Bir aile okuryazarlığı programı geliştirme çalışması: İlkokul örneği
A development study on family literacy program: Primary school example
- Tez No: 947184
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT ÖZDEN, PROF. DR. FATİH ÇETİN ÇETİNKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Bu araştırmayla düşük sosyoekonomik düzeyde aile okuryazarlığı becerileri düşük olan ebeveynlerin ve zayıf okuma becerilerine sahip öğrencilerinin okuryazarlık becerilerine yönelik geliştirilen aile okuryazarlığı programını uygulayarak değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırma eylem araştırması deseninde yürütülmüştür. Araştırma düşük sosyoekonomik düzeyde bulunan 19 ebeveyn ve bu ebeveynlerin ikinci sınıf seviyesindeki öğrencilerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Ebeveynlerin aile okuryazarlığı becerileri“Aile Okuryazarlığı Ölçeği”ve“Ebeveynlerin Çocukla Beraber Yaptığı Etkinlikler Ölçeği”kullanılarak ölçülmüştür. Okuma kültürü oluşturma yeterlilikleri için“Okuma Kültürü Oluşturmada Aile Yeterliliği Ölçeği”kullanılmıştır. Öğrencilerin okuma hızları, bir dakikalık sesli okuma süresinde okudukları doğru kelime sayıları olarak kabul edilmiştir. Prozodi ölçümlerinde“Okuma Prozodisi Rubriği”kullanılmıştır. Öğrencilerin doğru okuma becerisi,“Kelime Tanıma Yüzdesi Formülü”kullanılarak hesaplanmıştır. Okuduğunu anlama becerilerinin ölçümünde“Yanlış Analiz Envanteri”temel alınarak hazırlanan basit ve derinlemesine anlama soruları kullanılmıştır. Geliştirilen programa yönelik ebeveyn görüşlerini ortaya çıkarmak için ebeveynler tarafından“Yansıma Sayfaları”doldurulmuş ve araştırmacı liderliğinde“Odak Grup Görüşmeleri”gerçekleştirilmiştir. Ayrıca araştırma sürecini betimleyebilmek adına“Araştırmacı Günlüğü”tutulmuştur. Nicel verilerden elde edilen bulguların analizinde Tekrarlı Ölçümler T-Testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Nitel veriler betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Araştırmada ebeveynlerin aile okuryazarlığının yetişkin eğitimi, çocuk eğitimi ve etkileşimli okuryazarlık etkinlikleri bileşenlerinde gelişim gösterdiği aynı zamanda okuma kültürü oluşturma yeterliliklerinin geliştiği görülmüştür. Öğrencilerin doğru okuma, okuma hızı ve okuma prozodilerinin anlamlı bir şekilde ilerlediği, okuduğunu anlamalarının hem basit anlama hem de derinlemesine anlama boyutunda gelişim gösterdiği ortaya çıkmıştır. Ebeveynlere göre geliştirilen program eğlenceli, bilgilendirici, eğitici ve öğretici olarak tanımlanmıştır. Ebeveynler programın güçlü etkileşimler barındırdığını, aile bağlarını güçlendirdiğini, öğrencilerin ve kendilerinin okuryazarlık becerilerini destekleyecek niteliklere sahip olduğunu, çocukların öğrenme stillerini ortaya çıkardığını, ev okuryazarlık ortamını zenginleştirdiğini ve okuma kültürünü desteklediğini belirtmiştir. Araştırma sonucunda geliştirilen aile okuryazarlığı programının denenmesiyle birlikte ebeveynlerin aile okuryazarlığı becerileri ve okuma kültürü oluşturma yeterliliklerinin, öğrencilerin akıcı okuma ve okuduğunu anlama durumlarının geliştiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca ebeveynlerin programa yönelik olumlu tepkilerinin olduğu ve genel kabul düzeyi yüksek bir program ortaya çıktığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to develop and evaluate a family literacy program targeting parents with weak family literacy skills and students with poor reading skills in a low socioeconomic area. The research has been conducted using an action research design. The study involves nineteen parents and their second-grade children living in a low socioeconomic area. The family literacy skills of the parents have been measured using the“Family Literacy Scale”and the“Parents' Activities with Children Scale.”The“Family Competence Scale in the Creation of Reading Culture”has been used to assess their competence in fostering a reading culture. The reading speed of the students has been measured by the number of correct words read in one minute during oral reading. The“Reading Prosody Rubric”has been used for prosody assessments. Students' word recognition skills have been calculated using the“Word Recognition Percentage Formula.”Simple and in-depth comprehension questions prepared based on the“ Informal Reading Inventory”have been used to measure reading comprehension skills. To gather feedback on the developed program, parents have completed“Reflection Pages,”and focus group interviews have been conducted under the leadership of the researcher. Additionally, a“Researcher's Diary”has been kept to explain the research process. The Repeated Measures T-Test and Mann-Whitney U test have been used to analyze the findings obtained from the quantitative data. Qualitative data have been analyzed using descriptive and content analysis methods. The research shows that parents' family literacy improved in the components of adult education, child education, and interactive literacy activities, and their competence in fostering a reading culture also developed. It has been found that students' word recognition, reading speed, and reading prosody significantly improved, and that reading comprehension showed progress in both simple and in-depth understanding. According to the parents, the developed program has been described as enjoyable, informative, educational, and instructive. Parents have reported that the program contained strong interactions, strengthened family bonds, supported both their own and their children's literacy skills, revealed children's learning styles, enriched the home literacy environment, and supported the development of a reading culture. As a result of the study, it has been concluded that with the implementation of the developed family literacy program, parents' family literacy skills and competence in fostering a reading culture, as well as students' reading fluency and comprehension, improved. Additionally, it has been found that parents had positive reactions to the program, and a highly accepted program emerged.
Benzer Tezler
- İlkokul 1. sınıf velilerine yönelik bir aile okuryazarlığı programı geliştirme çalışması
A family literacy curriculum development study for the primary school 1st grade parents
FERGÜL KILIÇ
Doktora
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİDRABİ CİHANGİR DOĞAN
DR. BÜLENT ÖZDEN
- İlkokul sağlık okuryazarlığı öğretim programının tasarlanması, uygulanması ve etkisinin incelenmesi
Design, implementation and effect analysis of primary school health literacy curriculum
KEREM İÇEL
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRBÜZ OCAK
- Aile okuryazarlığı programı ile dezavantajlı ilkokul öğrenci ve ebeveynlerinin okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi
The improvement of literacy skills of disadvantaged primary school students and their parents through family literacy programme
SONGÜL AKLAR
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YILDIZ
- İlkokul ve ortaokul düzeyinde sosyal bilgiler kapsamındaki öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi
Comparative analysis of social studies education programs in the level primary and secondary
TUĞBA CEVRİYE ÖZKARAL
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNGÖR KARAUĞUZ
- Sınıf öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda 21. yüzyıl eğitim becerilerine dayalı bir karakter eğitimi çerçeve programının geliştirilmesi
Development of a character education framework based on 21st century educational skills in accordance with primary school teachers' views
OGÜN ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİDRABİ CİHANGİR DOĞAN