The roles of preventive and curative health care in economic development
Önleyici ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin ekonomik kalkınmadaki rolleri
- Tez No: 952326
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OSMAN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Bu tezde, 1998-2021 döneminde Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) ülkelerinde tedavi edici ve önleyici sağlık harcamalarının ekonomik performans üzerindeki etkilerini inceliyoruz. Mevcut literatür, sağlık harcamalarının insan sermayesi teorisiyle uyumlu olarak Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) büyümesi üzerinde olumlu bir etkisi olduğu konusunda genel bir uzlaşıya sahiptir. Ancak, daha az sayıda çalışma tedavi edici (hastalığı tedavi eden) ve önleyici (hastalığı önleyen) gibi sağlık yatırımı türleri arasında ayrım yapmaktadır. Bu harcamaların optimizasyonunun, politika öncelikleri arasında denge kurmak gereken durumlarda kritik olduğunu düşünüyoruz. Bu tezin amacı, tedavi edici ve önleyici harcamaların nedensel etkilerini tahmin etmek ve bu etkilerin eğitim yatırımı ve gelir düzeyine göre farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmaktır. Ayrıca, bu alanda daha önce sık kullanılmamış olan Çift Makine Öğrenmesi (DML) yöntemini uygulamayı da amaçlıyoruz. 1998–2021 dönemi için 29 OECD ülkesinden oluşan dengeli panel veri seti, OECD Sağlık İstatistikleri ve Dünya Bankası kaynaklarından elde edilmiştir. Metodoloji iki temel yaklaşıma dayanmaktadır: yıl ve ülke sabit etkilerini içeren geleneksel Sabit Etkiler (FE) modelleri ve beş makine öğrenme yöntemi (Lasso, Ridge, Elastic Net, Random Forest ve Extreme Gradient Boosting (XGBoost)) kullanan, yüksek boyutlu değişkenler içeren DML çerçevesi. Ana ilgi değişkenlerimiz, GSYİH'ye oranla tedavi edici ve önleyici sağlık harcamalarıdır. Kontrol değişkenleri arasında demografik değişkenler (örneğin yaşam beklentisi, yaşlı nüfus oranı) ve ekonomik değişkenler (örneğin tasarruf oranı, ticaret açıklığı, kısa vadeli faiz oranı) yer almaktadır. FE modelleri, tedavi edici harcamaların gelir düzeyine göre U şeklinde doğrusal olmayan bir ilişki gösterebileceğini ortaya koymaktadır. Dönüm noktası GSYİH'nin %2,87'sidir; bu eşiğin aşılmasından sonra tedavi edici sağlık harcamaları ekonomik gelişmeye olumlu katkı sağlamaktadır. Bu bulgu hem eşzamanlı hem de gecikmeli FE modellerinde tutarlıdır. Önleyici harcamalara gelince, kişi başına GSYİH'nın logaritması üzerinde anlamlı bir etki tespit edemedik. Gelir düzeyine göre yapılan regresyonlar, tedavi edici harcamaların pozitif etkilerinin yalnızca yüksek gelirli OECD ülkelerinde anlamlı hale geldiğini, düşük gelirli ülkelerde ise etkili olmadığını göstermektedir. Ayrıca, daha yüksek eğitim harcamalarının, tedavi edici sağlık harcamalarının ekonomik gelişmeyi desteklemesini güçlendirdiğini de bulduk. DML tahminleri de dikkat çekici sonuçlar vermektedir. Tedavi edici harcamalar için DML modelleri dışbükey (U şeklinde) bir ilişki üzerinde hemfikirdir. FE modellerinden farklı olarak, bazı DML modelleri önleyici sağlık harcamaları ile bağımlı değişken arasında ters U şeklinde bir ilişki belirlemiştir; ancak gecikmeli önleyici harcama modelleri arasında fikir birliği yoktur. Bu sonuçlardan önemli politika çıkarımları elde edilebilir. İlk olarak, tedavi edici sağlık yatırımları gelir düzeyini artırabilir, ancak yalnızca harcamalar asgari eşik düzeyini aştığında ve eğitim yatırımı da varsa. İkinci olarak, ülkelerin önce eğitime yatırım yapmaları, ardından tedavi edici sağlık harcamalarını artırmaları önerilmektedir. Üçüncü olarak, ülkelerin önleyici harcamaların ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini güvenilir şekilde değerlendirebilmeleri için bu harcamaların izlenmesini ve sınıflandırılmasını geliştirmeleri gerekmektedir. DML bulgularımız, mevcut veri sınırlamaları nedeniyle önleyici harcamaların getirilerinin olduğundan düşük görünebileceğini göstermektedir. Yüksek gelirli ülkelerde politika yapıcıların, tedavi edici harcamaların ekonomik gelişmeye katkı sağlayabilmesi için daha yüksek bir eşik düzeyi dikkate almaları gerekebilir. Özetle, bu tez sağlık ekonomisinde yeni buluşlara ulaşmak için yenilikçi yöntemlere başvurulması gerektiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, we examine the impact of curative and preventive health expenditures on economic performance across Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) countries from 1998 to 2021. The existing literature generally agrees that health spending has a positive effect on Gross Domestic Product (GDP) growth, in line with human capital theory. However, fewer studies make a distinction between types of health investment, such as curative (treating illnesses) and