The mediating role of interpersonal emotion regulation and emotional expression in the relationship between perceived parental acceptance-rejection and mental health
Algılanan ebeveyn kabul-reddi ile ruh sağlığı arasındaki ilişkide kişilerarası duygu düzenlemenin ve duygu dışavurumunun aracı rolü
- Tez No: 948880
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN MERAL ÖGÜTCÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Ekonomi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Çocukluk döneminde yaşanan ebeveyn reddi deneyimleri, bireyin ruh sağlığı üzerinde uzun süreli ve derin etkiler bırakabilmektedir. Erken dönem ilişkisel olumsuzlukların ruh sağlığı üzerindeki etkisi literatürde kapsamlı biçimde ele alınmış olsa da, bu ilişkiyi açıklayabilecek duygusal mekanizmalar yeterince araştırılmamıştır. Bu çalışmada, Kişilerarası Kabul-Ret Kuramı'ndan (IPARTheory) yola çıkılarak, algılanan ebeveyn reddi ile psikolojik belirti düzeyi arasındaki ilişkide duygu dışavurum ve kişilerarası duygu düzenleme (IER) süreçlerinin olası aracılık rolleri incelenmiştir. Araştırmaya 18-75 yaş aralığında, Türkiye genelinden 384 kişi katılmıştır. Katılımcılar, çevrimiçi anket aracılığıyla Algılanan Ebeveyn Kabul-Ret Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Berkeley Dışavurumculuk Ölçeği ve Kişilerarası Duygu Düzenleme Ölçeği'ni doldurmuştur. Bulgular, algılanan ebeveyn reddi ile psikolojik belirtiler arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Ayrıca, pozitif duygu dışavurumun her iki ebeveyn modelinde de kısmi aracılık rolü olduğu görülmüştür. Kişilerarası duygu düzenleme açısından ise yalnızca perspektif kazanımı alt boyutu, anne ve baba reddi modelinde anlamlı bir dolaylı etki göstermiştir. Sonuçlar, erken ebeveynlik deneyimlerinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini anlamada duygu dışavurum ve kişilerarası duygu düzenleme süreçlerinin önemine işaret etmektedir. Bu bulguların özellikle duygusal ifade güçlüğü yaşayan bireylerle çalışan ruh sağlığı çalışanları için yol gösterici olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Perceived parental rejection has consistently been linked to a range of psychological symptoms, including depression, anxiety, and interpersonal difficulties. Despite the well-established connection between early relational adversity and mental health, there remains a gap in the literature regarding the emotional mechanisms that may mediate this relationship. Drawing on Interpersonal Acceptance-Rejection Theory (IPARTheory), the present study aimed to investigate whether emotional expression and interpersonal emotion regulation (IER) mediate the relationship between perceived parental rejection and psychological symptomatology. The sample consisted of 384 Turkish adults aged between 18 to 75 years. They completed selfreport measures including the Parental Acceptance-Rejection Questionnaire, Brief Symptom Inventory, Berkeley Expressivity Questionnaire, and Interpersonal Emotion Regulation Scale. Correlational analyses revealed that both maternal and paternal rejection were positively associated with psychological symptoms and negatively associated with positive emotional expression. Mediation analyses showed that positive emotional expression significantly mediated the relationship between both maternal and paternal rejection and psychological symptoms. Additionally, the perspective taking subdimension of IER mediated the link between parental rejection and psychological symptoms. These findings underscore the importance of considering both emotional and interpersonal processes when understanding the psychological effects of early parental rejection. By highlighting the distinct roles of emotional expression and IER, particularly in the context of paternal rejection, the results offer valuable insights for clinical interventions aimed at improving emotional functioning in adults with histories of early relational adversity.
Benzer Tezler
- Early maladaptive schemas, time perspective and eating attitude: the mediating role of emotion regulation and emotion reactivity
Erken dönem uyumsuz şemalar, zaman algısı ve yeme tutumları: duygu düzenleme ve duygusal tepkiselliğin aracı role ilişkin analizi
CEYDA TUNCA DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAŞAK TÜRKÜLER AKA
- Problem çözme becerisi ve çatışma yönetimi ilişkisinde, duygusal zekanın aracı rolü: Sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma
Emotional intelligence as a mediator in the relationship between problem-solving skills and conflict management: An investigation among healthcare professionals
SEÇİL ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sağlık YönetimiTrakya ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AGAH SİNAN ÜNSAR
- Beliren yetişkinlik döneminde bozulmuş yeme davranışı, kişilerarası duygu düzenleme stratejileri, kişilerarası problemler ve aleksitimi arasındaki ilişki: Aracı ve düzenleyici roller
The relationship between disordered eating attitudes, interpersonal emotion regulation strategies, interpersonal problems and alexythimia in emerging adulthood: Mediator and moderator roles
ECE HOŞCEYLAN TÜRKÜN
- The mediating role of interpersonal emotion regulation strategies and general belongingness in relation to childhood emotional abuse and meaning in life
Çocukluk çağı duygusal istismar ve yaşam anlamı ilişkisinde kişilerarası duygu düzenleme stratejileri ve genel aidiyet duygusunun aracılık rolü
LETİSYA YANCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK TÜRKÜLER AKA
- Romantik ilişkilerde algılanan ilişki kalitesinin bilinçli farkındalık, kişilerarası duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlık bağlamında incelenmesi
An examination of perceived relationship quality in romantic relationships in the context of mindfulness, interpersonal emotion regulation and psychological resilience
SELDA KANBUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Aile PlanlamasıOrdu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENEL ÇITAK