Assessing the digital transformation readiness of food and beverage SMEs in Tripoli,Libya
Trablus, Libya'daki gıda ve içecek KOBİ'lerinin dijital dönüşüme hazırlık düzeyinin değerlendirilmesi
- Tez No: 948783
- Danışmanlar: Assoc. Prof. HAMİDE ÖZYÜREK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Ekonomi, Science and Technology, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: OSTİM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanayi Politikaları ve Teknoloji Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
This study assesses the readiness and perceptions towards digital transformation by small and medium enterprises (SMEs) operating in the food and beverage sector in Tripoli, Libya. The effects of organizational, demographic, and positioning variables on four dimensions, namely: Digital Transformation Strategy and Leadership (DTSL), Adoption of Digital Technologies (ADT), Business Processes and Integration (BPI), and Challenges and Readiness for Digital Transformation (CRDT), were tested using a strong quantitative research design. Descriptive and multivariate analysis results revealed that 78% of reporting companies have begun the process of digital transformation, with 62.3% of these appointing dedicated digital committees. The results of the Principal Component Analysis confirmed four latent constructs: technology adoption, strategic leadership, readiness and digital talent, and business integration. Such findings emphasized the interplay among strategic, technological, and human aspects. Multiple linear regression indicated that DTSL (β = 0.244), ADT (β = 0.254), and BPI (β = 0.217) are all positive predictors for digital readiness (CRDT), explaining 37.7% of variance (R² = 0.377, p < 0.001). Demographic analysis reported no significant differences between males and females, although results show that females performed slightly better in all dimensions. However, age and education level proved statistically significant. Age bracket 35 to 44 was more engaged and ready for digitalization; postgraduate level was most influential for higher strategic insight, technology competency, and organizational readiness. In terms of positional attributes, the results highlight that managers regarded strategic leadership and technology adoption significantly higher compared to those below management; thus, reflecting their strategic involvement. Nonetheless, there were no positional differences for business process integration or digital readiness, suggesting that those concepts enjoy relatively uniform understanding within the organization. These results emphasize that leadership, education, and strategic inclusion are instrumental to the successful execution of digital transformation. Practical implications suggest targeted training, leadership development, and the creation of digital strategies that accommodate the diverse capacities of SME workforces in transitional economies.
Özet (Çeviri)
Bu çalışma, Libya'nın Trablus kentinde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) dijital dönüşüme olan hazır bulunuşluk düzeylerini ve bu konudaki algılarını incelemektedir. Nicel araştırma desenine dayalı olarak yürütülen çalışmada, örgütsel, demografik ve pozisyonel değişkenlerin Dijital Dönüşüm Stratejisi ve Liderlik (DTSL), Dijital Teknoloji Benimseme (ADT), İş Süreçleri ve Entegrasyon (BPI) ile Dijital Dönüşüme Hazırlık ve Zorluklar (CRDT) olmak üzere dört temel boyut üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Tanımlayıcı ve çok değişkenli analizler, katılımcı işletmelerin %78'inin dijital dönüşüm girişimlerine başladığını ve %62,3'ünün bu süreç için özel dijital ekipler kurduğunu ortaya koymuştur. Temel Bileşenler Analizi (PCA), teknoloji benimseme, stratejik liderlik, dijital yetenek ve hazırlık ile iş entegrasyonu olmak üzere dört gizil yapıyı doğrulamıştır. Bu yapıların birbirleriyle güçlü biçimde ilişkili olduğu gözlemlenmiştir. Çoklu doğrusal regresyon analizinde DTSL (β = 0.244), ADT (β = 0.254) ve BPI (β = 0.217) değişkenlerinin dijital dönüşüme hazır oluş üzerinde anlamlı ve pozitif etkiler yarattığı bulunmuştur. Model, CRDT değişkenindeki varyansın %37,7'sini açıklamaktadır (R² = 0.377; p < 0.001). Demografik analizlerde, cinsiyet temelli farklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmamakla birlikte, kadınların tüm boyutlarda erkeklere kıyasla marjinal düzeyde daha yüksek puanlar aldığı gözlemlenmiştir. Yaş ve eğitim düzeyleri ise anlamlı farklılıklar göstermektedir. Özellikle 35–44 yaş aralığındaki çalışanlar daha yüksek dijital farkındalık ve hazırlık düzeyi sergilemekte, lisansüstü eğitim seviyesine sahip bireyler ise daha gelişmiş stratejik bakış açısı, teknolojik yetkinlik ve kurumsal hazırlık göstermektedir. İş pozisyonlarına göre yapılan analizlerde, yöneticilerin stratejik liderlik ve teknoloji benimseme konularında en yüksek algıya sahip olduğu ve bu durumun rollerinin stratejik niteliğinden kaynaklandığı belirlenmiştir. Ancak iş süreçlerinin entegrasyonu ve dijital dönüşüme hazırlık boyutlarında pozisyona göre anlamlı farklar bulunmamıştır. Elde edilen bulgular, dijital dönüşüm sürecinde liderlik, eğitim düzeyi ve kurumsal katılımın kritik rolünü vurgulamaktadır. Sonuçlar, geçiş sürecindeki ekonomilerde faaliyet gösteren KOBİ'ler için hedefe yönelik eğitim, liderlik geliştirme programları ve kapsayıcı dijital stratejilere duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır.
Benzer Tezler
- Comparative analysis of industry 4.0 levels of Türkiye and selected countries using the critic and copras methods based on specific criteria
Türkiye ve seçilmiş ülkelerin endüstri 4.0 seviyelerinin belirli kriterlere dayalı olarak crıtıc ve copras yöntemleri ile karşılaştırmalı analizi
ÜMİT DAĞHAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İşletmeDokuz Eylül ÜniversitesiUluslararası İşletmecilik ve Ticaret Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AFİFE DUYGU AKDENİZ
- A maturity model for digital transformation
Dijital dönüşüm odaklı olgunluk modeli oluşturma
NURİ USTAOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSabancı ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL KILIÇ
- Dijital liderlik ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
Adaptation of the digital leadership scale to turkish: validity and reliability study
SELVER TÜRKKAN ALACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Yönetim Bilişim SistemleriBursa Uludağ ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET CIRANOĞLU
- Havalimanlarında dijital olgunluk seviyelerinin değerlendirilmesi: Türkiye uygulaması
Assessment of digital maturity levels in airports: Application in Türkiye
ÜMMÜHAN BESTE YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2025
Sivil HavacılıkEskişehir Teknik ÜniversitesiHavacılık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VİLDAN DURMAZ