The formation of national identity in Uzbekistan: Imperial, Soviet and post Soviet policies
Özbekistan'da ulusal kimliğin oluşumu: İmparatorluk, Sovyet ve Sovyet sonrası politikalar
- Tez No: 948738
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAFER ÇELER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Ulusal kimlik, Sovyet milliyet politikası, Sovyet sonrası Özbekistan, Ulus inşası, Cedidcilik, Ruslaştırma, Korenizatsiya, İcat edilmiş gelenekler, Otoriter sekülarizm, Postkolonyal milliyetçilik, National identity, Soviet nationality policy, Post-Soviet Uzbekistan, Nation-building, Jadidism, Russification, Korenizatsiya, Invented traditions, Authoritarian secularism, Postcolonial nationalism
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Kent Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Bu yüksek lisans tezi, Özbekistan'ın ulusal kimliğini şekillendiren tarihsel süreçleri incelemekte ve kimliğin Sovyet döneminden bağımsızlığa kadar olan evrimini analiz etmektedir. Çalışma, kuramsal temellerle başlayarak milliyetçiliği primordialist, modernist (Gellner, Anderson), etnosimvolist (Smith) ve postkolonyal yaklaşımlar üzerinden değerlendirmektedir. Ardından, Çarlık Rusyası'nın Türkistan'daki kimlik politikaları ele alınmakta; bu çerçevede Ruslaştırma, dini kontrol ve Cedidcilerin kültürel direnişi incelenmektedir. Sovyet dönemi ise imparatorluğun çöküşü, Bolşeviklerin ulusal politikaları ve başlangıçta yerel kimliği teşvik eden ancak sonrasında ideolojik bağımlılığı pekiştiren“korenizatsiya”(yerelleştirme) stratejisi üzerinden analiz edilmektedir. 1924'teki ulusal-territoryal sınırlama sırasında, Sovyetlerin Özbekistan'ı yaratma süreci yukarıdan aşağıya bir inşa olarak, kontrol ve sınıflandırmaya dayalı biçimde sunulmuştur.“Halkların dostluğu”ve“sosyalist yurtseverlik”gibi merkezi kavramlar, etnik biçimleri merkezi denetim altındaki Sovyet benliğine entegre etmeyi amaçlamıştır. Tezin son bölümleri, bağımsızlık sonrası ulus inşa süreçlerini ele almaktadır. Popüler bir milliyetçi hareketin bulunmadığı bir bağlamda, yönetici elit meşruiyetini sağlamak amacıyla milliyetçiliği yeni bir araç olarak kullanmıştır. Bu süreçte tarih yeniden yazılmış, Özbek dili ve İslam mirası öne çıkarılmış, seçici hafıza kurumsallaştırılmıştır. Resmî söylem vatandaşlık temelli dayanışmayı vurgulasa da, ulus inşası çoğunlukla etnik Özbeklerin hâkimiyetini pekiştirmiş ve kapsayıcı çoğulculuğa karşıt bir yön izlemiştir. Genel olarak tez, Özbekistan'ın ulusal benliğinin Sovyet mirası ile otoriter yönetimin birleşimi sonucu oluştuğunu; bu kimliğin istikrar, merkezileşme ve ideolojik uyumla karakterize edilen hibrit, devlet odaklı bir yapı olduğunu vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
This master's thesis examines the historical processes that have shaped Uzbekistan's national identity, tracing its evolution from Soviet times to independence. The study begins with theoretical foundations and analyses nationalism through primordialist, modernist (Gellner, Anderson), ethnosimvolistic (Smith), and postcolonial approaches. After that, the identity policy of Tsarist Russia in Turkestan is examined, including Russification, religious control, and cultural resistance by the Jadids. The Soviet period is analysed through the collapse of the Empire, the national policies of the Bolsheviks, and the strategy of“korenization”(localisation), which initially promoted local identity but later strengthened ideological subordination. During the national-territorial delimitation of 1924, the Soviet creation of Uzbekistan was presented as a top-down construction based on control and classification. Central concepts such as“ friendship of peoples ”and“ socialist patriotism ”served to integrate ethnic forms into a centrally controlled Soviet self. Recent chapters explore post-independence nation-building processes. In a context where a popular nationalist movement did not exist, the ruling elite utilised nationalism for a new purpose to ensure its legitimacy. This included rewriting history, promoting the Uzbek language and Islamic heritage, and institutionalising selective memory. While formal rhetoric emphasised civic solidarity, nation-building often reinforced the dominance of ethnic Uzbeks and opposed inclusive pluralism. In general, the dissertation emphasises that the national self of Uzbekistan is constructed through a combination of Soviet heritage and authoritarian rule, resulting in a hybrid, state-oriented self characterised by stability, centralisation, and ideological conformity.
Benzer Tezler
- Etno-sembolizm bağlamında Özbekistan'da ulus inşası: İslam Kerimov Dönemi
Nation building in Uzbekistan in the context of Ethno-Symbolism: Islam Karimov Era
İSMAİL POLAT
Doktora
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerMilli Savunma ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Bölgesel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜNGÖR ŞAHİN
- Women and nationalism in Uzbekistan: The role of women in the formation of national identity between Soviet modernization and indigenization
Özbekistan'da kadın ve milliyetçilik: Sovyet modernleşmesi ve yenileşme arasında kadınların milli kimliğin oluşumundaki rolü
ASLI ÖZATAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
1997
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE SAKTANBER
- Sovyet Dönemi öncesinde ve Sovyet Döneminde Özbekistan'da eğitim
Система образования, существовавщая в узбекистане до советского периода и в советский период / совет мезгилине чейин жана совет доорунда өзбекстандагыбилим берүү / Education in Uzbekistan before the Soviet era and during the Soviet Period
FATİH GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUNUS EMRE GÜRBÜZ
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- The Bukharan Emirate And Turkestan under Russian rule in the revolutionary era: 1917-1924
Rus devrimleri döneminde Rus hakimiyetindeki Buhara Emirliği ve Türkistan: 1917 -1924
SELİM ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Uluslararası İlişkilerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. MARK PADRAİG ALMOND