Osmanlı döneminde içel vakıfları
Foundations in i̇çel during the ottoman empire
- Tez No: 948286
- Danışmanlar: PROF. DR. SEBAHATTİN SAMUR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: İçel, Vakıf, Medrese, Cami, Şer'iyye Sicilleri, İçel, Waqf, Madrasa, Mosque, Şer'iyye Records
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 495
Özet
Bu çalışma, Osmanlı Dönemi'nde İçel Sancağı sınırları içindeki vakıf kurumlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Silifke, Mut, Ermenek, Anamur, Gülnar ve Selendi (Gazipaşa) kazalarını kapsayan sancağın kendi isminde idarî merkezi olmadığı için tarihsel süreçte önce Ermenek, ardından Silifke idarî merkez olarak kullanılmıştır. İçel sancağında yer alan vakıflar; eğitim, ibadet ve sosyal amaçlarla kurulmuş olup, bu yapıların tespiti ve incelenmesi arşiv belgelerine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada başta vakfiyeler olmak üzere, tapu tahrir defterleri, şer'iyye sicilleri, hurufat defterleri, salnameler, evkaf muhasebe defterleri ve şahsiyet kayıtlarından istifade edilmiştir. Tez, giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde İçel'in coğrafî, tarihî ve idarî yapısı ele alınmış; vakfın tanımı, hukukî statüsü ve işlevleri açıklanmıştır. Birinci bölümde, eğitim ve öğretim amaçlı vakıflar kapsamında medrese, mektep, muallimhane ve dârülhuffâz gibi yapılar incelenmiştir. İkinci bölümde, ibadet amacıyla kurulan vakıflar çerçevesinde cami ve mescitler ile bunlara bağlı görevli atamaları ve vakıf gelir-giderleri ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise sosyal amaçlı vakıflar başlığı altında zaviyeler, türbeler, hamamlar ve avarız vakıfları değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, İçel Sancağı'nda vakıfların sadece dinî yapılarla sınırlı kalmayıp, eğitimden sosyal yardıma kadar geniş bir alanda toplum hayatını düzenleyici bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu yönüyle vakıflar, kamu hizmetlerinin sürekliliğini sağlayan temel kurumsal yapılardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the waqf institutions established within the borders of the İçel Sanjak during the Ottoman period. The sanjak, which encompassed the districts of Silifke, Mut, Ermenek, Anamur, Gülnar, and Selendi (modern-day Gazipaşa), did not have an administrative center bearing its name; therefore, Ermenek initially and later Silifke served as its administrative center throughout history. The waqfs established in the region served educational, religious, and social purposes, and their identification and analysis were conducted based on archival sources. The primary sources utilized in this study include waqf deeds (vakfiyes), cadastral survey registers (tapu tahrir defterleri), court records (şer'iyye sicilleri), appointment registers (hurufat defterleri), yearbooks (salnames), financial records of the Ministry of Foundations (evkaf muhasebe defterleri), and personnel records (şahsiyet defterleri). The thesis is structured into an introduction and three main chapters. The introduction addresses the geographical, historical, and administrative characteristics of İçel, as well as the definition, legal framework, and functions of waqfs. The first chapter focuses on waqfs established for educational purposes, examining institutions such as madrasas, primary schools (mektep), teacher training houses (muallimhane), and Qur'an schools (dârülhuffâz). The second chapter deals with religious waqfs, specifically mosques and masjids, including personnel appointments and financial records. The third and final chapter examines waqfs established for social purposes, including dervish lodges (zaviyes), tombs, public baths (hamams), and emergency tax waqfs (avarız waqfs). The findings reveal that waqfs in İçel were not limited to religious functions but played a crucial role in organizing public life across a broad spectrum—from education to social welfare. In this context, waqfs appear as essential institutional structures that ensured the continuity of public services in the Ottoman provinces.
Benzer Tezler
- Siyasi, idari kültürel ve ekonomik alanda Silifke (1924-1933)
Silifke in political, administrative, cultural and economic fields (1924-1933)
KORAY GİDİRİŞLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL YÜKSEL
- Silifke Türkmenlerinde dokuma ve boyama özellikleri
Silifke Turkomans weaving and dyeing ascept
MUSTAFA GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ.DR. RECEP KARADAĞ
- Milli Mücadele Döneminde Tarsus (1918-1922)
Tarsus during the period of the National Struggle for independence(1918-1922)
OLGAY ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
TarihGaziantep ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. R. YAŞAR BÜYÜKOĞLU