Yabancılara Türkçe öğretiminde Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesinde kalıplaşmış dil birimlerinin karşılaştırılması ve değerler eğitimindeki yeri
A comparison of formulaic language in Turkish and Uzbek in teaching Turkish to foreigners and its role in values education
- Tez No: 947457
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM ATABEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancılara Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Yabancılara Türkçe öğretimi alanında Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesi arasında karşılaştırmalı bir inceleyeme duyulan ihtiyaç, çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bu araştırma, Özbekistan'da Türkiye Türkçesinin öğretiminde ders kitabı olarak kullanılan“Orhun”,“Yeni Hitit”,“Yedi İklim”ve“Yeni İstanbul”adlı kitaplardaki“kalıplaşmış dil birimleri”ni (KDB), bunlara bağlı değerleri belirleme ve söz konusu dil birimlerinin Türkiye Türkçesi ile Özbek Türkçesi arasındaki benzerlik ve farklılıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Belirlenen amaca göre nitel yaklaşım benimsenmiştir ve doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Söz konusu kitaplarda geçen deyim, atasözü, kalıp söz ve ikilemeler tespit edilmiştir ve her birinin Özbek Türkçesindeki karşılığı belirlenmiştir. Karşılığı bulunmayan birimlerin Özbek Türkçesindeki açıklaması verilmiştir. Elde edilen kalıplaşmış dil birimleri tablo hâlinde ayrı ayrı başlıklar altında sunulmuştur. Tespit edilen kalıplaşmış dil birimlerinin taşıdığı değerler de tabloda yer almaktadır. Sonuç bölümünde, iki dildeki kalıplaşmış dil birimlerinin benzer yönleriyle birlikte farklılıkları da ortaya konulmuştur. Türkiye Türkçesinde kullanılan kalıplaşmış birimlerin çoğu farklı kelimelerle Özbek Türkçesinde de kullanılmaktadır. Türkiye Türkleri ve Özbek Türklerinin uzun süre ayrı yaşaması sonucunda kültür ve sosyal hayata özgü dil birimlerinin oluştuğu tespit edilmiştir. İkilemeler incelendiğinde Özbek Türkçesinde onlardan bazılarının ikileme olarak kullanılmadığı ve bir kelimeyle ifade edildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The need for a comparative study between Turkish and Uzbek in the field of teaching Turkish as a foreign language forms the starting point of this study. This study aims to identify the formulaic expressions and the values associated with them in four textbooks used as coursebooks in the teaching of Turkish in Uzbekistan:“Orhun”,“Yeni Hitit”,“Yedi İklim”, and“Yeni İstanbul”. It also aims to reveal the similarities and differences between these formulaic expressions in Turkish and Uzbek. In accordance with the stated aim, a qualitative approach was adopted, and the document analysis method was used. Idioms, proverbs, formulaic expressions, and reduplications found in the mentioned textbooks were identified, and their equivalents in Uzbek were determined. For the expressions with no equivalents, explanations in Uzbek were provided. The obtained formulaic expressions are presented in tables under separate headings. The values carried by the identified formulaic expressions are also included in the tables. As a result, both the similarities and the differences between the formulaic expressions in the two languages were revealed. Most of the formulaic expressions used in Turkish are also used in Uzbek with different words. It was found that as a result of Turks in Turkey and Uzbeks living separately for a long time, language units specific to culture and social life have emerged. When reduplications were examined, it was observed that some of them are not used as reduplications in Uzbek and are expressed with a single word.
Benzer Tezler
- Özbek Türklerine Türkiye Türkçesi öğretiminde ek-fiilin birleşik ve katmerli zamanın çekimleri, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri
The compound tenses of complementary verbs, encountered problems and proposal of solutions in teaching Turkish language to Uzbek Turkish
DİLNOZA ERMATOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ KOCASAVAŞ
- Özbek ve Azeri öğrencilerin Türkçe öğreniminde ad durum ve eylem çekimi yanlışları
Başlık çevirisi yok
FİLİZ METE
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENİSE KANTEMİR
- Kırım Tatar Türkçesi, Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değerler
False Equivalencies in Crimean Tatar Turkish, Uzbek Turkish and Turkey Turkish
SİBEL ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN ALKAYA
- Türkçe'nin anadili ve yabancı dil olarak öğretimi üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SAMİ BALCI
- Yabancılara Türkiye Türkçesi öğretiminde kültürlerarası yaklaşımdan hareketle metinlerin incelenmesinde dikkat edilecek noktalar
The points that will be pait attention in examining texts to Turkey Turkish to foreigners by the movement of interculturel approach
AHMET DEMİR