Yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması anlaşmalarında yer alan en çok gözetilen ulus kaydı: Kaydın kapsamı, uygulaması ve sınırlandırılması
The most favoured nation clause in bilateral investment treaties: Its scope, application and limitations
- Tez No: 952859
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMA ÇÖRTOĞLU KOCA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Bu tez çalışmasında, uluslararası yatırım hukukunun temel ilkelerinden biri olan en çok gözetilen ulus kaydı ele alınmakta; yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması (YKTK) anlaşmalarında kaydın kapsamı ve sınırları, çelişkili hakem kararları ışığında sistematik biçimde incelenmektedir. Çalışmanın temel amacı, en çok gözetilen ulus kaydının normatif yapısını, işlevini ve sınırlarını ortaya koymak; özellikle usule ilişkin hükümlere uygulanıp uygulanamayacağına dair mevcut yaklaşım farklılıklarını öğretideki tartışmalar ve uygulama örnekleri çerçevesinde değerlendirmektir. Tez beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, doğrudan yabancı yatırımların kavramsal çerçevesi ortaya konulmuş, bu yatırımların tanımı, tarihi gelişimi ve tabi olacağı hukuki muamele sistematik şekilde incelenmiştir. İkinci bölümde, YKTK anlaşmalarında yer alan muamele standartları, özellikle adil ve eşit muamele, ulusal muamele, tam koruma ve güvenlik gibi ilkeler öğretideki ve uygulamaya dönük yaklaşımlarla ele alınmıştır. Üçüncü bölüm, en çok gözetilen ulus kaydının tarihsel gelişimi, tanımı ve temel özelliklerini irdelemekte; ayrıca bu kaydın yatırım hukukundaki yeri ve fonksiyonu irdelenmektedir. Dördüncü bölümde ise en çok gözetilen ulus kaydının kapsamı ve sınırları hem teorik hem de uygulamalı düzlemde analiz edilmekte; çeşitli devlet uygulamaları, istisna rejimleri ve sınırlama türleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmektedir. Beşinci bölümde, söz konusu kaydın uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına uygulanabilirliği meselesi uluslararası tahkim kararları, öğretideki görüşler ve devlet uygulamaları ışığında detaylandırılmış, bu kapsamda Maffezini, Plama, Siemens, RosInvestCo ve Tza Yap Shum gibi emsal kararlar incelenmiştir. Çalışmada ağırlıklı olarak karşılaştırmalı hukuk yöntemi kullanılmış, çok sayıda hakem kararı, devlet uygulaması ve model yatırım anlaşması üzerinden normatif ve uygulama temelli çözümlemeler yapılmıştır. Ayrıca Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi'nin yorum kurallarına dayalı analitik değerlendirmelere yer verilmiştir. Sonuç olarak, en çok gözetilen ulus kaydının yatırımcıya sağladığı korumanın kapsamı, her somut anlaşmanın lafzı, bağlamı ve taraf devletlerin iradesi çerçevesinde değerlendirilmelidir. Devletlerin kaydın uygulamasına ilişkin iradelerini açık ve net şekilde ortaya koyması gerektiği gibi, mevcut YKTK anlaşmalarının da bu yönüyle gözden geçirilmesi ve yenilenmesi önerilmektedir. Uluslararası hukukta yeknesaklığın sağlanabilmesi adına kaydın düzenlemesine ilişkin çok taraflı bir çerçeve anlaşmanın kabulü ise öğretide ve uygulamada yaşanan belirsizlikleri asgariye indirecektir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the most favoured nation (MFN) clause, one of the fundamental principles of international investment law, and offers a systematic analysis of its scope and limitations within Bilateral Investment Treaties (BITs) in light of divergent arbitral awards. The primary objective of this study is to identify the normative structure, legal function, and boundaries of the MFN clause, with particular emphasis on the controversial issue of whether it extends to procedural provisions. The analysis draws upon scholarly debates and practical examples in the field. The thesis is structured into five main chapters. The first chapter outlines the conceptual framework of foreign direct investment, addressing its definition, historical development, and the legal regime to which it is subject. The second chapter discusses the standard of treatment provisions found in BITs, specifically, fair and equitable treatment, national treatment, and full protection and security, through both doctrinal perspectives and state practice. The third chapter explores the historical evolution, definition, and core characteristics of the MFN clause, as well as its legal function and role within the investment law framework. The fourth chapter provides a detailed analysis of the scope and limitations of the MFN clause, considering theoretical perspectives, state practice, exception regimes, and limitation clauses through comparative evaluation. The fifth and final chapter focuses on the applicability of the MFN clause to dispute settlement mechanisms, elaborating on arbitral practice, scholarly opinions, and treaty interpretation. In this context, landmark arbitral decisions such as Maffezini, Plama, Siemens, RosInvestCo and Tza Yap Shum are examined in depth. The study primarily employs a comparative legal methodology, integrating normative and practice-oriented analysis through a comprehensive review of arbitral awards, state conduct, and model BITs. Furthermore, interpretive principles laid out in the Vienna Convention on the Law of Treaties are used as the basis for analytical evaluations. In conclusion, the extent of protection afforded to investors through the MFN clause must be assessed in accordance with the wording, context, and intent of the contracting states in each specific treaty. States should clearly articulate their intent regarding the application of MFN clauses, particularly with respect to procedural matters. It is also recommended that existing BITs be reviewed and, where necessary, revised to reflect this clarity. Finally, the adoption of a multilateral framework agreement governing MFN clauses would contribute significantly to resolving interpretive inconsistencies and promoting uniformity in international law.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- ЕВРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫК БИРЛИГИ: КЫРГЫЗСТАН МИСАЛЫНДА
Avrasya Ekonomik Birliği: Kırgızistan örneği / The Eurasian Economic Union: The Case Of Kyrgyzstan
ŞAMİL BALCI
Doktora
Kırgızca
2024
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUSUPCAN PİRİMBAYEV
- Yabancı yatırım sözleşmelerinin yeniden müzakeresi ve uyarlanması
Renegotiation and adaptation of foreign invesment agreements
MURAT ERBİLEN
- Türkiye'nin dış ticaretinde 1980 sonrası dönemde meydana gelen yapısal değişiminin ekonometrik analizi (1973-1992)
Başlık çevirisi yok
ZEKERİYA MIZIRAK
- Milletlerarası ticari tahkim ve kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri
Başlık çevirisi yok
NEŞE BARAN ÇELİK
