Integrating sustainability in generative AI-driven architectural design: A visual evaluation using the BREEAM framework
Üretken yapay zekâ destekli mimari tasarımda sürdürülebilirliğin entegrasyonu: BREEAM çerçevesi kullanılarak yapılan görsel bir değerlendirme
- Tez No: 947317
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LALE BAŞARIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Ekonomi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Bu tez, BREEAM sürdürülebilirlik değerlendirme sisteminde tanımlanan ilkelerin, üretken yapay zekâ (GAI) modelleri tarafından mimari tasarım bağlamında nasıl temsil edildiğini araştırmaktadır. Çalışmanın amacı, GAI sistemlerinin sürdürülebilirlik kriterlerini görsel olarak ne ölçüde doğru ve tutarlı şekilde simüle edebildiğini değerlendirmektir. Araştırma üç aşamalı bir metodoloji izlemektedir: (1) sürdürülebilir, sürdürülebilir olmayan ve nötr tasarım çıktılarının karşılaştırmalı analizi; (2) her BREEAM kategorisi için ayrı ayrı oluşturulan prompt tabanlı dönüşümler; ve (3) tüm sürdürülebilirlik ilkelerinin sabit bir mimari taban üzerinde katmanlı biçimde entegre edilmesi. Midjourney v7 aracı kullanılarak üretilen görseller, epistemolojik, tipolojik ve morfolojik açılardan değerlendirilmiştir. Sonuçlar, enerji ve sağlık gibi fiziksel olarak mekâna yansıyan kategorilerde GAI modellerinin yüksek görsel temsil başarısı sergilediğini; ancak kirlilik, atık ve su gibi süreç odaklı kategorilerde bu başarının sınırlı kaldığını göstermektedir. Çalışma, GAI sistemlerinin sürdürülebilirlik odaklı erken tasarım süreçlerinde fikir üretimi için etkili bir araç olabileceğini, ancak karmaşık çevresel sistem mantığını modelleme konusunda yetersiz kaldığını ortaya koymaktadır. Gelecekte, bağlamsal akıl yürütme yeteneğine sahip Agentic AI sistemlerinin entegrasyonu önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the representational capacity of Generative Artificial Intelligence (GAI) models in architectural design, with a focus on interpreting sustainability principles defined by the BREEAM framework. The study aims to evaluate how effectively GAI systems can visually simulate core sustainability criteria through controlled prompt-based design workflows. The research adopts a three-phase methodology: (1) Comparative analysis of sustainable, non-sustainable, and neutral design outputs; (2) Isolated prompt-based transformation for each BREEAM category; and (3) Cumulative layered integration of all sustainability principles on a fixed architectural base. Design variations were generated using Midjourney v7 and assessed through visual analysis across epistemological, morphological, and typological dimensions. The results show that GAI demonstrates strong visual performance in categories with spatially embodied sustainability features, such as Energy and Health & Wellbeing. However, its capacity remains limited in process-oriented or operational categories like Pollution, Waste and Water, which require procedural understanding beyond visual symbolism. The study concludes that while GAI can support early-stage sustainability-focused design ideation, it currently lacks the capacity to model systemic environmental logic. Future integration with Agentic AI systems is recommended to enhance contextual reasoning and support more comprehensive architectural decision-making.
Benzer Tezler
- Sözel olmayan insan-robot-biyomalzeme etkileşimi üzerine miselyum tabanlı işbirlikçi bir tasarım yaklaşımı
Non-verbal human-robot-biomaterial interaction a mycelium-based collaborative design approach
ŞEYMA BENGÜ ÖZMUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEGÜL AKÇAY KAVAKOĞLU
- Applications of artificial intelligence for the security of networks
Ağ güvenliği için yapay zeka uygulamalari
SELEN GEÇGEL ÇETİN
Doktora
İngilizce
2025
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNEŞ ZEYNEP KARABULUT KURT
- Binaların ön tasarım aşamasında sürdürülebilirlik hedefli fiziki çevre analizleri ve maliyete etkisi
Sustainability-oriented physical environmental analysis and its cost effects in the preliminary design phase of buildings
NAGİHAN GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT IŞIKDAĞ
- Forecasting of produced output electricity in photovoltaic power plants
Foto-voltaik güç santrallarında elektrik üretim tahmini
TARANEH SAADATI
Doktora
İngilizce
2025
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK BARUTÇU
- Rize Çay Çarşısının ekolojik sürdürülebilirlik ve bütüncül peyzaj yaklaşımlarıyla değerlendirilmesi
Evaluation of Rize Tea Market with ecological sustainability and integrated landscape approaches
EBRAR AĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Peyzaj MimarlığıRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLCAY ERCAN OĞUZTÜRK