6 Şubat depremlerine maruz kalan bireylerde anbean farkındalık ve TSSB semptom şiddeti arasındaki ilişkide deneyimsel kaçınmanın ve dikkat kontrolünün etkisi
The effects of experiential avoidance and attention control on the relationship between mindfulness and PTSD symptom severity in individuals exposed to the February 6 Earthquakes
- Tez No: 951254
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ALTINOK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Anbean farkındalık, TSSB semptom şiddeti, deneyimsel kaçınma, dikkat kontrolü, Mindfulness, PTSD symptom severity, experiential avoidance, attentional control
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: BEYKOZ ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Programlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Son zamanlarda popülerleşen, meditasyonlarla pratik edildiği gibi çeşitli psikoterapi uygulamalarında da yerini alan anbean farkındalık kavramı, çeşitli olumsuz psikolojik etkilere karşı koruyucu işlev edindiği değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, 6 Şubat depremlerine maruz kalan bireylerde, kişilik özelliği olan anbean farkındalık düzeyi ve TSSB semptom şiddeti arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca, bu ilişkide deneyimsel kaçınmanın aracı rolü, dikkat kontrolünün düzenleyici rolü incelenmiştir. Çalışma, yaşları 18 ile 65 yaş arasında değişen, 6 Şubat 2023 öncesinde depremin yaşandığı illerde ikamet eden 390 gönüllü katılımcı ile yürütülmüştür. Araştırmada veriler Post-travmatik Stres Bozukluğu Kontrol Listesi (PCL-5), Beş Faktörlü Bilgece Farkındalık Ölçeği-Kısa Formu (BFBFÖ-K), Dikkat Kontrolü Ölçeği (DKÖ), Kabul ve Eylem Formu 2 (KEF-2) ve Demografik Form ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, değişkenler arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesinde, Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılmıştır. Ek olarak düzenleyici etkiler değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre anbean farkındalık ve TSSB semptom şiddeti arasında, iki yönlü güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Anbean farkındalık ve TSSB semptom şiddeti arasındaki ilişkide deneyimsel kaçınmanın aracılık etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Yine aynı ilişkide dikkat kontrolünün düzenleyici etkisi olmadığı gözlemlenirken, dikkat kontrolünün dikkati odaklama alt boyutunun ilişkiyi anlamlı ölçüde düzenlediği gözlemlenmiştir. Araştırmanın sonuçları, anbean farkındalık ve TSSB semptom şiddeti arasında güçlü negatif ilişki olduğunu ve bu ilişkinin dikkat kontrolünün dikkati odaklama boyutu tarafından anlamlı şekilde düzenlediğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The concept of mindfulness, which has recently become popular and has taken its place in various psychotherapy applications as well as in meditations, is considered to have a protective function against various negative psychological effects. In this study, the relationship between the level of mindfulness, which is a personality trait, and the severity of PTSD symptoms in individuals exposed to the February 6 earthquakes was examined. In addition, the mediating role of experiential avoidance and the moderator role of attention control were examined in this relationship. The study was conducted with 390 volunteer participants aged between 18 and 65, residing in the provinces where the earthquake occurred before February 6, 2023. Data were collected via the Post-traumatic Stress Disorder Checklist (PCL-5), Five-Factor Mindfulness Questionnaire-Short Form (FFMQ-S), Attention Control Scale (ACS), Acceptance and Action Questionnaire 2 (AAQ-2) and demographic form. Structural Equation Modeling was used to evaluate the relationships between the variables. In addition, regulatory effects were evaluated. According to the results of the study, it was determined that there is a strong two-way relationship between mindfulness and PTSD symptom severity. It was determined that experiential avoidance did not have a mediating effect in the relationship between mindfulness and PTSD symptom severity. Again, while attention control did not have a moderating effect in the same relationship, it was observed that the attention focusing dimension of attention control significantly moderated the relationship. The results of the study demonstrate that there is a strong negative relationship between mindfulness and PTSD symptom severity, and this relationship is significantly moderated by the attentional focus dimension of attentional control.
Benzer Tezler
- 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlere sosyal medya üzerinden etkilenimin ikincil travmatizasyon açısından incelenmesi
Examining the exposure to the February 6th Kahramanmaraş - centered earthquakes through social media in terms of secondary traumatization
DENİZ CEREN UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTravma ve Afet Çalışmaları Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ŞİMŞEK
- 6 Şubat 2023 depremlerini yaşamış bireylerde travma sonrası büyüme ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkide psikolojik sağlamlığın aracı rolü: Hatay örneklemi
The mediating role of psychological resilience in the relationship between post-traumatic growth and perceived social support among individuals who experienced the February 6, 2023 earthquakes: The case of Hatay
ZEYNEP EDANUR YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZE NİLGÜN CANEL
- Kahramanmaraş 6 şubat asrın felaketi sonrası depresyon, anksiyete ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of depression, anxiety, and quality of life after the february 6th catastrophe of the century in Kahramanmaraş
ŞÜKRÜ EKER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAZİYE ŞULE GÜMÜŞTAKIM
- Kahramanmaraş merkezli depremlerde görev yapan ruh sağlığı çalışanlarının ikincil travmatik stres sonrası psikolojik sağlamlık, insomnia, depresyon ve anksiyetenin nörobilim bağlamında incelenmesi
Investigation of psychological resilience, insomnia, depression and anxiety after secondary traumatic stress in mental health workers working in earthquakes centered in kahramanmaras in the context of neuroscience
NİSA NUR YAVUZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiNörobilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKER TEKİN ERGÜZEL
- 6 Şubat Depremine maruz kalmış bireylerin yeniden sosyalizasyon süreci
6 February the resocialization practices of individuals exposed to Kahramanmaraş Erthquake
BEYZA ÇEVİK
