حاشيَةِ صَدْرِ الدّينِ زَادَه عَلَى تَفْسيرِ البَيْضاويِّتَحْقيقٌ ودراسةٌ لغويَّةٌ
Sadreddinzâde'nin Beyzâvî Tefsiri hâşiyesinin tahkiki ve dil açısından incelenmesi
- Tez No: 946800
- Danışmanlar: DOÇ. DR. USAME İHTİYAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 586
Özet
Sadreddin Zâde'nin Beyzâvî Tefsiri üzerine yazdığı hâşiye, İslâmî ilim mirasında öne çıkan seçkin çalışmalardan biri olup, Kur'ân-ı Kerîm metinlerinin dilbilimsel bir yaklaşımla incelenmesi ve yorumlanmasına dair özgün bir katkı sunmaktadır. Bu araştırma, söz konusu hâşiyenin yazma nüshasının tahkikini gerçekleştirmeyi ve onu derinlemesine dilbilimsel bir incelemeye tabi tutmayı amaçlamaktadır. Böylece müellifin tefsirinde kullandığı nahiv ve belagat unsurları ortaya çıkarılacaktır. Bu çalışma, Sadreddin Zâde'nin hâşiyede ele aldığı dilbilimsel metinleri analiz etmeye odaklanarak, müellifin Kur'ân ayetlerinin kapalı anlamlarını açıklama yöntemini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, garîb kelimelerin tefsiri, cümlelerin nahiv yapılarının açıklanması ve belagat inceliklerinin derinlemesine ele alınması gibi konular incelenmektedir. Ayrıca, müellifin kaynakları ve kendisinden önceki dilbilim ve tefsir ekollerinden nasıl etkilendiği de araştırmanın temel başlıklarından biridir. Araştırmacı, yazma metnin tahkikinde mevcut el yazmalarını esas almış, iki nüshayı karşılaştırarak en doğru ve güvenilir metni tespit etmeye özen göstermiştir. Tahkik edilen metin, okuyucunun anlamasını kolaylaştırmak amacıyla dilbilimsel, nahiv ve belagatle ilgili açıklamalarla desteklenerek sunulmuştur. Ayrıca, bu hâşiyenin dilbilim ve tefsir araştırmalarının gelişimine katkısı ve Kur'ân'ın beyanî tefsiri bağlamındaki yeri tartışılmıştır. Bu tez, Sadreddin Zâde'nin dil bilimleri ile tefsir ilimlerini nasıl harmanladığını ve bunun sonucunda hâşiyesinin hem Kur'ân çalışmaları hem de dilbilim araştırmaları açısından kıymetli bir kaynak hâline geldiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, bu eserin İslâmî tefsir ve dil mirasının anlaşılması için temel bir yapı taşı olduğunu vurgulamakta ve bu tür metinlerin yeniden incelenerek ilim dünyasına kazandırılmasına yönelik bir çağrı niteliği taşımaktadır
Özet (Çeviri)
Ṣadr al-Dīn Zādah's gloss on al-Bayḍāwī's tafsīr is regarded as one of the distinguished scholarly contributions to the Islamic intellectual tradition. It presents a unikue perspective on linguistic interpretation, offering a meticulous analysis of the Kur'anic text. This study aims to produce a critical edition of the gloss's manuscript and to conduct an in-depth linguistic analysis, revealing the grammatical and rhetorical strategies employed by the author in his exegetical approach. The research centers on examining the linguistic elements addressed by Ṣadr al-Dīn Zādah in his gloss, with a particular focus on his methodology in clarifying the nuanced meanings of Kur'anic verses. This includes the interpretation of rare vocabulary, elucidation of syntactic structures, and exploration of rhetorical devices. Furthermore, the study investigates the sources that influenced the author, along with his engagement with earlier linguistic and exegetical traditions. For the critical edition, the researcher utilized the available manuscript copies, comparing and analyzing two versions to establish the most accurate and authentic text. The edited version is accompanied by linguistic, grammatical, and rhetorical annotations to aid reader comprehension. Additionally, the study discusses the importance of this gloss in advancing linguistic and exegetical scholarship, and its place within the broader tradition of rhetorical Kur'anic interpretation. This dissertation demonstrates how Ṣadr al-Dīn Zādah skillfully integrated linguistic sciences with exegetical principles, making his gloss a valuable resource for scholars of Kur'anic exegesis and Arabic linguistics alike. The research highlights the significance of this work as a foundational contribution to the understanding of the linguistic-exegetical heritage of Islam, and as a call to revive and reassess its texts and intellectual legacy.
Benzer Tezler
- حاشية محمّد أمين بن صدر الدّين الشَّرواني (1036ه /1626م) على تفسيرِ أَنوارِ التَّنزيل وأَسرارِ التَّأويل لسورةِ الفاتحةِ دراسةً وتحقيقاً
Haşiyetü Tefsîr-i Sûreti'l-Fâtihati alâ Envâri't-Tenzil li Muhammed Emin Sadriddin eş-Şirvânî dirâseten ve tahkîkân
ZEYAD HUSHAM MUSTAFA MUSTAFA
- حاشية صدرالدين الشرواني على تفسبر البيضاوي ( دراسة وتحقيق)
Sadradin al-Sharwani'nin Bayzavi tefsiri haşiyesinin (Tahkik ve değerlendirmesi)
SAZAN FRAİDOON HAMEED ZANGANA
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Assoc. Prof. Dr. HANAN AKKO
- Muhammed B. Sâlim El-Hafnî'nin (Ö. 1181/1767) Hâşiye Alâ Hâşiyeti'l-Hafîd Alâ Muhtasarı't-Taftazâni Alâ Telhîsi'l-Miftâh Li'l-Kazvînî isimli eseri (Haber-i İsnâd bölümünden kitabın sonuna kadar) Tahkîk-Araştırma-Analiz
حاشية محمد بن سالم الحفني (ت.1181/ 1767) على حاشية الحفيد على مختصر التفتازاني على تلخيص المفتاح للقزويني( من مبحث أحوال الإسناد الخبري إلى آخر الكتاب) دراسة وتحقيقاً
HÜSEYİN ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM İBRAHİMOĞLU
- (حاشية محمد بن سالم الحفني (1181هــ)على حاشية الحفيد على مختصر التفتازاني على تلخيص المفتاح للقزوينيمن بداية الكتاب إلى مبحث صدق الخبر وكذبه)دراسة وتحقيقاً
Muhammed b. Sâlim el-Hafnî'nin (Ö. 1181) Hâşiye alâ âşiyeti'l-hafîd alâ Muhtasarı't-Taftazâni alâ Telhîsi'l-Miftâh li'l-kazvînî isimli eseri (Kitabın başından habarin doğru ve yalan olması konularına kadar) araştırma analiz
BEYZANUR SAĞIR
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM İBRAHİMOĞLU
- حاشية سيف الدين الأبهري على شرح العضد لمختصر ابن الحاجب للإمام سيف الدين أحمد الأبهري الشافعي
Seyfüddin el-Ebherî'nin Adudüddîn Îcî'nın Şerhu Muhtasaru İbnü'l-Hâcib'ı üzerine haşiyesi [48-97. Varaklar Arası]
VEISAL ORUJOVI
Doktora
Arapça
2024
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMOUD MASRİ