Examining the impact of emotional similarity on face memory and face-context associative memory in younger and older adults
Genç ve yaşlı yetişkinlerde duygusal benzerliğin yüz hafızası ve yüz-bağlam ilişkisel bellek üzerindeki etkisinin incelenmesi
- Tez No: 952518
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HANDE KAYNAK ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Çankaya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Yüz kaynağı belleği ve ilişkisel bellek, duygusal faktörlere özellikle duyarlıdır ve duygu içeriğinin uyumu, bellek performansını düzenlemektedir. Duygu ve bellek üzerine kapsamlı araştırmalara rağmen, duygusal benzerlik ile bellek süreçleri arasındaki etkileşim, farklı yaş grupları açısından yeterince incelenmemiştir. Bu tez çalışması, duygusal benzerliğin yüz belleği ve yüz-bağlam ilişkisel belleği üzerindeki etkisini genç ve yaşlı yetişkinler arasında araştırmaktadır. Çalışmaya 17-25 yaş aralığında 50 genç yetişkin ve 65-80 yaş aralığında 42 yaşlı yetişkin katılmıştır. Deneysel materyal olarak dört farklı olumsuz duygusal yüz ifadesi ve bağlam fotoğrafları (iğrenme, öfke, korku ve üzüntü) kullanılmıştır. Yüz ifadeleri FACES veri tabanından seçilmiş, bağlamsal sahneler ise Uluslararası Duygusal Resim Sistemi'nden alınmış ve 'getimg.ai' programı kullanılarak üretilmiştir. Deneysel görev sırasında katılımcılar ilk olarak, uyumlu ve uyumsuz (yüksek vs. düşük) denemeleri içeren bir dizi yüz-bağlam bileşik görüntüsünü incelemiş ve katılımclardan yüz ifadesiyle aktarılan duyguyu belirlemeleri istenmiştir. Ardından, oyalama göevinden sonra, çalışılan ve çalışılmayan yüz ifadelerine yönelik bir tanıma testi uygulanmıştır. Çalışılan yüzler için, her yüzle ilişkili üç bağlam görüntüsü (orijinal, yeniden düzenlenmiş ve yeni) sunulmuş ve katılımcılardan çalışma aşamasında yüz ifadeleriyle birlikte sunulan bağlam sahnesini belirlemeleri istenmiştir. Araştırmanın sonuçları, bellek performansında belirgin yaşa bağlı farklılıklar olduğunu göstermiştir. Genç yetişkinlerin yüz-bağlam eşleşmelerinin (bozulmamış) kaynaklarını hatırlamada yaşlı yetişkinlere kıyasla daha başarılı olduğu görülmüştür. Buna karşılık, yaşlı yetişkinlerin bellek performansında bağlamsal içeriğin belirleyici bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, duygusal yüz ve bağlam uygunluğunun tanıma belleği performansını artırdığı, düşük duygusal yüz ve bağlam uygunluğunun ise tanıma belleğinde güçlük yaratarak bilişsel zorlanmaya ve hatırlama güçlüklerine neden olduğu gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, bu araştırma, duygusal faktörlerin yaşam boyu bellek süreçlerini nasıl şekillendirdiğini daha iyi anlamaya katkı sağlamakta ve yaşa bağlı bellek farklılıklarının altında yatan bilişsel mekanizmalar hakkında önemli içgörüler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Facial source memory and associative memory are particularly susceptible to emotional influences, with emotional congruence modulating memory performance. Despite extensive research on emotion and memory, the interaction between emotional similarity and memory processes across different age groups remains underexplored. This thesis investigates the effect of emotional similarity on face memory and face-context associative memory across younger and older adults. A total of 50 younger adults aged 17 to 25 and 42 older adults aged 65 to 80 participated in the current study. Four types of negative emotional facial expressions and contextual photos (disgust, anger, fear, and sadness) were used as experimental materials. Facial expressions were selected from the FACES database while contextual scenes were drawn from the International Affective Picture System and generated using the 'getimg.ai' program. During the experimental task, first, participants were required to view a series of face-context composite images, including congruent and incongruent (high vs. low) trials, and identify the emotion conveyed by the facial expression. After the distractor task, they took a recognition test for studied and unstudied facial expressions. For the studied ones, they were further shown three context images associated with each face: intact, rearranged, and new. Participants were told to identify the context scene presented with the facial expressions during the study phase. The results have shown distinct age-related differences in memory performance, highlighting that younger adults outperform older adults in recognizing sources of face-context pairings (intact), whereas older adults rely more on contextual familiarity. Additionally, emotional congruence enhances recognition memory performance, while low-similarity conditions impair retrieval by introducing ambiguity and cognitive interference. In conclusion, by investigating these factors, this research contributes to a deeper understanding of how emotional factors shape memory processes across the lifespan, offering insights into the cognitive mechanisms underlying age-related memory differences.
Benzer Tezler
- İstanbul-Yeniköy tarihi kentsel peyzajında toplumsal belleği açığa çıkarmaya dair bir araştırma
A study on revealing collective memory in the historical urban landscape of Istanbul-Yenikoy
NESLİHAN KOÇHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY GÜLER
- Uluslararası öğrenci değerlendirme programı 2018 matematik ve fen başarılarında ülkeler arası karşılaştırmaların makine öğrenmesi yöntemleri ile incelenmesi
Examining the comparisons between countries in international student assessment program 2018 mathematics and science achievements using machine learning methods
EZGİ GÜLENÇ BAYİRLİ
Doktora
Türkçe
2023
İstatistikYıldız Teknik Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERSOY ÖZ
PROF. DR. ATABEY KAYGUN
- Logo tasarımında Gestalt ilkelerinin kullanımı ve MC Donald's markası örneği
The use of Gestalt principles in logo design and the example of the MC Donald's brand
ZEYNEP AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel Sanatlarİstanbul Aydın ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. ELANUR PİLİCİ
- Annelerin evlilik doyumları ile çocuklarında gözlemledikleri ruhsal problemler arasındaki ilişkide annelerin ebeveynlik tutumlarının aracı rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of mothers' parenting attitudes in the relationship between mothers' marital satisfaction and the psychological problems they observe in their children
BÜŞRA BAYINDIR HACIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiDüzce ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDİ GÜNGÖR
- Duygusal zekâ ve kontrol odağının öz yeterlilik ve girişimcilik niyeti üzerine etkisi
The effect of emotional intelligence and locus of control on self-efficacy and entrepreneurial intention
ÜMİT BAYRAKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeGebze Teknik ÜniversitesiStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERHAT ERAT