki belirlenirken, psikolojik sağlamlıkla ile destekleyici duygu sosyalleştirme tepkileri arasında anlamlı bir ilişki belirlenememiştir. Psikolojik sağlamlık ve evlilik doyumunun, duygu sosyalleştirme davranışlarını yordayıp yordamadığını belirlemek için yapılan Çoklu Regresyon Analizi sonucunda, evlilik doyumu ve psikolojik sağlamlık toplam puanlarının duygu sosyaleştirme alt boyutlarından cezalandırıcı tepkiler, duygu ifadesini teşvik etme, duygu odaklı tepkiler, problem odaklı tepkiler puanlarını anlamlı düzeyde açıkladığı görülmektedir. Regresyon kat sayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde, psikolojik sağlamlık sıkıntı-endişe tepkileri alt boyutunun anlamlı bir yordayıcısı iken evlilik doyumunun, sıkıntı-endişe tepkileri alt boyutunun anlamlı bir yordayıcısı olmadığı görülmektedir. Ayrıca evlilik doyumunun destekleyici duygu sosyalleştirme tepkilerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu (duygu ifadesini teşvik etme, duygu odaklı tepkiler ve problem odaklı tepkiler), psikolojik sağlamlığın ise destekleyici duygu sosyalleştirme tepkilerinin anlmalı bir yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir. Anneler üzerinde yapılan regresyon analizlerine göre, evlilik doyumu ve psikolojik sağlamlık toplam puanlarının, duygu sosyaleştirme alt boyutlarından sıkıntı-endişe tepkileri, cezalandırıcı tepkiler, problem odaklı tepkiler puanlarını anlamlı düzeyde açıkladığı görülmektedir. Regresyon kat sayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde, annelerde psikolojik sağlamlık, sıkıntı-endişe tepkileri alt boyutunun anlamlı yordayıcısı iken, evlilik doyumunun sıkıntı-endişe tepkileri alt boyutunun anlamlı yordayıcısı olmadığı bulunmuştur. Ayrıca annelerde evlilik doyumu, problem odaklı tepkiler alt boyutunun anlamlı yordayıcısı iken psikolojik sağlamlığın, problem odaklı tepkiler alt boyutunun anlamlı yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir. Babalar için yapılan regresyon analizi sonucuna göre ise evlilik doyumu ve psikolojik sağlamlık toplam puanlarının destekleyici duygu sosyalleştirme tepkilerini ifade eden tüm alt boyut puanlarını (duygu ifadesini teşvik etme, duygu odaklı tepkiler, problem odaklı tepkiler) anlamlı düzeyde açıkladığı görülmektedir. Regresyon kat sayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde, babalarda evlilik doyumu duygu ifadesini teşvik etme alt boyutunun anlamlı yordayıcısı iken, psikolojik sağlamlığın duygu ifadesini teşvik etme alt boyutunun anlamlı yordayıcısı olmadığı bulunmuştur. Ayrıca babalarda psikolojik sağlamlık duygu odaklı tepkiler ve problem odaklı tepkiler alt boyutlarının anlamlı yordayıcısı iken, evlilik doyumunun duygu odaklı tepkiler ve problem odaklı tepkiler alt boyutlarının anlamlı yordayıcısı olmadığı belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This research was conducted to determine the role of marital satisfaction and psychological resilience in predicting parents' emotional socialization behaviors. In addition, the relationship between emotional socialization, marital satisfaction and psychological resilience of parents and whether they differ according to gender were also examined. The study group of the research consists of married mothers and fathers who have children in the preschool period (36-72 months). Research data was collected from 340 parents whose children were attending pre-school education in the Adapazarı, Arifiye, Erenler, Kaynarca, Serdivan districts of Sakarya in the 2024-2025 fall semester. 300 of these parents (88.2%) are mothers and 40 (11.8%) are fathers. In the study, data on parents' psychological resilience was obtained using the“Brief Resilience Scale”(Doğan, 2015), data on marital satisfaction was obtained using the“Marital Life Scale”(Tezer, 1996) , and data on emotional socialization behaviors was obtained using the“ Coping With Children's Negative Emotions Scale - CCNES”(Yağmurlu ve Altan, 2010) . Additionally,“Personal Information Form”was used as a data collection tool to determine the demographic characteristics of the participants. In the study, whether psychological resilience, marital satisfaction and emotional socialization behaviors in parents showed a significant difference according to gender was analyzed with an independent sample t-test. The findings from the result of Pearson's Correlation were examined in order to reveal the relationship between the variables and multiple regression analysis was used to test whether psychological resilience and marital satisfaction predict emotional socialization behaviors. According to the results obtained from the research, a low level negative significant relationship was obtained between both marital satisfaction and psychological resilience and unsupportive emotion socialization reactions such as distress-anxiety reactions and punitive reactions. While a low level positive significant relationship was determined between marital satisfaction and