Başkurt Türkçesinde baş bölgesinde bulunan organ isimleri
Names of organs located in the head region in Bashkir Turkic
- Tez No: 947463
- Danışmanlar: PROF. DR. ZÜHAL YÜKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Bu çalışma, Başkurt Türkçesinde baş bölgesine ait organ adlarının temel ve yan anlamlarını incelemektedir. Çalışmada“Başḳǔrt Tı̇̆lı̇̆nı̇̆ñ Hǚẕlı̇̆gı̇̆ I-II”ve“Başḳǔrt Tı̇̆lı̇̆nı̇̆ñ Akademik Hǚẕlı̇̆gı̇̆ I-X”adlı sözlüklerden yararlanılmış; baş bölgesine ait organ isimleri belirlenmiş, tanımları yapılmış ve bu adların edebi metinlerde, deyimlerde ve atasözlerinde kullanımı örneklendirilmiştir. Giriş bölümünde konu, amaç ve yöntem açıklanmış; Başkurt Türkçesi ve Başkurtlar hakkında bilgi verilmiştir. Organ adlarının deyim ve atasözlerinde sıkça yer alması nedeniyle bu konulara ayrıca yer verilmiş; deyimlerin çeşitleri, anlam ilişkileri ve yapısal özellikleri incelenmiştir. Ayrıca anlam değişmeleri, bu değişimlerin iç ve dış nedenleri ile sözcüklerin yeni anlam kazanma yolları (deyim aktarması, ad aktarması, işlev ortaklığı, sinekdoka) ele alınmıştır. Organ adlarının farklı anlamlar kazanması ve söz varlığına etkisi vurgulanmıştır. Son bölümde ise incelenen organ adları sınıflandırılmış, tanımlanmış ve farklı lehçelerdeki karşılıkları sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study examines the primary and secondary meanings of organ names related to the head region in Bashkir Turkish. The analysis draws on the dictionaries Başḳǔrt Tı̇̆lı̇̆nı̇̆ñ Hǚẕlı̇̆gı̇̆ I–II and Başḳǔrt Tı̇̆lı̇̆nı̇̆ñ Akademik Hǚẕlı̇̆gı̇̆ I–X. Organ names pertaining to the head region are identified, defined, and exemplified through their usage in literary texts, idioms, and proverbs. The introduction presents the topic, aim, and methodology, and provides background information on Bashkir Turkish and its speakers. Due to the frequent appearance of organ names in idiomatic expressions and proverbs, these areas are given particular attention. Types of idioms, their semantic relations, and structural features are also analyzed. Furthermore, the study addresses semantic shifts, both internal and external causes of these changes, and mechanisms of acquiring new meanings such as idiomatic transfer, metonymy, functional equivalence, and synecdoche. The semantic expansion of organ names and their contribution to vocabulary enrichment are emphasized. In the final section, the analyzed organ names are classified, defined, and compared with their equivalents in other Turkic dialects.
Benzer Tezler
- Başkurt Türkçesinde ettirgen çatı
The causative in Bashkir Turkish
DURSUN ÜNÜVAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT CERİTOĞLU
- Başkurt Türkçesinde fiil türeten ekler ve fonksiyonları
Verb derivation affixes and their functions in Bashkir Turkish
TÜLAY KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ÖZŞAHİN
- Başkurt Türkçesinde kip
Bashkir Turkish mood
HABİBE YAZICI ERSOY
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Baskurt Türkçesinde isim yapım ekleri ve işlevleri: Tarihi karşılaştırmalı bir inceleme
Denomial suffixes in Bashkir language and their functions: A historicial comparative analysis
ESRA BÜYÜKERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ERTÜRK
- Başkurt Türkçesinde edatlar
Postposi̇ti̇ons i̇n Bashki̇r Turki̇sh
MUSTAFA AYDINER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DilbilimGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FEYZİ ERSOY