İşletmelerin dijital dönüşüm düzeyleriyle yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviyelerinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi
Evaluation of the digital transformation levels of businesses and the digital literacy and digital leadership levels of managers using multi-criteria decision-making methods
- Tez No: 949493
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA NURAY NİŞANCI, DOÇ. DR. MEHMET ALİ ILGIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
Günümüzde yaşanan teknolojik değişim ve dijital dönüşüm, işletmelerin sürdürülebilir rekabet avantajı elde edebilmesinde dijital okuryazarlık ve dijital liderliğin önemini artırmaktadır. Dijital okuryazarlık, yöneticilerin dijital araçları etkin kullanabilme ve teknolojik değişimlere uyum sağlayabilme becerilerini kapsarken; dijital liderlik, bilgiyi teknolojilerle yeniden yapılandırma, dijital dönüşüm süreçlerini yöneterek yenilikçi stratejiler geliştirme kapasitesini ifade etmektedir. Bu araştırmanın amacı, üretim işletmelerini dijital dönüşüm seviyelerine göre sıralamaktır. Hiç kuşkusuz dijital dönüşüm süreçlerinin başarısı, büyük ölçüde yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik kriterlerini karşılama yetkinlikleriyle yakından ilişkilidir. Buradan hareketle araştırmanın bir diğer amacı, yöneticileri dijital okuryazarlık ve dijital liderlik kriterleri açısından sıralamak ve bu sıralama arasında bir ilişkinin olup olmadığını ortaya koymaktır. İşletmelerin dijital dönüşüm seviye sıralamaları ile yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik sıralamaları arasında bir korelasyonun olup olmadığını ortaya koymakta, araştırmanın nihai amacı olarak belirlenmiştir. Araştırma, İzmir Müstakil İş Adamları Derneği bünyesinde faaliyet gösteren otuz dokuz üretim işletmesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden yararlanılmış; dijital dönüşüm kriterlerinin tespit edilmesinde, literatürde yer alan“dijital dönüşüm ölçeği”esas alınmıştır. Kriterlerin önem dereceleri, yöneticilerden gelen veriler ışığında Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) kullanılarak belirlenmiştir. İşletmelerin dijital dönüşüm seviyelerinin sıralanmasında ise TOPSIS yönteminden yararlanılmıştır. Yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviyeleri için kriter belirlemede“dijital okuryazarlık”ve“dijital liderlik”ölçekleri esas alınmış; kriter ağırlıklarını belirlemede Entropi yönteminden, yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviye sıralamalarında ise WASPAS yönteminden faydalanılmıştır. Yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviye sıralamaları arasındaki ilişkiyi belirlemede Spearman sıra korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Son olarak, işletmelerin dijital dönüşüm seviye sıralamaları ile yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviye sıralamaları arasındaki ilişkiyi analiz etmede de yine Spearman sıra korelasyon analizinden faydalanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, en yüksek dijital dönüşüm skorlarına sahip işletmeler İ9, İ28 ve İ8 iken; en düşük skorlar İ36, İ29 ve İ22 işletmelerine aittir. Bu sonuç, bazı işletmelerin dijital dönüşüme önemli yatırımlar yaptığını, bazılarının ise bu sürece yeterince uyum sağlayamadığını göstermek açısından anlamlıdır. İşletme yöneticilerine yönelik gerçekleştirilen uygulamadan elde edilen dijital okuryazarlık seviye sıralamasına göre, O9, O28 ve O8 en yüksek dijital okuryazarlık skorlarına sahip yöneticiler olarak öne çıkmaktadır. Dijital liderlik kriterleri açısından L9, L8 ve L28 en yüksek skorlara sahip yöneticilerdir. Ayrıca, yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviye sıralamaları arasında pozitif ve güçlü bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Son olarak, işletmelerin dijital dönüşüm seviye sıralamasında en yüksek skora sahip ilk on işletme, karşılaştırmaya esas çalışma grubu olarak tanımlanmıştır. Aynı zamanda ilk çeyrek dilimde yer alan bu on işletmenin dijital dönüşüm seviye sıralamaları ile yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik seviye sıralamaları arasında da pozitif ve güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, işletmelerde dijital dönüşüm süreçlerinin başarılı bir şekilde yürütülmesinde, yöneticilerin dijital okuryazarlık ve dijital liderlik becerilerinin önemli olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The ongoing technological change and digital transformation today have increased the importance of digital literacy and digital leadership in enabling businesses to gain sustainable competitive advantage. Digital literacy encompasses managers' abilities to effectively use digital tools and adapt to technological changes, whereas digital leadership refers to the