Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait satır arası bir Kur'an tercümesi üzerine dil incelemesi giriş-inceleme-metin-dizin (155b-184a)
A language study on an interlinear Quran translation of the old Anatolian Turkish period introduction-study-text-index
- Tez No: 946311
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAY DEMİR ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Eski Anadolu Türkçesi, Batı Türkçesinin 13. yüzyılın başından 15. yüzyılın sonuna kadar gelişme gösteren bir koludur. Bu dönemde telif eserler yazıldığı gibi tercüme eserler de yazılmıştır.Türklerin kitleler hâlinde İslam'ı kabul etmesiyle birlikte Kur'an-ı Kerim'in Türkçeye tercümesi de başlamıştır. Eski Anadolu Türkçesi Dönem'ine ait bir çok Kur'an-ı Kerim tercümesi yapılmıştır. Tercüme edilen eserler, kütüphanelerde kayıtlı olarak yer almaktadır. Bursa İnebey Kütüphanesi Ulucami 54 envanter numarası ile kayıtlı satır arası Türkçe Kur'an tercümesi, karakteristik Eski Anadolu Türkçesinin dil ve imlâ özelliklerini yansıtan bir nüshadır. Ketebe kaydı ve mukaddime ihtiva etmeyen eserin mütercim ve müstensihi hakkında bilgi sahibi değiliz. Ancak kâğıt, mürekkep ve dil özelliklerinden hareketle 15. yüzyıl sonlarına tarihlendirmek mümkündür. Tercüme ve istinsahın muhtemel aynı tarihlerde veya tercümeden kısa bir süre sonraya ait olduğu ileri sürülebilir. Kütüphane katalog kaydında nüshanın hicri 10. asra tarihlendirmesi olsa da yapılan kâğıt, mürekkep ve dil analizlerinde bunu 15. yüzyıl sonlarına tarihlendirmek mümkündür. Bu tercüme üzerinde yapılan çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Giriş başlıklı olan ilk bölümde, Kur'an-ı Kerim'in Türkçeye tercümesi, Doğu Türkçesi ile yazılmış satır altı Kur'an tercümeleri ve Batı Türkçesine yapılan Kur'an tercümeleri hakkındaki çalışmalar üzerinde durulmuştur. İnceleme başlıklı ikinci bölümde, metnin dil özellikleri fonetik ve morfolojik olarak incelenmiştir. Metin başlıklı üçüncü bölümde ise metin, transkripsiyonlu olarak yer almıştır. Dizin başlıklı dördüncü bölümde isemetnin dizini yapılmış olup kelimelerin anlamlarına da yer verilmiştir. Eski Anadolu Türkçesi Dönem'inde birçok Kur'an-ı Kerim tercümesi yapılmıştır. Bu tezde Eski Anadolu Türkçesi Evre'sine ait Kur'an-ı Kerim tercümesi üzerine dil incelemesidir. Bu tercümenin nüshası üzerine araştırma yapılmıştır. Bu eser, o dönemin dil özelliklerini yansıtmakta ve bizleri aydınlatmaktadır. Bu tercüme, Türk dilinin gelişim dönemlerine yapılmış çalışmalara ve yapılacak olan çalışmalara katkı sağlamak amacıyla dil ve şekil özellikleri açısından incelenmiştir. Metnin dizini yapılıp sözcüklerin metinde geçen anlamıyla ele alınıp tercümenin söz varlığı da ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Old Anatolian Turkish is a branch of Western Turkish that developed from the beginning of the 13th century to the end of the 15th century. During this period, both copyrighted works and translated works were written. With the mass acceptance of Islam by the Turks, the translation of the Quran into Turkish also began. Many Quran translations belonging to the Old Anatolian Turkish Period have been made. The translated works are registered in libraries. This copy, registered at Bursa İnebey Library Ulu Cami 54 (UC54), is an interlinear Quran translation written in Old Anatolian Turkish. This information is collectively included in the ketebe records. However, since there is no ketebe record of the work, the scribe and the place of copying are unknown. The study conducted on this translation consists of four sections. In the first section titled Introduction, studies on the translation of the Quran into Turkish, interlinear Quran translations written in Eastern Turkish, and Quran translations made into Western Turkish are emphasized. In the second section titled Review, the linguistic features of the text are examined phonetically and morphologically. In the third section titled Text, the text is included in transcription. In the fourth section titled Index, the index of the text is made and the meanings of the words are also included. Many Quran translations were made during the Old Anatolian Turkish Period. This thesis is a linguistic study on the translation of the Quran belonging to the Old Anatolian Turkish Period. Research was conducted on the copy of this translation. This work reflects the linguistic features of that period and enlightens us. This translation was examined in terms of linguistic and morphological features in order to contribute to the studies conducted and to be conducted on the development periods of the Turkish language. The text was indexed and the meanings of the words in the text were considered, and the vocabulary of the translation was revealed.
Benzer Tezler
- Manisa İl Halk kütüphanesindeki 931 numarada kayıtlı olan eski Anadolu Türkçesine ait satır arası Kur'an tercümesinin grameri
The grammar of an old Anatolian Turkish interline Quran translation in Manisa Public Library which has record in 931
İBRAHİM ZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ÜNLÜ
- Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış bir satır arası Kur'an tercümesi, Vatikan Kütüphanesi Vat.Ar.200 (İnceleme, metin, dizin)
An interlinear Quran translation in Ancient Anatolian Turkish, Vatican Library Vat.Ar.200 (Investigation-text-index)
ABDURRAHMAN CESARET
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET MUSTAFA KARACA
- Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait satır arası ilk Kur'an tercümesinde fiillerin istem analizi
Analysis of verbs in the first interlined Qur'an translation of the Ancient Anatolian Turkish period
PEMBE BİLGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAmasya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜRŞAT EFE
- Mecma'ul-Envar, Ravzatu'l-Envar ve Eski Anadolu Türkçesi Dönemine ait satır arası ilk Kur'an Tercümesi'ne göre Eski Anadolu Türkçesinde yapım ekleri ve fonksiyonları
Derivational suffixa and their functions in the old Anatolian Turkish according to Mecma'u?l-Envâr, Rav?atu?l-Envâr and Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait satir arasi ilk Kur?an tercümesi
İSMAİL GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DilbilimNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Eski Anadolu Türkçesinde benzetme yolları ve unsurları
Ways and elements of simile in old Anatolian Turkish
RAVZA KAYGUSUZ
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA TOPRAK