Akademisyenlere ait bazı meâllerin Türkçe anlatım bozuklukları açısından incelenmesi (Yâsîn Sûresi örneği)
Evaluation of some Qur'an translations of academicians in terms ofTurkish defective expressions (Example of Surah Yasin)
- Tez No: 948477
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDÜLCELİL BİLGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kur'an Meâli, Tercüme Sorunları, Hedef Dil, Türkçe Anlatım Bozuklukları, Yâsîn Sûresi, Qur'an Translation, Translation Problems, Target Language, Turkish Expression Disorders, Surah Ya-Sin
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Bu çalışmada, Türkçe Kur'an meâllerinde görülen anlatım bozuklukları, Yâsîn sûresi örnekliğinde, akademisyenler tarafından hazırlanmış bazı meâller incelenerek ele alınmıştır. Kur'an meâli çalışmaları, ilahî mesajın daha geniş kitlelerce anlaşılmasına katkı sağlamayı amaçlasa da çeviri sürecinde hem anlam hem de dil kullanımı açısından çeşitli sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu çerçevede, Türk dili açısından anlatım bozukluğu içeren ifade birimleri, metnin anlaşılabilirliğini olumsuz etkilemekte ve hedef kitlenin metni doğru anlamasına engel olabilmektedir. Çalışmanın temel amacı, akademisyenler tarafından hazırlanmış bazı Türkçe meâllerdeki anlatım bozukluklarını tespit etmek ve bu sorunların sebeplerine ışık tutmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden metin/doküman analizi kullanılarak gerçekleştirilen bu incelemede, ilgili literatür taranmış ve belirlenen meâller üzerinde dilbilgisel analiz yapılmıştır. Tez iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, konuyla ilgili akademik çalışmalardan hareketle Kur'an meâllerinde sıklıkla karşılaşılan hatalar ve bu hataların kaynakları incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde, çalışmada incelenen meâllere dair tanıtıcı bilgiler sunulmuştur. İkinci bölümde ise anlatım bozuklukları teorik olarak ele alınmış; ardından Yâsîn sûresinin farklı meâller üzerinden analiz edilmesiyle tespit edilen anlatım hataları sınıflandırılmış ve değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, Kur'an meâli çalışmalarında yalnızca anlam doğruluğunun değil, aynı zamanda hedef dil olan Türkçenin yapısal ve anlatımsal yeterliliğinin de gözetilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Araştırma sonucunda, anlatım bozukluklarının önemli bir kısmının, çeviri sürecinde kaynak dil olan Arapçaya aşırı bağlılıktan kaynaklandığı belirlenmiştir. Ayrıca, farklı tarihlerde yayınlanmış meâller arasında ifade tekrarlarının yaygın olduğu ve önceki meâllere bağlı kalma eğiliminin sürdüğü gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, zaman içinde meâllerin dilsel açıdan daha dikkatli hazırlandığı ve genel anlamda iyileşme gösterdiği de tespit edilmiştir. Bu bağlamda çalışma, meâl faaliyetlerinde sadece anlam doğruluğunun değil, Türkçenin yapısal ve anlatımsal yeterliliğinin de gözetilmesi gerektiğine dikkat çekmekte; bu alanda yapılacak olan çalışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigates meâls—Turkish translations of the Qur'an—with a particular focus on Turkish grammatical, lexical, and stylistic flaws observed in selected academic renderings of Surah Ya-Sin. Although Qur'anic translation efforts aim to convey the divine message to a broader audience, various linguistic and interpretive problems may arise throughout the translation process. Among these, expression-related issues can significantly hinder the clarity of the target text and obstruct the reader's ability to comprehend the intended meaning accurately. The primary objective of this research is to identify and evaluate such flaws in several Qur'anic translations produced by academics, and to examine the underlying causes of these deficiencies. Employing a qualitative methodology based on document analysis, the study involves a review of relevant literature and a grammatical-linguistic evaluation of selected translations. The thesis consists of two main chapters. The first chapter draws upon existing academic studies to examine common errors frequently encountered in Qur'anic translations and explores the general sources of these issues. It also presents introductory information about the selected translations analyzed in the study. The second chapter offers a theoretical discussion of expression-related problems and classifies the grammatical, lexical, and stylistic flaws identified in the various translations of Surah Ya-Sin. The findings indicate that many of the identified flaws stem from excessive dependence on the source language, Arabic, during the translation process. Moreover, a tendency to replicate earlier translations without critical revision has resulted in the recurrence of certain errors across different versions. Nonetheless, the study also observes a gradual improvement in the linguistic quality of more recent translations. In this regard, the research underscores the necessity of maintaining not only semantic accuracy but also structural and expressive adequacy in the target language, aiming to contribute to the refinement of future Qur'anic translation efforts.
Benzer Tezler
- Öğretmen adayları ve akademisyenlerin memnuniyet düzeylerini etkileyen faktörler: Sınıf öğretmenliği ana bilim dalının sorunlarının incelenmesi
Factors affecting the satisfaction levels of prospective teachers and academicians: Investigation of classroom teaching department's problems
KAMİL ERSİN ARAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZELİHA NURDAN BAYSAL
- Yiyecek ve içecek hizmetlerine yönelik oluşan e-şikâyetler: Türleri ve çözüm önerileri
E-complaints on food and beverage services: Types and solution proposals
FURKAN MUSTAFA ONURSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeErciyes ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN GÜLLÜ
- Üstünlük vehmi ve örgütsel sinizm ilişkisi: Akademisyenler üzerinde bir çalışma
Superiority bias and organizational cynicism relationship: A study on academicians
ELİF MİRAY KARADENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İşletmeSüleyman Demirel Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ERDEM
- Örgütsel kimlik algısının örgütsel muhalefet ile ilişkisi, kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü
The relationship of organizational identity perception with organizational dissent, moderatory role of personality characteristics
SEMİH KOÇMAR
- Palimpsest olarak iç mekanlar: Kültürel miras yapıları üzerine bir okuma
Interiors as palimpsest: A reading on cultural heritage buildings
AMARA KÖPRÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE CORDAN