Doomscrolling, öz kontrol ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between doomscrolling, self-control, and subjective well-being in adults
- Tez No: 951145
- Danışmanlar: PROF. DR. SEYDİ AHMET SATICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu araştırmada öz kontrol, doomscrolling ve öznel iyi oluş değişkenleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini yaşları 18 ile 69 arasında değişen 290 kadın (%65) ve 156 erkek (%35) olmak üzere toplam 446 birey oluşturmuştur. Katılımcıların yaş ortalamaları 27,1 olarak hesaplanmıştır (ss=.47). Araştırma verileri, Doomscrolling Ölçeği, Öz Kontrol Ölçeği, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Pearson Korelasyon Analizi ve Hayes'in PROCESS makrosu v4.2 kullanılmış, model 4 seçilmiş ve 5000 bootstrapping yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, erkek katılımcılar kadınlara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha fazla doomscrolling davranışı sergilemektedir. Kullanılan sosyal medya platformlarına göre doomscrolling düzeyleri incelendiğinde ise,“X”kullanıcılarının Instagram ve YouTube kullanıcılarına kıyasla daha yüksek düzeyde doomscrolling yaptığı saptanmıştır. Ayrıca,“X”kullanıcılarının öznel iyi oluş düzeyleri diğer platform kullanıcılarına göre daha düşüktür. Ayrıca araştırmada doomscrolling ve öz kontrol değişkenlerinin öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolleri incelenmiş ve bu ilişkiler için iki ayrı aracılık modeli test edilmiştir. Bu modellere kontrol değişkeni olarak yaş ve cinsiyet dahil edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, doomscrolling öznel iyi oluşu negatif yönde, öz kontrol ise pozitif yönde yordamaktadır. Doomscrolling'in öznel iyi oluş üzerindeki etkisinde öz kontrolün aracı rol oynadığı model anlamlı bulunmuş, aynı şekilde öz kontrolün öznel iyi oluş üzerindeki etkisinde doomscrolling'in aracı olduğu model de anlamlı çıkmıştır. Doomscrolling'in aracı olduğu model, öznel iyi oluşun toplam varyansının %26'sını açıklamakta ve istatistiksel olarak daha güçlü bir model ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, bireylerin öznel iyi oluş düzeylerinin artırılmasında ve ruh sağlığının korunmasında doomscrolling ve öz kontrolün önemli değişkenler olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, bireylerin öznel refahını desteklemek ve kriz durumlarıyla başa çıkabilmelerini sağlamak amacıyla öz kontrolü geliştirmeye ve doomscrolling davranışını azaltmaya yönelik müdahalelerin geliştirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the relationships among self-control, doomscrolling, and subjective well-being. The sample consisted of 446 individuals, including 290 women (65%) and 156 men (35%), aged between 18 and 69. The participants had a mean age of 27.1 years (sd = .47). Data were collected using the Doomscrolling Scale, the Self-Control Scale, the Positive and Negative Affect Schedule, the Satisfaction with Life Scale, and a Personal Information Form. Data analyses included Independent Samples t-Test, One-Way ANOVA, Pearson Correlation Analysis, and Hayes' PROCESS macro v4.2. Model 4 was selected and 5,000 bootstrapping samples were used.The findings revealed that male participants exhibited significantly higher levels of doomscrolling behavior compared to female participants. When doomscrolling levels were examined by social media platform, users of“X”demonstrated higher levels of doomscrolling compared to users of Instagram and YouTube. Moreover,“X”users reported lower levels of subjective well-being than users of other platforms.The study also explored the predictive roles of doomscrolling and self-control on subjective well-being through two mediation models, with age and gender included as control variables. According to the results, doomscrolling negatively predicted subjective well-being, while self-control was a positive predictor. The model in which self-control mediated the effect of doomscrolling on subjective well-being was found to be significant. Similarly, the model in which doomscrolling mediated the effect of self-control on subjective well-being was also significant. The mediation model with doomscrolling explained 26% of the variance in subjective well-being and presented a statistically stronger model.These findings suggest that doomscrolling and self-control are important variables in enhancing individuals' subjective well-being and maintaining mental health. Accordingly, it is recommended to develop interventions aimed at enhancing self-control and reducing doomscrolling behavior in order to support individual well-being and improve coping with crisis situations.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde mutluluk korkusu ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkide felaket kaydırmasının aracı rolü
The mediating role of doomscrolling in the relationship between fear of happiness and depression, anxiety and stress in university students
AYŞE SENA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA SEKİ
- Yetişkinlerde felaket kaydırması (Doomscrolling), ruminasyon ve mental iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between doomscrolling, rumination, and mental well-being in adults
RABİA GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYDİ AHMET SATICI
- Ergenlerde gelişmeleri kaçırma korkusu ve felaket kaydırması ile depresyon, anksiyete, stres ilişkisinin incelenmesi: Bilinçli farkındalığın düzenleyici rolü
An examination of the relationship between fear of missing out and doomscrolling and depression, anxiety, stress in adolescents: The moderating role of mindfulness
BEYZA DİNLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL AY
- Exploring the pathways among obsessive beliefs, obsessive compulsive symptom severity, doomscrolling, and problematic social media use
Obsesif inançlar, obsesif kompulsif belirti şiddeti, felaket kaydırması ve problemli sosyal medya kullanımı arasındaki yolların incelenmesi
SERRA KAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF ÜZÜMCÜ ÖZDEMİR