Antropoloji ve genetik arasında interdisipliner bir köprü olarak antik DNA çalışmaları
Ancient DNA studies as an interdisciplinary bridge between anthropology and genetics
- Tez No: 951579
- Danışmanlar: PROF. DR. ECEVİT BARIŞ ÖZENER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Genetik, Anthropology, Genetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu tezde çalışma alanlarından biri insan fosillerinden DNA elde etmek olan antik DNA disiplininin; ürettiği bilgiyle insan türünün özgün anatomik ve fizyolojik özelliklerini belirleyen genetik yapısını inceleyen genetik bilimi ve bu türün biyolojik ve kültürel evrimi ve çeşitliliğini inceleyen antropoloji arasında nasıl bir epistemolojik pozisyon işgal ettiği incelenmiş ve tartışılmıştır. Biyolojinin alt dalları olan moleküler biyoloji ve genetik 20. yüzyılın ilerleme kaydeden disiplinleri olmuş ve insan genetiği konusundaki çalışmalarıyla antropolojinin alt dalları olan biyolojik ve paleoantropolojinin diskuruna katkıda bulunmuştur. Genetik ve biyolojik antropoloji İkinci Dünya Savaşı sonrasında birlikte yeni bir paradigma inşa etmiş; ardından moleküler biyoloji ve genetik ile biyolojik antropoloji ve paleoantropoloji, moleküler antropoloji çalışmaları bağlamında bir araya gelmiş ve insanın kökenleri, evrimi, biyolojik çeşitliliği ve hominin filojenisi gibi araştırma konusuna ortak katkılarını sunmuştur. Antropoloji ile moleküler biyoloji ve genetiğin, 1980'lerin ikinci yarısından itibaren antik DNA çalışmalarıyla bir başka kesişim alanı olmuş ve bu iki disiplin insan evrimi, insanın kökenleri, eski insan türleri, tarih öncesi göçler, geçmiş insan popülasyonlarının demografik yapıları, insanların geçmişte yaşadıkları çevre ve ekolojik ilişki kurdukları diğer canlılar, antik patojenler ve neden oldukları hastalıklar gibi pek çok araştırma konusunda birlikte bilgi üretmiştir. Antik DNA, böylece, antropoloji ve genetiği kapsayan interdisipliner bir çalışma alanı olmuştur. İnterdisipliner çalışmalar disiplinlerin ortak problemlerinin çözülmesi için metodolojik ve epistemolojik bir iş birliği yapmalarıyla yürütülür ancak bu çalışmalar bir araya getirdikleri disiplinler arasındaki iletişim ve ortaklaşma yeterince güçlü olmadığında işbirliğinden çok gerilim ve çatışma üretir. Antik DNA ayrı ayrı pek çok boyutta katkı sunduğu arkeoloji ve antropoloji ile genetik disiplinleri arasında işbirliği olduğu kadar çatışma üretmiştir. Antropoloji ve genetiğin daha güçlü bir iletişim kurmasıyla iki disiplin arasında daha etkili bir işbirliği yapılmasının ve daha fazla katkı sunulmasının önü açılacaktır. Bu tezin amacı bu bağlamdaki problemleri tespit etmek ve çözüm önerileri sunmaktır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines and discusses how the discipline of ancient DNA, one of whose areas of study is the extraction of DNA from human fossils, occupies an epistemological position between genetics, which studies the genetic structure of the human species that determines its unique anatomical and physiological characteristics through the information it generates, and anthropology, which studies the biological and cultural evolution and diversity of this species. Molecular biology and genetics, sub-branches of biology, became progressive disciplines of the 20th century and, through their work on human genetics, contributed to the discourse of biological and paleoanthropology, sub-branches of anthropology. Genetics and biological anthropology jointly constructed a new paradigm after World War II. Subsequently, molecular biology and genetics, along with biological anthropology and paleoanthropology, converged within the context of molecular anthropology, offering joint contributions to research topics such as human origins, evolution, biodiversity, and hominin phylogeny. From the second half of the 1980s onward, anthropology, molecular biology, and genetics have become another area of intersection with ancient DNA studies. These two disciplines have jointly generated knowledge on numerous research topics, including human evolution, human origins, ancient human species, prehistoric migrations, the demographic structures of past human populations, the environments in which humans lived and the other organisms with which they established ecological relationships, and ancient pathogens and the diseases they caused. Thus, ancient DNA has become an interdisciplinary field encompassing anthropology and genetics. Interdisciplinary studies are conducted through methodological and epistemological collaboration to solve common problems, but when communication and collaboration between the disciplines they bring together are insufficient, they often produce tension and conflict rather than cooperation. Ancient DNA has generated both cooperation and conflict between the disciplines of archaeology, anthropology, and genetics, which contribute to the field in many ways. Stronger communication between anthropology and genetics will pave the way for more effective collaboration and greater contributions between the two disciplines. This thesis tries to identify the problems in this regard and offer solutions.
Benzer Tezler
- 2010-2012 yılı Van Kalesi Höyüğü Orta Çağ iskeletlerinde radyolojik yöntemler ile üçüncü molar diş agenezisinin araştırılması
Investigation of third molar tooth agenesis with radiological methods in medieval skeletons of Van Castle Mound 2010-2012
GÜRDOĞAN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
AntropolojiKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET CEM ERKMAN
- MTR ve Tios toplumlarında patoloji benzeri varyasyonların ayırt edilmesi
Disting pathology-like variations in MTR and Tios populations
NURDAN ASİYE TÜRKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
AntropolojiHitit ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TOLGA ÇIRAK
- Menarş yaşı ve antropometrik ölçüler arası ilişki: Sivas il örneği
The relation between menarche age and anthropometric measures:Sample of Sivas
GAMZE SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
AntropolojiCumhuriyet ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÜŞAN ÖZGÜN BAŞIBÜYÜK
- Group favouritism and social efficiency concerns: Experimental studies
Grup sapması davranışı ve toplumsal verimlilik kaygısı: Deneysel çalışmalar
DEREN ÇAĞLAYAN
Doktora
İngilizce
2019
Ekonomiİstanbul Bilgi ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYÇA EBRU GİRİTLİGİL
- Estetik ve fonksiyonel rinoplasti operasyonu için başvuran hastalarda antropometrik analiz
Anthropometric analysis in patients applied for aesthetic and functional rhinoplasty operation
ERCAN ÇELİKKALELİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Plastik ve Rekonstrüktif CerrahiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiPlastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YILMAZ SULTANOĞLU