Yazınsal iletişim sürecinde bir örüntü aracı olarak Mise-en-Abyme: Robbe-Grillet, Calvino ve Borges anlatıları üzerine bir inceleme
Mise-en-abyme as a pattern tool in the literary communication process: A study on Robbe-Grillet, Calvino and Borges Narratives
- Tez No: 950354
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Medya ve İletişim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Bu tez, yazınsal iletişim süreci bağlamında postmodern anlatı tekniklerinden biri olan mise en abyme'in anlatı yapıları üzerindeki etkisini ve bu tekniğin anlatı düzeyleri ve okur-anlatıcı-yazar ilişkileri bağlamında nasıl işlevselleştiğini irdelemektedir. Mise en abyme, metin içinde metin, anlatı içinde anlatı biçiminde görünen, kendine göndermeli (self-reflexive) yapısıyla anlatının hem biçimsel hem de anlamsal düzeyde katmanlaşmasını sağlayan bir tekniktir. Bu teknik, özellikle postmodern edebiyatın kendi üzerine katlanan, kurmaca doğasını görünür kılan ve okuru metnin yapısal bir bileşeni hâline getiren anlatılarında merkezi bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, Alain Robbe-Grillet'nin Kıskançlık, Italo Calvino'nun Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu ve Jorge Luis Borges'in Ficciones adlı yapıtları örneklem olarak seçilmekte ve her bir eserde mise en abyme'in ne şekilde yapılandığı, hangi düzeyler arasında geçiş sağladığı ve okurun anlatı sürecine nasıl dahil edildiği çözümlenmektedir. Araştırmanın temel amacı, mise en abyme'in yazınsal iletişim sürecindeki rolünü açığa çıkarmak; bu tekniğin sadece estetik ya da biçimsel bir öğe olmadığını, aynı zamanda anlatı ile okur arasındaki ilişkisel yapıyı dönüştüren, anlam üretimini çok katmanlı ve etkileşimli hâle getiren bir işlev taşıdığını ortaya koymaktır. Çalışmada ayrıca, anlatı düzey ihlalleri, anlatı içi yazar figürasyonları ve metinlerarasılık unsurları incelenerek, bu tekniklerin yazınsal iletişim süreci içindeki işlevleri değerlendirilmektedir. Çalışmada, anlatı çözümlemesi yöntemi benimsenmektedir. Bu yöntem aracılığıyla, anlatıların içsel yapıları, özdüşünümsel mimarisi ve metin içi yansımalarının yazınsal iletişim sürecine etkileri derinlemesine değerlendirilmektedir. Tez kapsamında incelenen yapıtlar, mise en abyme tekniği yoluyla okuru pasif bir alımlayıcı konumundan çıkararak, etkin bir yorumlayıcıya dönüştürmektedir. Böylece, yazınsal iletişimin yalnızca gönderen ve alıcı arasındaki doğrusal bir aktarım değil; çok katmanlı, çoğul ve diyalojik bir yapı içinde işlediği ortaya konmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the effect of mise en abyme, one of the postmodern narrative techniques in the context of the literary communication process, on narrative structures and how this technique functions in the context of narrative levels and reader-narrator-author relationships. Mise en abyme is a technique that appears as text within text, narrative within narrative, and with its self-reflexive structure, it enables the layering of the narrative at both the formal and semantic levels. This technique plays a central role in postmodern literature, which is characterized by narratives that fold in on themselves, reveal their fictional nature, and transform the reader into a structural component of the text. In this context, Alain Robbe-Grillet's Jealousy, Italo Calvino's If on a Winter's Night a Traveler, and Jorge Luis Borges' Ficciones are selected as examples, and how mise en abyme is structured in each work, the levels between which it transitions, and how the reader is included in the narrative process are analyzed. The main aim of the study is to reveal the role of mise en abyme in the literary communication process and to show that this technique is not merely an aesthetic or formal element, but also has a function that transforms the relational structure between the narrative and the reader and makes meaning production multi-layered and interactive. The study also examines narrative level violations, intra-narrative author figurations, and intertextuality elements, evaluating the functions of these techniques within the literary communication process. The study adopts the narrative analysis method. Through this method, the internal structures of narratives, their self-reflective architecture, and the effects of their intra-textual reflections on the literary communication process are evaluated in depth. The works examined in the thesis transform the reader from a passive recipient to an active interpreter through the mise en abyme technique. Thus, it is revealed that literary communication is not merely a linear transmission between sender and receiver, but operates within a multi-layered, plural, and dialogic structure.
Benzer Tezler
- Çeviribilim sonrası bağlamında yazın çevirisi ve uyarlama:Margaret Atwood romanlarında (post) feminist unsurların dolaşımı
Literary translation and adaptation in the context of post translation studies: The circulation of (post) feminist elementsin Margaret Atwood's novels
ŞAZİYE ÇIKRIKCI
Doktora
Türkçe
2025
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV BULUT
- Der Sinnbereich Ironie im Deutschen und im Türkischen Ein Beitrag zum semantischen und lexikologischen Sprachvergleich
Almancada ve Türkçede ironi kavramları anlambilimi ve sözlükbilimi açısından dilsel karşılaştırma
NAZAN DALGIÇOĞLU
Yüksek Lisans
Almanca
2010
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Kültürlerarası iletişim açısından edebi eserlerin önemine ilişkin bir araştırma: Batı Avrupa romanlarında Türk imgesinin 'öteki' olarak inşası
Research on the importance of literary works in terms of intercultural communication: The construction of Turkish image as 'the other' in Western European novels
MERYEM SALAR
Doktora
Türkçe
2023
İletişim BilimleriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN BİBER
- Übersetzungskritische Analyse von literarischen Texten
Edebi metinlerin çeviri eleştirisi bakımından incelenmesi
ALİ SERİNKOZ
Yüksek Lisans
Almanca
2011
Alman Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞERİF ORUÇ
