Otizm spektrum bozukluğunda clock rs1801260 polimorfizminin incelemesi
Study of the clock rs1801260 polymorphism in autism spectrum disorder
- Tez No: 947269
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHSİN KONUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Otizm, polimorfizm rs1801260, CLOCK, Autism, polymorphism rs1801260, CLOCK
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Moleküler Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Moleküler Biyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Otizm spektrum bozuklukları (OSB), sosyal iletişimde kalıcı eksiklikler, kısıtlı ilgi alanları ve tekrarlayan davranışlarla karakterize nörogelişimsel bozukluklardır. Bir çok çalışma OSB ile uyku bozuklukları, özellikle de sirkadiyen ritimdeki değişiklikler arasında güçlü bir komorbidite olduğunu göstermiştir. Otizmli kişilerde yaygın olan bu uyku bozuklukları, biyolojik saatlerin düzenlenmesinde rol oynayan genetik faktörlerle kısmen açıklanabilir. Sirkadiyen ritmin korunmasında merkezi bir rol oynayan CLOCK geni, aday genler arasında giderek artan bir ilgi görmektedir. Bu genin rs1801260 (3111T>C) polimorfizmi uyku, duygudurum ve psikiyatrik bozukluklarla ilgili çeşitli bağlamlarda incelenmiştir, ancak OSB ile ilişkisine ilişkin çok az veri bulunmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı OSB tanısı almış çocuklarda CLOCK rs1801260 polimorfizminin dağılımını analiz etmek ve olası bir cinsiyet farkını araştırmaktır. Örneklem, DSM-5 kriterlerine göre tanı konmuş, yaşları 3 ila 12 arasında değişen 20 çocuktan oluşmaktadır. Biyolojik örneklerden DNA ekstrakte edilmiş ve üç olası genotipi ayırt etmek için gerçek zamanlı PCR kullanılarak genotiplendirilmiştir: homozigot AA, heterozigot GA ve homozigot GG. Tanımlayıcı analiz, incelenen popülasyonda AA genotipinin yaygın olduğunu (%55), bunu GA genotipinin (%25) ve GG genotipinin (%20) izlediğini ortaya koymuştur. Alel dağılımı açısından, A aleli %67,5'lik genel frekansla çoğunluktayken, G aleli için bu oran %32,5'tir. Frekanslar erkekler (N = 14) ve kızlar (N = 6) arasında karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Genotip (p = 0.595) ve alel (p = 0.937) frekansları üzerinde yapılan χ² testleri cinsiyet ile genotip veya alel dağılımı arasında herhangi bir ilişki ortaya koymamıştır. Bu sonuçlar, cinsiyetten bağımsız olarak OSB'li çocuklarda A aleli ve AA genotipinin baskın olma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu gözlem, CLOCK rs1801260 polimorfizminin otizmli bireylerde sıklıkla bildirilen sirkadiyen ritim değişikliklerinde rol oynadığı hipotezini destekleyebilir. Bununla birlikte, bu çalışmanın keşifsel olduğunu ve özellikle bir kontrol grubunun olmaması ve sonuçların istatistiksel gücünü ve genellenebilirliğini azaltan küçük örneklem büyüklüğü gibi çeşitli sınırlamaları olduğunu vurgulamak önemlidir. Elde edilen veriler OSB'de sirkadiyen genlerin rol oynadığını öne süren literatürle tutarlı olsa da, kontrol grubu ve klinik uyku ölçümleri ile daha büyük ölçekli çalışmalara ihtiyaç vardır. Gelecekteki bu çalışma, genetik boyutu kişiselleştirilmiş terapötik yaklaşımlara entegre ederek otizmli kişilerde biyolojik ritimleri hedefleyen müdahalelerin önünü açabilir.
Özet (Çeviri)
Autism Spectrum Disorder (ASD) is a neurodevelopmental condition characterized by persistent deficits in social communication, restricted interests, and repetitive behaviors. Numerous studies have reported a high prevalence of sleep disturbances in individuals with ASD, particularly disruptions in circadian rhythms. These alterations are believed to be partly influenced by genetic factors that regulate biological clocks. Among the candidate genes, CLOCK plays a central role in maintaining circadian rhythms and has received increasing attention. The rs1801260 polymorphism (3111T>C) of the CLOCK gene has been investigated regarding sleep, mood, and psychiatric disorders; however, limited data are available regarding its association with ASD. This study aimed to analyze the distribution of the CLOCK rs1801260 polymorphism in children diagnosed with ASD and to explore possible sex-related differences. The sample consisted of 20 children aged 3 to 12 years, all diagnosed with ASD according to DSM-5 criteria. DNA was extracted from biological samples, and genotyping was performed using real-time PCR, allowing identification of the three genotypes: homozygous AA, heterozygous GA, and homozygous GG. Descriptive analysis revealed a predominance of the AA genotype (55%), followed by the GA genotype (25%) and the GG genotype (20%). Regarding allele distribution, the A allele was found to be more frequent (67.5%) than the G allele (32.5%). When genotype and allele frequencies were compared by sex (14 boys and 6 girls), no statistically significant differences were observed. Chi-square tests for genotype (p = 0.595) and allele (p = 0.937) distributions confirmed the absence of any association between sex and the distribution of the rs1801260 polymorphism in this sample. These results suggest a trend toward a predominance of the A allele and AA genotype among children with ASD, regardless of sex. This observation supports the hypothesis that the CLOCK rs1801260 polymorphism may be involved in the circadian rhythm disturbances frequently reported in ASD. However, the present study is exploratory in nature and has several limitations, including the lack of a control group and the small sample size, which limits both statistical power and the generalizability of the findings. Although the results are consistent with existing literature suggesting a link between circadian gene polymorphisms and ASD, further research is needed. Larger-scale studies including well-matched control groups, along with clinical assessments of sleep and circadian function, are necessary to confirm these findings and elucidate the underlying mechanisms. Ultimately, such research may contribute to the development of targeted therapeutic strategies that integrate genetic and chronobiological dimensions into personalized care for individuals with ASD.
Benzer Tezler
- Modeling and analysis of circadian rhythm disorder in women and its connections to autism in babies
Kadınlardaki sirkadiyen ritim bozukluğunun ve bunun bebeklerdeki otizm ile bağlantısının modellenmesi ve analizi
EKİN YURDAKUL ERKUT
Doktora
İngilizce
2025
Kimya MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEFİKA KUTLU ÜLGEN
PROF. DR. YAMAN BARLAS
- Otizm spektrum bozukluğunda ergoterapi uygulamalarının annelerdeki yaşam kalitesi ve okupasyonel performansına etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of occupational therapy practices in autism spectrum disorder on the quality of life and occupational performance of mothers
SERTAÇ GEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ErgoterapiÜsküdar ÜniversitesiErgoterapi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF AKTUĞ ERTEKİN
- Otizm spektrum bozukluğunda sdf-1 / cxcr4 genlerinin incelenmesi
Association analysis of sdf-1 and cxcr4 genes in autism spectrum disorder
TAYFUN KARA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Psikiyatriİstanbul ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN SALİH ZOROĞLU
- Otizm spektrum bozukluğunda duyusal algı ve benlik algısı değerlendirilmesi
Evaluation of the sensory perception and the sense of self in autism spectrum disorder
DİCLE BÜYÜKTAŞKIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriGazi ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELVAN İŞERİ
- Otizm spektrum bozukluğunda floortime terapi uygulamasının sosyal iletişim becerisine etkisi
Effects of floortime therapy on social communication skills in autism spectrum disorder
HÜLYA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sağlık EğitimiÜsküdar ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BARIŞ METİN