supportive emotion socialization responses (encouraging emotion expression, emotion-focused responses and problem-focused responses), no significant relationship was determined between psychological resilience and supportive emotion socialization responses. As a result of the Multiple Regression Analysis conducted to determine whether psychological resilience and marital satisfaction predict emotion socialization behaviors, it is seen that the total scores of marital satisfaction and psychological resilience significantly explain the scores of punitive reactions, encouraging emotional expression, emotion-focused reactions, and problem-focused reactions from the emotion socialization sub-dimensions. When the t-test results regarding the significance of the regression coefficients are examined, it is seen that while psychological resilience is a significant predictor of the distress-anxiety reactions sub-dimension, marital satisfaction is not a significant predictor of the distress-anxiety reactions sub-dimension. Additionally, marital satisfaction was found to be a significant predictor of supportive emotion socialization responses (encouragement of emotion expression, emotion-focused responses, and problem-focused responses), whereas psychological resilience was not a significant predictor of supportive emotion socialization responses. According to the regression analyses conducted on mothers, it is seen that the total scores of marital satisfaction and psychological resilience significantly explain the scores of distress-anxiety reactions, punitive reactions, and problem-focused reactions from the emotional socialization sub-dimensions. When the t-test results regarding the significance of the regression coefficients were examined, it was found that psychological resilience in mothers was a significant predictor of the distress-anxiety reactions sub-dimension, while marital satisfaction was not a significant predictor of the distress-anxiety reactions sub-dimension. In addition, it was determined that while marital satisfaction in mothers was a significant predictor of the problem-focused responses sub-dimension, psychological resilience was not a significant predictor of the problem-focused responses sub-dimension. According to the results of the regression analysis conducted for fathers, it is seen that the total scores of marital satisfaction and psychological resilience significantly explain all sub-dimension scores expressing supportive emotion socialization reactions (encouraging emotion expression, emotion-focused reactions, problem-focused reactions). When the t-test results regarding the significance of the regression coefficients were examined, it was found that while marital satisfaction in fathers was a significant predictor of the sub-dimension of encouraging emotional expression, psychological resilience was not a significant predictor of the sub-dimension of encouraging emotional expression. In addition, while psychological resilience in fathers was a significant predictor of the emotion-focused reactions and problem-focused reactions sub-dimensions, marital satisfaction was not a significant predictor of the emotion-focused reactions and problem-focused reactions sub-dimensions.
Benzer Tezler
- Ebeveynlerin duygu sosyalleştirmesi ile çocukların sosyal yetkinliği arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of relationship between parent's emotion socialization and children's social competence
İMRAN ALTINTOP
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiEge ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜRKAN YILMAZ IRMAK
- Ebeveynlerin duygu sosyalleştirme davranışları ile çocuklarının empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between parents' emotion socialization behaviors and their children's empathic skills
ZEYNEP BULCUN KALYON
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİKMET ZELYURT
- Ebeveynlerin öz yeterlilik algılarıyla duygu sosyalleştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
The investigation of the relationship between the parents' self efficacy perceptions and emotion socialization
BÜŞRA KUZU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. CEBRAİL KISA
- Effects of parental beliefs on emotion socialization of Turkish parents: Moderating role of child characteristics
Ebeveyn inanışlarının Türk ebeveynlerin duygu sosyalleştirme davranışları üzerindeki etkisi: Çocuk özelliklerinin düzenleyici rolü
MELDANUR ÇETİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiBoğaziçi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ TAHİROĞLU
PROF. DR. FEYZA ÇORAPÇI
- Okul öncesi dönem çocuğuna sahip ebeveynlerin duygusal okuryazarlıkları ile duygu sosyalleştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between emotional literacy and emotional socialization behaviors of parents of preschool children
KÜBRA ÖZENDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA ŞAHİN