Beliren yetişkinlerin intihar düşüncelerinin bütünleyici güdüsel-iradesel intihar modeli bağlamında incelenmesi
Investigation of suicidal thoughts of emerging adults in the context of the ıntegrated motivational-volitional suicide model
- Tez No: 950138
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇARE SERTELİN MERCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Bu çalışmanın amacı intihar düşüncelerinin ortaya nasıl çıktığını açıklayan Bütünleyici Güdüsel-İradesel (BGİ) İntihar Modeli'nin güdülenme aşamasını Türkiye'deki toplum örneklemli beliren yetişkin (18-26 yaş) örnekleminde sınamaktır. Araştırma, nicel yaklaşımlardan keşfedici ve yordayıcı korelasyon modelleriyle ve 503 kişiden çeşitli ölçme araçlarıyla toplanan verilerle gerçekleştirilmiştir. Veriler üzerinde bağımsız örneklem t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), çoklu doğrusal regresyon analizi ve yapısal eşitlik modeli (YEM) analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre intihar düşüncesi cinsiyete ve barınılan yere göre farklılaşmamakta; algılanan sosyo-ekonomik düzey arttıkça intihar düşüncesi azalmakta; lise mezunları ön lisans ve lisans öğrencilerinden daha fazla intihar düşüncesine sahiptir. Yenilgi, sıkışmışlık hissi, görmezden gelinme ve dışlanma, intihar düşüncesini büyük bir etki gücüyle yordamaktır. YEM sonuçlarına göre sıkışmışlık hissi, yenilgi ile intihar düşüncesi ilişkisine aracılık etmemekte; öz eleştirel ruminasyon, yenilgi ile sıkışmışlık hissi ilişkisinde kısmi aracılık; sırasıyla görmezden gelinme ve dışlanma, sıkışmışlık hissi ile intihar düşüncesi ilişkisinde kısmi seri aracılık; sıkışmışlık hissi, öz eleştirel ruminasyon ile intihar düşüncesi ilişkisinde tam aracılık etkisi göstermektedir. Bu sonuçlardan sadece "yenilgi–sıkışmışlık hissi–intihar düşüncesi'' yolu BGİ İntihar Modeli'ni destekleyememiş, bunun dışındaki sonuçlar BGİ İntihar Modeliyle tutarlı ve modeli desteklemektedir. Sonuç olarak bu çalışma Türkiye'deki beliren yetişkin örnekleminde intihar düşüncelerinin ortaya çıkış dinamiklerinin anlaşılmasında ve intihar risk değerlendirmelerinde BGİ Modeli'nin büyük oranda işlevsel olabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca öz eleştirel ruminasyon, görmezden gelinme ve dışlanmanın intihar düşüncesiyle ilişkisi literatürde ya sınırlı biçimde ele alınmış ya da ilk kez bu çalışmada incelenmiştir; bu ara yolları açığa çıkarması bakımından araştırma intihar literatürüne hem teorik hem de kültürel düzeyde özgün bir katkı sunmaktadır
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to test the motivation stage of the Integrated Motivational-Volitional (IMV) Suicide Model, which explains how suicidal ideation arise, in a sample of emerging adults (aged 18-26) from Türkiye. The study employed a quantitative approach, utilizing exploratory and predictive correlational designs, and collected data from 503 participants through various measurement tools. The analyses included independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), multiple linear regression, and structural equation modelling (SEM). According to the research results, suicidal ideations do not differ according to gender and place of residence; suicidal ideations decrease as the perceived socioeconomic level increases; high school graduates have more suicidal thoughts than associate degree and undergraduate students. Defeat, entrapment, being ignored, and ostracized predicted suicidal ideation with great power. According to the SEM results, entrapment did not mediate the relationship between defeat and suicidal ideation. Self-critical rumination partially mediated the relationship between defeat and entrapment. Sequential partial mediation was observed for being ignored and ostracized in the relationship between entrapment and suicidal ideation. Additionally, entrapment fully mediated the relationship between self-critical rumination and suicidal ideation. Among these findings, only the pathway from“defeat – entrapment - suicidal ideation”did not support the model, whereas all other results were consistent with and supportive of the IMV Suicide Model. In conclusion, this study demonstrates that the IMV Suicide Model may be largely functional in understanding the dynamics of the arise of suicidal ideation and in suicide risk assessments in a sample of emerging adults in Türkiye. Moreover, the associations between self-critical rumination, being ignored, an ostracized with suicidal ideation have been either scarcely addressed in the literature or explored for the first time in this study. By identifying these mediating pathways, the research offers a unique contribution to the suicide literature, both theoretically and culturally.
Benzer Tezler
- Psikiyatri polikliniğine başvuran ve yakın kaybı olan yetişkinlerde uzamış yas bozukluğu sıklığı ve belirti şiddetinin sosyodemografik özellikler, kayba ilişkin değişkenler, bağlanma biçimleri ve çocukluk çağı travmaları ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between the frequency of prolonged grief disorder and the severity of symptoms, sociodemographic characteristics, variables related to bereavement, attachment styles, and childhood traumas in adults who applied to the psychiatry outpatient clinic and had a bereavement
METİN ÇATAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERVET EBRİNÇ
- Beliren yetişkinlerin ilişki doyumu yordayıcıları
Predictors of emerging adults' relationship satistaction
BENAL BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TANSU MUTLU ÇAYKUŞ
- Beliren yetişkinlerin yaşam görüşünün varoluşçu bakış açısıyla incelenmesi
Investigation of life view of emerging adults with existential perspective
RIDVAN TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Hizmet Politikaları ve Uygulamaları Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA ÇALIK VAR
- Beliren yetişkinlerin evlilik ve eş seçimine ilişkin algılarının incelenmesi
Examining the perceptions of emerging adults about marriage and mate selection
BERNA ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA EBRU İKİZ
- Investigating the role of future perception and perceived social support on life satisfaction in emerging adults
Beliren yetişkinlerin yaşam doyumunda gelecek algısı vealgılanan sosyal desteğin rolünün incelenmesi
FATMA DİLA ÇELİKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERNA GÜLOĞLU