Görme engelli öğrencilere yönelik betimlemeli fen bilimleri kitabı ve öğretmen kılavuz kitabı tasarlanması
Designing a descriptive science textbook and a teacher's guidebook for visually impaired students
- Tez No: 947377
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA ERGUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Bu çalışmada görme engelli öğrencilere fen öğretiminde betimlemeli kaynak kitap ve öğretmene yardımcı kılavuz kitap tasarlanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda tasarlanan betimlemeli fen bilimleri ders kitabının görme engelli öğrencinin öğretim sürecine ve öğretmenin ders yönetim sürecine etkisi incelenmiştir. Araştırmacının sürecin her basamağında aktif olarak görev aldığı nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması yöntemi kullanmıştır. Eylem araştırması planlama süreci düzenlenmiş ve uygulanmıştır. Araştırmanın öncelikle alt problemleri belirlenmiş, daha sonra bu problemler kuramsal bağlamda ortaya konulmuştur. Ardından araştırmacı tarafından veri toplama planı hazırlanmış ve ön görüşmeler yapılarak veriler toplanarak yargı ve önerilerde bulunmuştur. Belirlenen problem, yapılan görüşmeler sonucunda eylem planı oluşturulmuştur. Oluşturulan planının her basamağında araştırmacı aktif rol oynayarak eylem planını gerçekleştirmiş ve süreçte elde edilen verilerin analizi gerçekleştirilmiştir. Kitap tasarımında güncel 2024 fen bilimleri dersi öğretim programında yer alan 5. sınıf, 3.ünite canlıların dünyasına yolculuk konu ve kazanımları seçilmiştir. Görme engelli öğrencilerin ders kitaplarına erişiminde yaşanan güçlükler ve öğretmenlerin fen bilimleri öğretim sürecinde yaşadıkları sorunlar yapılan ön görüşmelerle ve incelenen alanyazınla ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda Milli Eğitim Bakanlığı ders kitabı temel alınarak, seçilen ünite görsel, etkinlik, deney ve tablo betimlemeleriyle zenginleştirilmiş; ekran okuyucu uyumlu, QR kod destekli, erişilebilir ve kapsayıcı bir ders materyali olarak yeniden tasarlanmıştır. Araştırma okullardaki özel eğitim sınıflarında, kaynaştırma sınıflarında ve görme engelliler okullarında görme engelli öğrenciler ve öğretmenleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri uygulama esnasında araştırmacı tarafından alınan notlar ve katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler sonucunda elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde betimsel ve içerik analiz yöntemleri kullanılmıştır. Görme engelli öğrencilerin verilerinin analizinde, tasarlanan betimlemeli fen bilimleri ders kitabı, öğrenci merkezli ders işlemeyi, öğrencinin derse etkin katılımını, ders tekrarı yapabilmesini, bağımsız erişerek ödevlerini yapabilmesini, dersten önce hazırlık yapabileceğini, öz güvenlerini etkilediği bulunmuştur. Öğretmenlerden elde edilen verilere göre, öğretmenlere düşen sorumluluğun azalacağı, tekrar betimleme sayısının azaldığı, eve ödev verilebileceği, bire bir betimlemenin kavramları daha rahat öğrenmeyi sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Görme engelli öğrencilere fen öğretiminin geliştirilmesi amacıyla tasarlanan kitabın Braille baskılara dönüştürülerek derslerde kullanılması önerisinde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to design a descriptive resource book and a teacher's guidebook for science education tailored to visually impaired students. In line with this objective, the study investigates the impact of the specially designed descriptive science textbook on visually impaired students' learning process and teachers' lesson management process. The research employed the action research method, a qualitative research approach in which the researcher played an active role at every stage. The action research plan was structured and implemented accordingly. Initially, the sub-problems of the study were identified and then contextualized within a theoretical framework. Subsequently, the researcher prepared a data collection plan, and preliminary interviews were conducted. Data were gathered from these interviews, and evaluations and recommendations were made. Following identifying the core problem, an action plan was developed through stakeholder discussions. The researcher took an active role in each step of implementing this plan and analyzed the data collected during the process. The textbook design was based on the updated 2024 science curriculum for Grade 5, specifically focusing on Unit 3:“Journey to the World of Living Beings.”Challenges faced by visually impaired students in accessing textbooks and difficulties encountered by teachers in the science education process were identified through preliminary interviews and literature review. Based on the Ministry of National Education's standard textbook, the selected unit was enriched with descriptions of visuals, activities, experiments, and tables. The material was redesigned to be screen reader-compatible, QR code-supported, accessible, and inclusive. The study was conducted with visually impaired students and their teachers in special education classes, inclusive classrooms, and schools for the visually impaired. Data were collected through researcher notes during implementation and semi-structured interviews with participants. Descriptive and content analysis methods were used to analyze the collected data. The analysis of student data revealed that the designed descriptive science textbook enhanced student-centered instruction, active participation, lesson review opportunities, independent access to homework, and pre-lesson preparation, contributing positively to students' self-confidence. According to data obtained from teachers, the material reduced the teachers' workload, decreased the need for repeated descriptions, allowed homework assignments, and facilitated more straightforward concept learning through one-on-one descriptions. The designed textbook is recommended to be converted into Braille print to support its use in classroom instruction to improve science education for visually impaired students.
Benzer Tezler
- Görme engelli okullarında görev yapan fen bilimleri öğretmenlerinin ve okul yöneticilerinin görme yetersizliği olanöğrencilerin fen eğitimine yönelik görüşlerinin incelenmesi
Examination of the opinions of science teachers and schooladministrators working at secondary schools on scienceeducation of students with visually disability
AYDIN SELLİOĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET SÜRMELİ
- Engelli kullanıcılar için temel eğitim binaları tasarımının kaynaştırma eğitimine yönelik incelenmesi
The investigation of desing of basic education buildings for determent users according to inclusion education
BİLGEHAN YILMAZ
- Görme engelli öğrencisi olan konservatuvar eğitimcilerinin eğitim sürecine ilişkin görüşlerinin betimlenmesi
The description of the interpretation of the educators in the conservatory who have partially sighted students about the education process
ALP ÖZSÖKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. UĞUR TÜRKMEN
- Kaynaştırma uygulamaları yapılan ilköğretim okullarına devam eden zihinsel engelli bireylerin eğitim yaşantılarına yönelik görüşlerinin betimlenmesi
The description of intellectually disabled individuals views of their educational lives who are attending to primary schools that practice mainstreaming application
YELİZ YEKTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU TANRIVERDİ KIŞ
- Görme engelli öğrencilerin modelaj-iş etkinliklerinin estetik beğenilerini güçlendirme düzeyine yönelik görüşleri
Views on the blind students on how modelling ? activities improved their appreciation of aesthetics
HALE YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiResim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLGÜN ALPAN BANGİR