preventive (avoiding illnesses). We believe that optimizing these expenditures is crucial in situations involving policy trade-offs. The aim of this thesis is to estimate the causal effect of curative and preventive spending, and to explore interactions with education investment and differentiation by income level. Additionally, we aim to apply an innovative method, such as Double Machine Learning (DML), in an area where it has not been frequently used before. We obtained a balanced panel dataset of 29 OECD countries over the period 1998-2021 from OECD Health Statistics and the World Bank. The methodology employs two main approaches: traditional Fixed Effects (FE) models with year and country dummy variables, and a DML framework with high-dimensional predictors, utilizing five machine learning methods (Lasso, Ridge, Elastic Net, Random Forest, and Extreme Gradient Boosting (XGBoost)). Our primary variables of interest are curative and preventive health expenditures as a percentage of GDP. Controls include demographic variables (e.g., life expectancy, elderly population) and economic variables (e.g., savings, trade openness, short-term interest rate). FE models reveal that curative expenditure may show a nonlinear, U-shaped relationship with the income level. The turning point is 2.87% of GDP after passing that point, curative health spending positively contributes to economic development. This finding is consistent across contemporaneous and lagged FE models. Regarding preventive expenditure, we were unable to identify a significant impact on the logarithm of GDP per capita. Additionally, regressions based on income level showed that the positive effects of curative spending become significant only for higher-income OECD countries, but not for lower-income ones. We also found that higher education spending moderates the effect of curative health expenditure in promoting economic development. The DML estimates provide interesting results as well. For curative spending, DML models agree on a convex relationship. Contrary to FE models, some DML models identified an inverted U-shaped relationship between preventive health expenditure and the dependent variable; however, for lagged preventive spending models disagree. We can derive important policy implications from these results. Firstly, curative health investment can increase the income level, but only if the spending exceeds the minimum threshold, and investment in education is also necessary. Secondly, we suggest that countries should first invest in education and then expand curative healthcare spending. Thirdly, countries need to improve the tracking and classification of preventive expenditures to assess their effect on economic performance with certainty. Our DML results suggest that returns to prevention may be underestimated due to current data limitations. For high-income countries, policymakers should consider a higher threshold for the curative spending for it to contribute to economic development. To sum up, this thesis demonastrates that we need to explore novel approaches to drive discoveries in health economics.
Benzer Tezler
- Sağlık iletişiminde yetkinlik ölçeğinin türkçe geçerlilik güvenilirlik çalışması
A study in validity and reliability of the 'health communication competency scale' in Turkey
ASUMAN TEZEL KAHRİMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Halk SağlığıGazi ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL ÖZKAN
- İşyeri hekimliği uygulamaları, görev, yetki analizi ve öneriler
Worksite physicians practices, analysis of duties, qualifications, responsibility and suggestions
SİNAN YOLSAL
Doktora
Türkçe
1997
Halk Sağlığıİstanbul ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ SABUNCU
- 2003 yılı itibariyle Türk sağlık sisteminde dönüşüm programı
Transformation of Turkish health system since the year 2003
MUSTAFA CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu YönetimiKastamonu ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR KENAN GÜL
- Bir aile sağlığı merkezine başvuranların aile hekimliği sistemi hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors of family health center applicants regarding the family medicine system
HİLAL DEMİRCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiKafkas ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ÇAKMUR
- Sağlık hizmetlerinde önceliklerin belirlenmesi: Öncelik belirleme sürecinde rol alan tarafların görüşleri ve sağlık politikalarına ilişkin değerlendirmeleri
Priority setting in health care services : The views of actors in priority setting process and their assessments in relation to health policies
MEHMET TOP
Doktora
Türkçe
2005
Sağlık Kurumları YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP TATAR