Özel yetenekli bilsem öğrencilerinin ebeveyn tutumları ile sınav kaygısı ilişkisinde öz yeterliliğin düzenleyici rolü
The moderating role of self-efficacy in the relationship between parental attitudes and exam anxiety among gifted bi̇lsem students
- Tez No: 950370
- Danışmanlar: DOÇ. DR. METİN KOCATÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu araştırma, özel yetenekli BİLSEM (Bilim ve Sanat Merkezi) öğrencilerinin sınav kaygısı düzeyleri ile ebeveyn tutumlarının ilişkisi ve öz yeterlilik seviyelerinin bu ilişkiyi ne şekilde değiştirdiğini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma ilişkisel araştırma modeli ile desenlenmiştir. Araştırmanın evreni, İstanbul'daki BİLSEM'lere devam eden ortaokul öğrencilerinden oluşmaktadır. Katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş ve İstanbul'daki BİLSEM'lerden gönüllü olarak katılan 200 ortaokul öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada, öğrencilerin algıladıkları anne-baba tutumlarının düzeyini ölçmek için Anne-Baba Tutum Ölçeği; sınav kaygılarını belirlemek amacıyla Westside Sınav Kaygısı Ölçeği; öz yeterlilik seviyelerini belirlemek için Genel Özyeterlilik Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca, öğrencilerin demografik bilgilerini toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu uygulanmıştır. Verilerin analizi, SPSS 22.0 yazılımı ile yapılmıştır. İki kategorili değişkenlerin analizi için Bağımsız Gruplar t-testi, üç veya daha fazla kategoriye sahip değişkenler için ise Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Sınav kaygısını yordayan faktörleri belirlemek için Çok Değişkenli Lineer Regresyon analizi uygulanmıştır. Tüm analizlerde %95 güven aralığı ve 0.05 anlamlılık düzeyi dikkate alınmıştır. Bu araştırma, özel yetenekli öğrencilerin algıladıkları ebeveyn tutumlarının sınav kaygısı ile olan ilişkisini ve genel öz yeterliğin bu ilişkideki düzenleyici rolünü incelemektedir. Bulgular, özellikle sorumluluk/kabul ve otorite/denetleme boyutlarındaki ebeveyn tutumlarının ve genel öz yeterliğin sınav kaygısını anlamlı düzeyde yordadığını ortaya koymuştur. Ayrıca, ebeveyn tutumları ile sınav kaygısı arasındaki ilişkide genel öz yeterliğin düzenleyici bir rol oynadığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar, özel yetenekli öğrencilerin sınav kaygısını etkileyen psikososyal etmenleri daha iyi anlamamıza katkı sağlamakta; aynı zamanda ebeveyn tutumlarının ve öz yeterliğin, öğrencilerin hem akademik hem de duygusal gelişimleri üzerindeki belirleyici rolüne işaret etmektedir. Elde edilen bulgular, eğitimciler, ebeveynler ve politika yapıcılar için yol gösterici nitelikte olup, özel yetenekli öğrencilerin sınav kaygısıyla başa çıkmalarını destekleyecek müdahale programlarının geliştirilmesine olanak tanımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigates the relationship between exam anxiety levels and perceived parental attitudes among gifted students enrolled in Science and Art Centers (BİLSEM), with a particular focus on the moderating role of self-efficacy in this association. The research was designed using a correlational research model. The study sample consists of 200 middle school students attending BİLSEM institutions in Istanbul, selected through purposive sampling and participating on a voluntary basis. Data were collected using the Parental Attitude Scale to assess students' perceptions of parental behaviors, the Westside Test Anxiety Scale to measure exam-related anxiety, and the General Self-Efficacy Scale to evaluate students' levels of self-efficacy. Additionally, a Personal Information Form was administered to gather demographic data. Statistical analyses were conducted using SPSS 22.0 software. Independent Samples t-tests were employed for variables with two categories, while One-Way Analysis of Variance (ANOVA) was utilized for variables with three or more categories. Furthermore, Multiple Linear Regression analysis was carried out to identify the factors predicting exam anxiety. A 95% confidence interval and a significance level of 0.05 were adopted in all statistical procedures. This study examines the relationship between gifted students' perceptions of parental attitudes and their test anxiety, with a particular focus on the moderating role of general self-efficacy. The findings reveal that responsibility/acceptance and authority/control dimensions of parental attitudes, along with general self-efficacy, significantly predict test anxiety. Furthermore, general self-efficacy plays a moderating role in the relationship between parental attitudes and test anxiety. These results contribute to a better understanding of the psychosocial factors influencing test anxiety among gifted students and highlight the critical role of both parental attitudes and self-efficacy in shaping their academic and emotional development. The findings offer valuable insights for educators, parents, and policymakers, and underscore the need for developing intervention programs aimed at helping gifted students cope more effectively with test anxiety
Benzer Tezler
- Özel yetenekli ve normal gelişim gösteren ortaokul öğrencilerinin sosyal beceri düzeyleri ile algıladıkları ebeveyn tutumları arasındaki ilişki
The relationship between social skill levels and perceived parental attitudes of gifted and typically developing secondary school students
EDA CEBECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMRE ERTEN TATLI
- Özel yetenekli öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki
The relationship between the attitudes of gifted students towards Turkish lesson and their academic achievement
NAGİHAN GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİM NİLAY IŞIKSALAN
- Özel yetenekli öğrencilerin kariyer karar verme güçlüklerini etkileyen faktörler: Bir model önerisi
Factors affecting the career decision-making difficulties of gifted students: A model proposal
BEYZA BULUT
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDE BACANLI
- Ebeveyn duygu sosyalleştirme ve özel yetenekli öğrenci duygu düzenleme psikoeğitim programlarının etkililiği
Effectiveness of parents' emotion socialization and gifted students' emotion regulation psychoeducation programs
SEYDİHAN YİĞİT
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKAN DOĞAN
- Özel yetenekli 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin dijital oyun bağımlılık düzeyi ile temel psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigating the relationship between digital game addiction level and basic psychological needs of gifted 6th, 7th and 8th grade students
HÜSEYİN BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILDIZ ÖZTAN ULUSOY