'Nöropazarlama yaklaşımları ile alışveriş bağımlılığının incelenmesi: Metadata taraması ile bir analiz'
Investigating shopping addiction with neuromarketing approaches: An analysis with metadata scan
- Tez No: 946331
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ VAROL ÜLKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Nöropazarlama, Alışveriş Bağımlılığı, Metadata Analizi, fMRI, EEG, Neuromarketing, Compulsive Buying, Metadata Analysis, fMRI, EEG
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nöropazarlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Nöropazarlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Bu çalışma, nöropazarlama yaklaşımları ile alışveriş bağımlılığı arasındaki ilişkiyi sistematik biçimde incelemeyi amaçlamaktadır. Tüketici davranışları artık yalnızca ekonomik gerekçelerle açıklanamamakta; psikolojik, nörobiyolojik ve sosyokültürel dinamikleri de içeren çok boyutlu bir olguya dönüşmektedir. Bu bağlamda, alışveriş bağımlılığı; dürtüsellik, düşük benlik saygısı ve ödül sistemi işlev bozukluğu gibi faktörlerle açıklanan davranışsal bir bozukluk olarak öne çıkmaktadır. Öte yandan nöropazarlama, fMRI, EEG, göz izleme gibi nörobilimsel tekniklerle tüketicilerin bilinçdışı tepkilerini analiz etmeyi amaçlayan disiplinlerarası bir alandır. Bu tezde, 2010–2024 yılları arasında yayımlanmış akademik çalışmalar metadata analizine tabi tutularak, bu iki alanın kesişim kümesindeki kavramsal eğilimler, kullanılan teknikler, teorik modeller ve etik tartışmalar değerlendirilmiştir. Analizler, nöropazarlama uygulamalarının özellikle alışveriş bağımlılığına yatkın bireylerde beyindeki ödül ve dürtü kontrol merkezlerini etkileyerek bağımlılık davranışını pekiştirebildiğini göstermektedir. Ayrıca çalışmada, bu stratejilerin etik sınırları, bireyin bilişsel özgürlüğü üzerindeki etkileri ve kamu sağlığı açısından doğurabileceği riskler de tartışılmıştır. Araştırmanın bulguları, yalnızca teorik katkılar sunmakla kalmayıp, etik pazarlama uygulamaları ve düzenleyici politika geliştirme süreçlerine de ışık tutmaktadır. Bu yönüyle çalışma, pazarlama, nörobilim ve davranışsal sağlık alanlarının kesişiminde yer alan özgün ve disiplinlerarası bir araştırmadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to systematically investigate the relationship between neuromarketing approaches and compulsive buying behavior. Consumer behavior today cannot be explained solely through economic factors; instead, it encompasses psychological, neurobiological, and sociocultural dimensions. In this context, compulsive buying disorder emerges as a behavioral addiction associated with impulsivity, low self-esteem, and dysfunctions in the brain's reward system. On the other hand, neuromarketing is an interdisciplinary field that utilizes neuroscientific techniques such as fMRI, EEG, and eye-tracking to analyze consumers' unconscious responses to marketing stimuli. Through metadata analysis of academic publications from 2010 to 2024, this thesis evaluates conceptual trends, research methods, theoretical models, and ethical discussions at the intersection of these two fields. Findings suggest that neuromarketing strategies may reinforce compulsive buying behavior by activating reward and impulse-control centers in the brains of vulnerable individuals. Moreover, the study critically addresses the ethical boundaries of such applications, the impact on consumer autonomy, and potential risks to public health. The results not only provide theoretical insights but also guide the development of ethical marketing practices and regulatory policies. As such, this research offers a unique, interdisciplinary contribution at the nexus of marketing, neuroscience, and behavioral health studies.
Benzer Tezler
- Nöropazarlama ve ambalaj tasarımı
Neuromarketing and packaging design
ELİF ARZEN DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarSelçuk ÜniversitesiGrafik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ATIF POLAT
- Nöropazarlama ve alışveriş sitelerinde güven uyandıran web tasarımı
Neuromarketing and trust building web design on online shopping sites
HÜLYA KAYA BAYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İletişim BilimleriÜsküdar ÜniversitesiNöropazarlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAHA BAYGÜL ÖZPINAR
- Multivitamin kutu görsellerinin nöropazarlama kapsamında göz izleme yöntemi ile deneysel analizi
Experimental analysis of multivitamin box visuals through eye tracking method in the content of neuromarketing
MURAT KÜDEN
- Bağlanma türlerinin gastronomide yenilikten korkma (neofobi) ve yenilik arama (neofili) davranışına etkisi: Geleneksel yöntemler ve nöropazarlama araçlarıyla incelenmesi
An inventigation of the influence of attachment styles on food neophobia and neophilia by using traditional methods and neuromarketing tools
BURÇİN BOZ
Doktora
Türkçe
2022
TurizmBalıkesir ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM ŞAHİN
PROF. DR. ERDOĞAN KOÇ
- Havayolu işletmelerinde nöropazarlama
Neuromarketing in airline companies
EBRU BAĞÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sivil HavacılıkKocaeli ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SULTAN GEDİK GÖÇER