Nevâdirü'ş-Şebâb'ta yeryüzü ve gökyüzüne ait mitolojik ögeler
Mythological elements of the earth and the sky in Nevâdirü'ş-Şebâb
- Tez No: 950239
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FAZİLE EREN KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
15. yüzyıl Çağatay sahasının en önemli isimlerinden olan Ali Şir Nevâyî, aldığı iyi eğitim ve sanatçı yeteneği sayesinde farklı alanlarda yazdığı otuzun üstünde eseriyle hem döneminde hem de sonraki yüzyıllarda önemli bir şöhrete sahiptir. Şair, ilk divanlarında olan şiirler ve sonradan yazdığı şiirleri bir araya getirerek dört divana ayırmıştır ve buna Hazâyinü'l- Ma'ânî adını vermiştir. Nevâdirü'ş-Şebâb, gençlikte yani yirmi ile otuz beş yaşları arasında yazdığı şiirlerini bir araya getiren divanıdır. Yine kendi tabiriyle bunlar“yigitlikde zâhir bolgan nâdir terkipler”dir. Mitoloji ve edebiyat arasında sıkı bir ilişki vardır. Tüm dönemlerde şairler, çevrelerinde gördükleri, duydukları, inandıkları her şeyi şiirin malzemesi hâline getirir. Mitoloji de şairlerin şiirlerin arka planını oluştururkan başvurdukları en önemli malzemelerdendir. Nevâdirü'ş- Şebâb, Ali Şîr Nevâyî'nin olgunluk dönemi eserlerinden biri olması ve dönemin kültürel, düşünsel ve edebî birikimini yansıtması bakımından mitolojik unsurların izini sürmek adına önemli ve anlamlı bir kaynak olarak seçilmiştir. Çalışmamızda yeryüzü ve gökyüzüne ait mitolojik ögelerin şairin şiirlerine nasıl yansıdığı ve şairin hayal gücünde nasıl şekillendiği anlatılmış ve beyitlerle örneklendirilmiştir. Çalışmanın temel amacı, Ali Şir Nevâyî'nin ve yaşadığı dönemin şiir anlayışında yeryüzüne ve gökyüzüne ait mitolojik ögelerin ortaya konması ve beyitlerle örneklendirilmesidir. Çalışma iki bölüme ayrılmış olup ilk bölümünde yeryüzüne ait mitolojik ögeler maddelere ayrılarak incelenmiştir. İkinci bölümde ise gökyüzüne ait mitolojik ögeler yine maddelere ayrılarak incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Ali Şir Navâyî, one of the most prominent figures of the 15th-century Chagatai literary tradition, gained significant fame both in his own time and in later centuries thanks to his strong education and artistic talent, having authored over thirty works in various fields. The poet compiled the poems from his earlier divans and those he composed later into four separate collections, which he named Hazâ'inu'l-Ma'ânî. Nevâdirü'ş-Şebâb is the divan that brings together the poems he wrote during his youth, that is, between the ages of twenty and thirty-five. In his own words, these poems consist of“rare expressions revealed in youth.”There is a close relationship between mythology and literature. In all periods, poets have drawn upon everything they see, hear, and believe in as material for their poetry. Mythology, in particular, stands out as one of the most significant sources that poets use to construct the background of their poems. Nevâdirü'ş-Şebâb has been chosen as a primary source for this study because it is one of Ali Şir Navâyî's mature works and reflects the cultural, intellectual, and literary accumulation of its era, making it a valuable text for tracing mythological elements. This study explores how mythological elements related to the earth and the sky are reflected in the poet's verses and how these elements are shaped by his imagination, supported with examples from selected couplets. The main objective of this research is to identify and illustrate mythological motifs associated with the earth and the sky within the poetic worldview of Ali Şir Navâyî and the literary context of his time. The study is divided into two main parts. The first part analyzes mythological elements related to the earth under specific categories, while the second part examines mythological elements associated with the sky, also categorized systematically.
Benzer Tezler
- Ali Şîr Nevâyî'nin Nevâdirü'ş-Şebâb adlı divanında deyimler
Idioms in Ali Şîr Nevâyî's divan named Nevâdirü'ş-Şebâb
FATMA KILIÇ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA TOPRAK
- Orta Türkçe ve Metin İncelemeleri Dersi malzeme örneği (Nevādirü 'ş-Şebāb örneği 101.-200. gazeller)
Başlık çevirisi yok
HAİLİQİEMU GALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
- Orta Türkçe ve metin incelemeleri dersi malzeme örneği: Nevadirü'ş - Şebab örneği 51 - 100. Gazeller
A sample material for the lesson of mid-era Turkish text analysis: The example of Nevadirü'ş - Şebab of Ali Şir Nevayi
ÖZGÜR TÜFEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
- Alî Şîr Nevâyî, Nevâdirü'ş-şebâb [Tenkitli metin-bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük (1-200. gazeller)]
Alî Şîr Nevâyî, Nevâdir al-shabâb [Critical rewiewed text-concordance and functional dictionary (1-200. ghazals)]
ARİFE ÇAĞLAR
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KARTAL
- Orta Türkçe ve metin incelemeleri dersi malzeme örneği (Nevādirü'ş-Şebāb 1-50. gazeller)
Middle Turkish and text analysis course material example (nevādirü'ş-Şebāb of 1-50. ghazals)
MUHAMMET GERÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SİNAN KAÇALİN