Genişletilmiş F-Entropi ağırlıklı 2D-FAHP yöntemi ile belirsizlik tabanlı bir model uygulaması
An uncertainty-based model approach using the extended F-Entropy weighted 2D-FAHP method
- Tez No: 951799
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET KENAN TERZİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, İstatistik, Econometrics, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Günümüzde dijitalleşmeyle artan veri karmaşıklığı, belirsizlik ve risk faktörleri, karar verme süreçlerini daha hassas ve çok boyutlu hale getirmektedir. Bu nedenle, çok kriterli karar verme yöntemleri, özellikle belirsizlik içeren ortamlarda karar vericilere sistematik destek sunma potansiyeliyle öne çıkmaktadır. Bununla birlikte bu yöntemlerin başarısı, yalnızca nicel verilere değil, aynı zamanda uzman görüşlerinin içerdiği yargı ve inançların doğru temsil edilmesine de bağlı olmaktadır. Karar vericilerin öznel değerlendirmeleri, çoğu zaman kriterler arasında çakışmalara ve belirsizliklere neden olmakta, bu da ağırlıklandırma sürecinde tutarsızlık riskini artırmaktadır. Tez kapsamında, çakışan kriterler arasındaki belirsizliklerin doğru temsil edilmesini sağlamak amacıyla, bulanık entropi yöntemine alt kriter sayısına duyarlı bir düzeltme terimi entegre edilmektedir. Ek olarak, geliştirilen bu düzeltme faktörü ile elde edilen entropi ağırlıkları ise önerilen iki boyutlu bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesine (AHP) göreli önem ağırlık çarpanı olarak dâhil edilmektedir. Alfa-kesme yöntemine dayalı olarak geliştirilen ve düzeltme faktörlü Bulanık Entropi tabanlı iki boyutlu bulanık AHP'de, her bir alfa değeri için ayrı karar matrisleri oluşturularak kriter ağırlıkları hesaplanmakta, bu ağırlıklar iki boyutlu bulanık yapı korunacak biçimde sisteme entegre edilmektedir. Böylece, kriterler arası önem sıralaması daha güvenilir bir şekilde elde edilebilmektedir. Önerilen yaklaşımda, karar matrislerine yönelik yapılan tutarlılık analizleri sonucunda, tüm matrislerin veya yalnızca alt sınır değerlerine dayalı matrisin tutarlı bulunduğu alfa-kesme değeri belirlenmekte ve bu değer, alt kriterlerin iki boyutlu yapıya indirgenmesinde referans olarak kullanılmaktadır. Ayrıca geliştirilen model, OCTAVE Allegro çerçevesi ile ilişkilendirilerek kriterlerin hem önem dereceleri hem de göreli risk seviyeleri açısından birlikte analiz edilmesine imkân sağlamaktadır. Bu bütüncül yaklaşım, özellikle dijital bilgi güvenliği alanında daha hassas, tutarlı ve uygulanabilir karar destek modellerinin geliştirilmesine katkı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The increasing data complexity, uncertainty and risk factors associated with digitalisation are making decision-making processes more sensitive and multidimensional. Therefore, multi-criteria decision-making (MCDM) methods stand out for their potential to provide systematic support to decision-makers, particularly in environments characterized by uncertainty. However, the success of these methods depends not only on quantitative data but also on the accurate representation of the judgments and beliefs contained in expert opinions. Decision-makers' subjective assessments often lead to conflicts and uncertainties between criteria, which increases the risk of inconsistency in the weighting process. Within the scope of the thesis, in order to ensure that uncertainties between overlapping criteria are represented more accurately, a correction term sensitive to the number of sub-criteria is integrated into the fuzzy entropy method. The entropy weights obtained with this developed correction factor are included as relative importance weight multipliers in the proposed two-dimensional fuzzy Analytic Hierarchy Process (AHP). In the two-dimensional fuzzy AHP based on fuzzy entropy with correction factors, developed based on the alpha-cutting method, decision matrices are created separately for each alpha value to calculate criterion weights, and these weights are integrated into the system in a way that preserves the two-dimensional fuzzy structure. Thus, the importance ranking between criteria can be obtained more reliably. In the proposed approach, as a result of consistency analyses performed on decision matrices, the alpha-cutoff value at which all matrices or only the matrix based on lower limit values are found to be consistent is determined, and this value is used as a reference in reducing the sub-criteria to a two-dimensional structure. In addition, the developed model is linked to the OCTAVE Allegro framework, enabling the criteria to be analysed together in terms of both their importance and relative risk levels. This holistic approach contributes to the development of more sensitive, consistent and applicable decision support models, particularly in the field of digital information security.
Benzer Tezler
- Planlı dönemde yükseköğretim politikaları ve uygulamaları
Başlık çevirisi yok
TANER ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA BURSALIOĞLU
- Heterojen ağlarda yeni el değiştirme algoritması
A new handover algorithm in heterogeneous networks
HAMIDULLAH RIAZ
Doktora
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SITKI ÖZTÜRK
- A new framework for decentralized social networks: Harnessing blockchain, deep learning, and natural language processing
Merkezsiz sosyal ağlar için yeni bir çerçeve: Blok zinciri, derin öğrenme ve doğal dil işlemeyi kullanmak
AMIR AL KADAH
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolSakarya ÜniversitesiYazılım Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ BALTA
- Alkylacrylamide-based semi-interpenetrating networks for temperature-sensitive smart systems
Sıcaklığa duyarlı akıllı sistemler için alkilakrilamid bazlı yarı iç içe geçmiş ağyapılar
BİRGÜL KALKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Kimyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN ORAKDÖĞEN
- Genişletilmiş Gauss-Bonnet kuramında kozmolojik genişleme problemi ve entropinin doğası
Cosmological expansion problem and the nature of entropy in extended Gauss-Bonnet gravity
ALİ İHSAN KESKİN
Doktora
Türkçe
2015
Fizik ve Fizik MühendisliğiDicle ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN AÇIKGÖZ