Doğallaştırılmış bilincin fenomenolojisi
The phenomenology of naturalized consciousness
- Tez No: 948861
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN YASA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Bu çalışma, bilinçli deneyimin bilişsel, bedensel ve duygusal boyutlarını dikkate alarak doğallaştırılmış fenomenoloji perspektifinden hareketle çok boyutlu bir çözümlemesini, sunmayı amaçlamaktadır. Doğallaştırılmış fenomenoloji, bilincin karmaşık doğasını anlamada geleneksel felsefi yaklaşımlar ile çağdaş bilimler arasında bir köprü kurma gerekliliğinden doğmuştur. Temel amaç, zihinsel süreçleri yalnızca soyut temsillerle sınırlamadan, bedenin aktif rolünü hesaba katan bütüncül bir model geliştirmektir. Çalışmada, öncelikle bağlantısal-dinamik yaklaşım üzerinden algı, dikkat ve temsil gibi bilişsel süreçler incelenmekte ve temsillerin, beden ve çevreyle ilişkili biçimde yeniden tanımlanması önerilmektedir. Bilinçli deneyimlerde dikkatin merkezi bir öneme sahip olduğu, bu ilişkinin ufuk kavramı ve alan teorisi gibi fenomenolojik yaklaşımlarla zenginleştirilebileceği ortaya koyulmaktadır. Ardından fenomenolojik gelenekteki yönelimsellik kavramı, temsil kuramlarıyla ilişkilendirilmektedir. Buradan hareketle hibrit model adını verdiğimiz motor yönelimsellik ve minimal temsillerin birlikte çalıştığı yeni bir model ileri sürülmektedir. Bu model, deneyimi açıklamada çoğulcu ve indirgemeci olmayan bir bakış açısı geliştirmeyi hedeflemektedir. Bunu takiben Merleau-Ponty'nin tersinirlik, kesişme ve yönelimsel yay kavramlarından esinle geliştirilen diyalektik yapı, hibrit modelin felsefi temellerini güçlendirerek özne ile nesne arasındaki bütüncül ve dinamik ilişkinin kavranmasına olanak sağlamaktadır. Son olarak bu teorik çerçeve din felsefesi alanına uygulanmakta, bilişsel din biliminde ileri sürülen dini deneyime yönelik temsilci kuramlara eleştirel bir şekilde yaklaşılmaktadır. Buna karşılık bedenlenmiş biliş yaklaşımından faydalanılarak inanan beden kavramı önerilmektedir. Namaz, dua gibi dinsel davranışların motor yönelimsellik ve minimal temsiller ekseninde nasıl anlaşılabileceği gösterilmekte, dini deneyimin hem bedensel hem de duygusal boyutları vurgulanmaktadır. Yöntem olarak karşılıklı kısıtlama ilkesi benimsenerek farklı disiplinlerin perspektifleri ve bulguları arasında etkileşim kurulmaktadır. Bu yöntem sayesinde birbirini sınırlayan ve tamamlayan yaklaşımların bir arada değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Böylece çalışmada, zihinsel ile bedensel olanı birbirine bağlayan ve fenomenolojik ve bilimsel açıklamaları bir araya getiren teorik bir zemin sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to offer a multidimensional analysis from the perspective of naturalized phenomenology, considering the cognitive, bodily, and emotional dimensions of conscious experience. Naturalized phenomenology has emerged from the necessity of bridging the gap between traditional philosophical approaches and contemporary sciences to understand consciousness's complex nature. The main aim is to develop a holistic model that considers the active role of the body, without limiting mental processes to abstract representations. The study examines cognitive processes such as perception, attention, and representation through a connectionist-dynamic approach. It proposes a redefinition of representations about the body and the environment. It is argued that attention is central to conscious experiences and that this relationship can be enriched by phenomenological approaches such as the horizon concept and field theory. Then, the concept of intentionality in the phenomenological tradition is related to representational theories, and a hybrid model in which motor intentionality and minimal representations work together is proposed. This model aims to develop a pluralist and non-reductionist approach to explaining experience. Following this, the dialectical structure, inspired by Merleau-Ponty's concepts of reversibility, chiasm, and intentional arc, strengthens the philosophical foundations of the hybrid model and enables the comprehension of dynamic relationship between subject and object. Finally, this theoretical framework is applied to the philosophy of religion, and a critique of representationalist approaches to religious experience proposed in cognitive science of religion is presented. In contrast, the believing body is conceptualized by utilizing embodied cognition theories. It is shown how religious behaviors such as salat and prayer can be understood in terms of motor intentionality and minimal representations. Both the bodily and emotional dimensions of religious experience are emphasized. The methodology is based on mutual constraint, allowing interaction between different disciplines perspectives and findings. This method enables the evaluation of approaches that constrain but complement each other. Thus, the study provides a theoretical ground that connects the mental and the physical and combines phenomenological and scientific explanations.
Benzer Tezler
- Sosyal bilimlerde gözlem önermeleri sorununun Quine'ın doğallaştırılmış epistemolojisi perspektifinden analizi
Analysis of the problem of observation propositions in social sciences from the perspective of Quine's naturalized epistemology
ŞEREF KARAKAYA
- Özel alanda özel ilişkiler: Evlatlık kurumu
Social institution of pseudo- adopted children in Turkey
DİDEM ÇOŞKUN
- Infidelity and female sexuality in Kate Chopin's The Awakening and D.H Lawrence's Lady Chatterley's Lover
Kate Chopin'in Uyanış ve D.H Lawrence'ın Lady Chatterley'in Sevgilisi adlı eserlerinde aldatma ve kadın cinselliği
ZEHRA SELİN SÖZEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RANA SAĞIROĞLU
- Extending design cognition with computer vision and generative deep learning
Bilgisayar görüşü ve üretken derin öğrenme ile tasarım bilişini genişletmek
BAŞAK ÇAKMAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP MENNAN
- Günümüz Türkiye Yahudi toplumunda erkekliğin inşası: Toplumsal ve bedensel duraklar
The construction of masculinity in contemporary Türkiye Jewish society: Social and physical milestones
SENA NUR ARUSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGenel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU AYKUT TÜRKER