Devletin kültür sanata desteği: Sanat kurumlarının varlığı ve yokluğu üzerinden bir meşruiyet testi
State support for culture and the arts: A legitimacy test through the presence and absence of art institutions
- Tez No: 949362
- Danışmanlar: PROF. DR. BERNUR AÇIKGÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye ve Mali Yönetim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 404
Özet
Bu çalışmada, devlet, kültür, sanat ilişkisi kamu ekonomisi perspektifinden ele alınarak, devletin kültür sanatı destekleme gerekçelerinin meşruiyeti, Türkiye'de sanat kurumlarının varlığı ve yokluğu üzerinden ampirik olarak test edilmiştir. Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi, Orkestralar, Korolar, Dans ve Müzik Toplulukları gibi merkezi yönetim destekli sanat kurumlarına sahip olan İzmir ili ile merkezi yönetim destekli sanat kurumlarına sahip olmayan Aydın ili özelinde mukayeseli bir meşruiyet testi, çalışmanın merkezinde yer almaktadır. Araştırmada, anket temelli koşullu değerleme yöntemi (CVM) kullanılmıştır. Araştırma, sanat kurumlarına sahip İzmir ve sanat kurumlarına sahip olmayan Aydın illerinde toplam 1000 kişi (her ilde 500) ile gerçekleştirilmiştir. Pearson korelasyon testi kullanılarak; sanata katılım, eğitim ve gelir düzeylerinin ödeme istekliliği ile ilişkisi analiz edilmiştir. Ayrıca, İzmir'de devlet tarafından istihdam edilen 161 kamu sanatçısına Likert tipi yapılandırılmış anket uygulanmış, devlet desteğinin sanatsal özgürlük ve yaratıcılık üzerindeki etkileri incelenmiştir. Her iki ilde, sanatın kamusal ve erdemli mal olarak değerlendirildiği, sosyal faydalarının olumlu dışsallıklar yarattığı tespit edilmiştir. Yine her iki ilde, devletin sanat harcamalarının çok üzerinde bir ödeme istekliliği (WTP) görülürken, İzmir'de bu rakam daha yüksektir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, sanat desteğinin artırılmasını savunurken, bu artışın diğer kamu harcamalarının azaltılmasıyla sağlanabileceğini ifade etmektedir. Pearson korelasyon testine göre, sanata katılım ile ödeme istekliliği ilişkisi pozitifken, İzmir'de daha güçlüdür. Gelir ile ödeme istekliliği ilişkisi pozitifken, Aydın'da daha belirgindir. Eğitim düzeyi ile ödeme istekliliği ilişkisi ise Aydın'da negatif, İzmir'de etkisizdir. Devlet desteği, kamu sanatçıları nezdinde yaratıcılık açısından olumlu değerlendirilirken; sansür, ideolojinin empoze edilmesi ve siyasi müdahaleler sanatsal özgürlük açısından soru işareti yaratmaktadır. Kamu sanatçılarının memur statüsünde değerlendirilmesi riski ise yaratıcılığın zedelenmesi noktasında dikkat çekmektedir. Türkiye'de, İzmir ve Aydın özelinde kültür sanatın kamusal destekten bağımsız düşünülemeyeceği teori ve uygulamada kabul görse de bu desteğin biçimi, niteliği ve kapsamı sanatsal özgürlüğü ve yaratıcılığı zedelemeyecek şekilde yeniden tasarlanmalıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, the relationship between the state, culture, and the arts is examined from a public economics perspective, and the legitimacy of the state's justifications for supporting culture and the arts is empirically tested based on the presence or absence of public art institutions in Türkiye. At the core of the study lies a comparative legitimacy test focusing on the provinces of İzmir, which has centrally funded art institutions such as the State Theaters, State Opera and Ballet, Orchestras, Choirs, and Dance and Music Ensembles, and Aydın, which does not have such institutions. A survey-based contingent valuation method (CVM) was employed in the research. The research was conducted with a total of 1000 people (500 in each province) from İzmir, which has art institutions, and Aydın, which does not have art institutions. Using the Pearson correlation test, the relationship between participation in arts, education and income levels and willingness to pay was analyzed. In addition, a structured questionnaire with Likert-type survey was administered to 161 public artists employed by the state in İzmir to examine the effects of state support on artistic freedom and creativity. It was identified that art was evaluated as a public and merit good in both provinces, and its social benefits created positive externalities. While willingness to pay (WTP) well above the state's art expenditures was observed in both provinces, this figure is higher in İzmir. The vast majority of participants advocated for an increase in art support, and stated that this increase could be achieved by reducing other public expenditures. According to the Pearson correlation test, the relationship between participation in the arts and WTP is positive in both provinces and stronger in İzmir. While the relationship between income and willingness to pay is positive, it is more evident in Aydın. However, the relationship between education level and WTP is negative in Aydın and insignificant in İzmir. While state support is viewed positively by public artists in terms of fostering creativity, issues such as censorship, ideological imposition, and political interference raise concerns regarding artistic freedom. Moreover, the risk of public artists being treated as civil servants draws attention in terms of damaging creativity. In Türkiye, particularly in the cases of İzmir and Aydın, it is theoretically and practically acknowledged that culture and the arts cannot be considered independently of public support. However, the form, quality, and scope of this support should be redesigned in a way that does not undermine artistic freedom and creativity.
Benzer Tezler
- Emevîler Döneminde Hıristiyanlar
Christians in Period of the Umayyads
MÜCAHİT YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2016
DinNecmettin Erbakan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL HAKKI ATÇEKEN
- Bir cumhuriyet kurumu olarak devlet tiyatroları, 1980 sonrası ortaya çıkan değişim politikaları ve devlet tiyatroları çalışanlarının geliştirdiği yeniden yapılanma politikaları
The state theatres as a republic association, changing politics after 1980, restructuring politics that the state theatres' artists developed
SÜNDÜZ HAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE BİLGE GÜRSOY
- The importance of management structures in career development of young classical musicians in Turkey: Contemporary Education Foundation (ÇEV) as a case study
Türkiye'de genç klasik müzisyenlerin kariyer gelişimlerinde yönetim yapılarının önemi: Vaka analizi olarak Çağdaş Eğitim Vakfı (ÇEV)
SEDA CORUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Müzikİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültür Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA YILDIZ
- XIX. yüzyıl Türk edebiyatında popüler roman
Turkish popular novel in the XIXth century
SIDDIKA DİLEK YALÇIN
Doktora
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE ERCİLASUN
- İşletmelerde sanatın rolü ve yönetimin bir stratejik iletişim aracı olarak sanata bakışı
The role of the arts in the company and corporate view on art as a strategic communication tool
HATİCE GÖKÇE DERVİŞOĞLU