Agonistik oyun tasvirleri. Küçük Asya'da kültürel ve materyal kalıntılarda atletizm konulu agonistik tasvirler
Agonistic game depictions. Agonistic depictions on athletics in cultural and material remains in Asia Minor
- Tez No: 952259
- Danışmanlar: PROF. DR. VELİ KÖSE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klasik Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 498
Özet
Bu tez, Küçük Asya'da MÖ 6. yüzyıldan MS 4. yüzyıla kadar geçen yaklaşık bin yıllık süreçte ortaya konan agonistik festival tasvirlerini, ikonografik, tipolojik ve kronolojik açıdan kapsamlı biçimde değerlendirmektedir. Çalışma kapsamında 181 arkeolojik eser incelenmiş ve bu eserler 25 farklı Agonistik Tasvir Tipi altında sınıflandırılmıştır. Vazo resimleri, mozaikler, duvar freskleri, sikkeler, reliefler, grafitiler, mimari bloklar, heykeller ve lahitler gibi farklı materyal türleri üzerinden yapılan analizler, yalnızca atletik yarışmaların sahnelenmesini değil; aynı zamanda bu yarışmaların organizasyonel yapısını, törensel boyutlarını, ideolojik ve siyasal temsil gücünü de gözler önüne sermektedir. Erken dönemlerde (Arkaik ve Klasik) mezar bağlamında bireysel onurlandırma amacıyla kullanılan tasvirler, Roma İmparatorluk Dönemi ile birlikte kamusal alanlara taşınmış; festival düzenleme yetkisi, kent prestiji ve imparatorlukla kurulan bağların birer propaganda aracına dönüşmüştür. Özellikle MS 2. ve 3. yüzyıllarda tasvir sayısında görülen zirve, hem imparatorluk onaylı isolympik agonların yaygınlaşması hem de yerel elitlerin şahsi agonlar düzenlemesiyle açıklanabilir. Bu bağlamda euergetism, neokoros unvanı ve Constitutio Antoniniana gibi dönemin politik ve yasal dinamikleri ikonografik yoğunluğun artmasında etkili olmuştur. Tasvirlerin buluntu türleri ve kontekstleri üzerinden yapılan analizler, agonistik ikonografinin birey odaklı temsilden kamusal ve kolektif temsile evrildiğini göstermektedir. Stadion, tiyatro, gymnasion, agora, sütunlu cadde ve nymphaeum gibi kamusal yapılarda yer alan agonistik sahneler, kentlerin imparatorluk sistemindeki prestijini görsel olarak ilan ederken; mezarlarda ve lahitlerde görülen tasvirler, bireylerin sosyal statüsünü ve zaferlerini vurgulamaktadır. Ödül tacı, çelenk, palmiye dalı ve amphora gibi semboller; Nike, Hermes ve Ares gibi mitolojik figürlerle birlikte kullanılarak hem dünyevi hem kutsal onurun göstergesi hâline gelmiştir. Çalışma, agonistik festivallere ilişkin görsel repertuarın yalnızca sportif bir gelenek olarak değil; aynı zamanda antik toplumun estetik anlayışını, toplumsal yapısını, siyasal bağlılıklarını ve kent kimliklerini inşa eden çok katmanlı bir ikonografik sistem olduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation provides a comprehensive iconographic, typological, and chronological analysis of agonistic representations in Asia Minor, spanning from the 6th century BCE to the early 4th century CE. A total of 181 archaeological artifacts were examined and systematically categorized into 25 distinct Agonistic Depiction Types. These artifacts, ranging from vase paintings and mosaics to coins, reliefs, architectural elements, grave stelae, and statues, reveal a rich visual culture that not only depicts athletic competitions but also reflects the organizational, ceremonial, ideological, and political dimensions of ancient agonistic festivals. In early periods (Archaic and Classical), agonistic imagery primarily served the function of personal glorification within funerary contexts. However, during the Roman Imperial Period, such representations transitioned into public spheres, becoming visual tools of urban prestige, imperial affiliation, and political propaganda. The surge in depictions during the 2nd and 3rd centuries CE coincided with the proliferation of isolympic and eiselastic games, increased grantings of neokoros status, and the influence of imperial legislation such as the Constitutio Antoniniana. The rise of local elite-sponsored private agones also contributed to this iconographic intensification. An analysis of artifact types and their find contexts demonstrates a shift from individual to collective representation. Public buildings such as stadia, theatres, gymnasia, agoras, colonnaded streets, and nymphaea featured scenes that projected the city's imperial status and religious devotion, while funerary contexts emphasized the social standing and athletic success of the deceased. Iconographic symbols such as the victory crown (brabeion), laurel wreath, palm branch, and amphora, often accompanied by divine figures like Nike, Hermes, and Ares, served as emblems of both earthly triumph and sacred honor. Ultimately, this study argues that agonistic iconography in Asia Minor constituted not merely a visual record of athleticism but a multidimensional ideological system that shaped and reflected civic identity, imperial loyalty, and societal values in the ancient world.
Benzer Tezler
- Türkiye'de tecrit altındaki şempanzelerde sosyal ve biyolojik kökenli davranışlar
Social and biological behaviors of captive chimpanzees in Turkey
SEMA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Antropolojiİstanbul ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA ATAMTÜRK DUYAR
- Siyasalın gündelik kuruluşu bağlamında sokak siyaseti
Street politics in context of everyday construction of political
FUNDA ÇOBAN
Doktora
Türkçe
2013
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV ÖZKAZANÇ KOZAKLI
- Agonistik feminizm tartışmaları bağlamında kamusal alanı yeniden düşünmek
Rethinking public sphere in the context of agonistic feminism discussions
AYŞE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Felsefeİstanbul ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA GÜL BERKTAY
- Çağdaş siyaset felsefesinde agonistik politika
Agonistic politics in modern political philosophy
MURAT İNCE
- Hiperisin GLP-1 agonistik etkiye sahip midir? Fare nöroblastoma hücre dizininde (NB2a) nöroprotektif etkideki rolünün araştırılması
Does hypericin have GLP-1 agonistic effect? Investigation of its role in neuroprotective effect in mouse neuroblastoma cell line (NB2a)
FURKAN ÖZTEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Eczacılık ve FarmakolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDEF GİDENER