Ezîdiler ve tarihsel kökleri
Yazidis and their historical roots
- Tez No: 953192
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADRİ ÖNEMLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Yezîdîlik, Ezîdîler, Kuzey Irak Bölgesi Ezîdîleri, İnanç, Köken, Ritüel, Yazidism, Eizdizm, Northern Iraq Yazidis, Faith, Ethnicity, Ritual
- Yıl: 2022
- Dil: Arapça
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mezhepler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Birçok din ve inancın izlerini bünyesinde barındıran Ezîdîlik, kendi anlatımlarına göre bütün dinlerden önce var olan bir inanç olmakla beraber, zaman içerisinde kaynaklarının kaybolduğu kanısındadırlar. Ezîdîler hakkında son zamanlarda birçok kitap ve makale yazılmakla beraber farklı anlatımlar ortaya çıkmıştır. Ezîdîler'in kapalı toplum olmaları, inançlarını gizlemeleri, ibadetlerini halkın göremeyeceği yerlerde yapmalarından ötürü, yapılan çalışmalarda onlar hakkında gerçek bilgiye ulaşmak adeta mümkün olamamıştır. Ezîdiler'de en belirgin şahsiyet Adî b. Müsafir olup bu inancın kurucusu ve lideri olarak kabul edilmektedir. Nesebi hususunda Emevî ailesin mensup bir Arap veya Kürt olduğu hakkında rivayetler vardır.“İ'tikâdâtu Ehlü's-Sünne ve'l-Cemaa”adında bir eseri vardır. Kapalı bir inanç sistemi olmalarından ötürü onlar hakkında az malumat vardır. Ezîdilikte yedi kutsal melek ayrı bir öneme sahiptir. Melek-i Tavus her şeyi yaratanı temsil eder, tanrı ile yekvücuttur ve Şeytan olarak ifade edilir. Ezîdilerin“Mushaf-a Reş”ve“Kitabü'l-Cilve”adında iki adet kutsal kitapları vardır. Mushaf'a Reş'in içeriğinde kâinatın nasıl yaratıldığı, insanın kökeni, Âdem ve Havva hakkında verilen bilgilerle beraber bir Ezîdinin inancı gereği yapıp yapmaması gereken konular yazılmıştır. Kitâbü'l-Cilve'de ise, Melek-i Tâvus'un ezelde var olduğu, insanları istediği gibi mükâfatlandırıp cezalandırabileceği, bir vasfının da insanlara yardımcı olmak ve sorunları çözmek olduğu, yeryüzünün hem üstü ve hem de altı onun tasarrufu altında olduğu, kendi şahsına ve resmine tazimde bulunması gerektiği yazılmaktadır. Ezîdîlik inanç sisteminde tenâsuh/ruh göçü vardır. Namaz onlar için duadan ibarettir. Onlar için ibadetlerin yerine getirileceği hususi bir ibadethaneleri yoktur. Genel ve özel şeklinde iki tür oruçları vardır ve iftarlarını şarap ile açarlar. Hac ibadeti kutsal mekân olarak kabul edilen Lâleş'te bir hafta süren İd-i camâa ile yerine getirilir. Bu davranış onların inançlarının gereğidir. Ezîdîlikte sosyal sınıflar vardır. Onların dereceleri, Mirler, Baba Şeyhler, Pirler, Kavallar, Kuçekler, Müritler şeklindedir. Ezîdîlerin zekât ibadeti Müslümanlarınkinden farklıdır. Bu çalışmada Ezîdîler nasıl bir toplumdur, inanç ve yaşayışları nelerden oluşmaktadır, tarihi kökenleri nereye dayanmaktadır, ahlâk, kültür, itikat ve dinî ritüelleri, diğer inançlar ile etkileşimleri, benzerlikleri ve farklılıkları nelerdir gibi soruların cevabını aranmakla birlikte, Ezîdîlik inancının kökenleri çerçevesinde yoğunlaşarak, Kuzey Irak bölgesinde halen yaşamakta olan Ezîdîler hakkında güncel bilgiler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
According to their own narratives, Yazidism, which contains traces of many religions and beliefs, is a faith that existed before all religions. However, it is mostly believed that their resources are lost over time. Although many books and articles have recently been written about Yazidis, there are different narratives about them. As Yazidis are a closed society, hide their beliefs, and perform their worship in places where the public cannot see, it is almost impossible to reach real information about them in the studies carried out. Being the most prominent figure among Yazidis, Adî b. Musafir is accepted as the founder and leader of this faith. Regarding his lineage, there are rumours that he was an Arab or Kurdish member of the Umayyad family. He has a work titled“İ'tikâdâtu Ehlü's-Sünne ve'l-Cemaa”. Little is known about them as they are a closed belief system. Seven holy angels have a special importance in Yazidism. Melek-i Tavus represents the creator of everything, is one with God and is called as Satan. Yazidis have two holy books named“Mushaf-a Reş”and“Kitabü'l-Cilve”. In Mushaf'a Reş, certain information is given about how the universe was created, the origin of man, Adam and Eve. In addition, the things that a Yazidi should or should not do are also written. In Kitâbü'l-Cilve, on the other hand, it is written that the Melek-i Tavus existed in eternity, that he can reward and punish people as he wishes, that one of his qualities is to help people and solve their problems, that both the top and the bottom of the earth are under his control, and that one should pay tribute to him and his picture. There is transmigration of soul (tenâsuh) in the Yazidi belief system. Salah is just prayer for them. They do not have a special place of worship. There are two types of fasting, general and special, and they break their fast with wine. The pilgrimage is performed in Laleş, which is considered a holy place, with a week-long İd-i camaa. This behaviour is a requirement for their beliefs. There are social classes in Yazidism. These classes are called Mirler, Baba Şeyhler, Pirler, Kavallar, Kuçekler, and Müritler. The zakah worship of the Yazidis is different from that of the Muslims. This study addresses research questions like what kind of society Yazidis are, what their beliefs and lifestyles consist of, where their historical roots are based, how their morals, culture, creed and religious rituals are formed, how their interactions with other beliefs are, and what their similarities and differences are. Focusing on the origins of the Yazidi faith, the study also aims to reveal up-to-date information about the Yazidis still living in the Northern Iraq region.
Benzer Tezler
- Medyada temsil ve Türkiye'de dini bir azınlık: Ezidiler
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM ENGİN AKALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Radyo-TelevizyonMaltepe ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAKAN AYTEKİN
- Şengal bölgesinden Diyarbakır iline gelen Ezidi sığınmacılarda savaş ve zorunlu göçün oluşturduğu travmatik yaşantılar ve kolektif hafıza
Traumatic lives and collective memories caused by war and forced migration of Yazidi refugees, who came to Diyarbakır from the Shingal district, Iraq
HASAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA TEKİN
- Tarihten günümüze Yezidilik / Ezîdîlik ve Viranşehir Yezidiliği / Ezîdîliği
Yazidism from past to present / Ezidism and Ezidism of Viranşehi̇r
MEHMET ALİ ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADRİ ÖNEMLİ
- Lozan'dan günümüze Êzidiler ve Süryaniler
Lousanne, Ezidis and Syrians
KADİR KILIÇÇIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerMuş Alparslan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH KIRAN
- Ezidilerde kültürel farkındalık: Viranşehir ilçesi örneği
Cultural awareness of Ezidi: Viranşehir district example
AYDIN KARAYEL