capacity to restructure information through technologies and to manage digital transformation processes by developing innovative strategies. The purpose of this study is to rank manufacturing enterprises based on their levels of digital transformation. Undoubtedly, the success of digital transformation processes is closely related to the competencies of managers in fulfilling digital literacy and digital leadership criteria. Accordingly, another aim of the research is to rank managers in terms of digital literacy and digital leadership and to determine whether a relationship exists between these rankings. The final objective of the study is to analyze whether there is a correlation between the digital transformation levels of enterprises and the rankings of managers regarding digital literacy and digital leadership. The study was conducted with thirty-nine manufacturing enterprises operating under the Independent Industrialists' and Businessmen's Association (MÜSİAD) in Izmir. Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) methods were employed. In determining digital transformation criteria, a“digital transformation scale”from the literature was used. The importance levels of these criteria were identified through the Analytic Hierarchy Process (AHP), based on data obtained from managers. To rank the enterprises by their digital transformation levels, the TOPSIS method was applied. For determining the criteria related to managers' digital literacy and digital leadership levels,“digital literacy”and“digital leadership”scales were used. Criterion weights were calculated using the Entropy method, while the WASPAS method was used to rank managers' digital literacy and digital leadership levels. The relationship between managers' digital literacy and digital leadership rankings was analyzed using Spearman's rank correlation analysis. Additionally, the Spearman correlation was again employed to analyze the relationship between enterprises' digital transformation rankings and managers' digital literacy and digital leadership rankings. According to the results obtained, enterprises I9, I28, and I8 had the highest digital transformation scores, whereas I36, I29, and I22 had the lowest. This finding is significant as it indicates that while some enterprises have made notable investments in digital transformation, others have not sufficiently adapted to the process. Regarding the rankings derived from managers' digital literacy levels, O9, O28, and O8 stood out with the highest scores. In terms of digital leadership, managers L9, L8, and L28 achieved the highest scores. Moreover, a strong positive correlation was found between managers' digital literacy and digital leadership rankings. Finally, the top ten enterprises with the highest digital transformation scores were identified as the comparison group. It was also found that, within this top quartile, there exists a strong and positive relationship between enterprises' digital transformation levels and their managers' digital literacy and digital leadership rankings. These findings underscore the importance of managerial digital literacy and leadership competencies in the successful implementation of digital transformation processes within enterprises.
Benzer Tezler
- Dijitalleşme ve örgütsel çeviklik: Şırnak Üniveristesi örneği
Digitalization and organizational agility: the case of Şirnak University
AHMET GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeŞırnak Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP SEVGİ BALIK
- İşletmelerde dijital dönüşümü gerçekleştirme: Bir ölçek geliştirme çalışması
Implementing digital transformation in businesses: A scale development study
MELİKE KIRBAŞ
- Yatırım teşvik uygulamalarının yerel/bölgesel kalkınmaya katkıları: Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı ve Kalkınma Ajansları örneği
Contribution of investment incentive practices to local/regional development: Agriculture and Rural Development Support Agency, Small and Medium Enterprises Development and Support Administration and Development Agencies
MUHAMMET ONUR GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal Bilimlerİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KARAKILÇIK
- KOBİ'lerin dijital yetkinlik derecesini belirleyen girişimcilik özellikleri: İzmir örneği
Entrepreneurship features that determine the digital competency degree of SMEs: İzmir case
GÖZDE GÖNÜLVERDİ
- İşletmelerin sanayi 4.0 olgunluk düzeylerinin belirlenmesine yönelik çok kriterli bir yaklaşım: Lojistik sektörü uygulaması
A multi criteria approach towards determination of industry 4.0 maturity levels of enterprises: Logistics sector application
DUYGU SERDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRDOĞAN BAKİ