Geri Dön

Toplulukçuluk ve bireyselcilik bağlamında kimlik inşası ile bireylerin tercih süreçlerinin incelenmesi

An examination of identity construction and individual decision-making processes in the context ofcollectivism and individualism

PDF İndir

  1. Tez No: 953295
  2. Yazar: EMİNE AKÇELİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NİLAY ÇUBUK KAYA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Toplulukçuluk, Bireyselcilik, Kimlik, Kendilik, Tercih, Değişim, Collectivism, Individualism, Identity, Self, Choice, Change
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 449

Özet

Bu araştırmanın konusunu, kolektivist bir kültür içinde yetişmiş olan bireylerin kendilik deneyimleri, kimlik inşa süreçleri ve bu inşa süreçleriyle ilişkili olarak yaşamlarındaki önemli tercihleri nasıl yaptıkları oluşturmaktadır. Toplumsal yapının birey üzerindeki etkisini, bireyin kendi benliği ve tercihleriyle çatışan kültürel ve ailevi beklentiler çerçevesinde ele alan bu çalışma, toplulukçuluk/kolektivizm ve bireyselcilik/individüalizm dikotomisi bağlamında şekillendirilmiştir. Çalışma, bireylerin allosentrik [diğer-merkezli] ya da idiosentrik [ben-merkezli] yönelimler geliştirerek nasıl bir kimlik inşa ettiklerini, bu yönelimlerin yaşam tercihleri üzerindeki etkisini ve karar alma süreçlerinde sosyal, kültürel ve bireysel etkenlerin nasıl ortaya çıktığını araştırmaktadır. Bu kapsamda bireylerin üniversite-meslek, eş-partner ve inanç-ideoloji tercihleri gibi yaşamlarının yönünü belirleyen kritik kararlarda benimsedikleri tutumlar analiz edilmektedir. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımıyla yürütülmüş ve amaçlı örnekleme tekniğiyle belirlenen 22 bireyle derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Mülakat yapılan bireyler, 27-50 yaş aralığında, kolektivist kültürlere sahip ailelerde yetişmiş kişilerdir. Verilerin çözümlenmesinde tematik analiz kullanılmıştır ve bireylerin deneyimleri, benlik algıları ile tercih gerekçeleri detaylı biçimde analiz edilmiştir. Araştırma verileri doğrultusunda oluşturulan betimleyici ve analitik ana ve alt temaları içeren analiz, bireylerin söylemlerine sadık kalınarak yapılandırılmıştır. Araştırma sonuçları, bireylerin kimliklerinin sabit bir yapı olmaktan ziyade deneyim, kırılma, sorgulama ve farkındalık süreçleriyle yeniden biçimlenen dinamik bir yapı olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgular; kimlik inşası, kendilik, kimlik-tercih ilişkisi ve değişim ana başlıkları altında analiz edilmiştir. Kimlik İnşası başlığı altında bireysel (idiosentrik) ve kolektif (allosentrik) kimlik yönelimleri incelenmiştir. Bireysel kimlik inşası sürecinde bireylerin ailelerinden ve toplumsal normlardan ayrışarak kendi değer sistemlerini oluşturdukları gözlenmiştir. Bireyler bu süreçte özgünlük arayışı, normatif kalıplardan sapma ve bireysel karar alma gibi davranışlar sergilemektedirler. Öte yandan kolektif kimlik inşasında ise bireylerin ait oldukları sosyal çevre, aile yapısı ve kültürel değerlerle uyumlu bir benlik geliştirdikleri, grup içi aidiyetin belirleyici olduğu anlaşılmaktadır. Kendilik teması altında, bireylerin“kendi olma”çabası, kendini tanıma, tanımlama ve öz- sınırlarını belirleme deneyimleri incelenmiştir. Kendi olabilme, toplumsal beklentilerden sıyrılarak içsel yönelimlere göre eylemde bulunma kapasitesiyle ilişkilendirilmektedir. Kendi olabilme ya da olamama durumları, bireylerin istemedikleri şeyleri yapıp yapmama ve toplumu ya da başkalarını dikkate almadan kendi istediği gibi yaşama bağlamında ele alınmaktadır. Bununla birlikte toplum ve kültüre yönelik eleştiriler, bireylerin sistematik baskılara karşı geliştirdiği farkındalık ve direnç biçimlerini yansıtmaktadır. Kimlik ve Tercih İlişkisi bağlamında bireylerin tercih süreçlerinin bireysel ya da kolektif yönelimlere göre farklılaştığı ortaya koyulmuştur. Bireysel tercihler, çoğunlukla bireyin kendini tanıması, ne istediğini bilmesi ve bu doğrultuda karar almasıyla ilişkilidir. Buna karşın kolektif kimlik yöneliminde kararlar çoğunlukla içselleştirilmiş otorite, aile beklentileri, çevresel yönlendirmeler ve mevcut imkanların etkisiyle şekillenmektedir. Bazı bireylerin geçmişte yaptıkları tercihleri sorgulamaları, kimlik ve yönelimlerinde değişime işaret etmektedir. Değişim teması altında ise bireylerin hayatlarının çeşitli aşamalarında geçirdikleri dönüşümler analiz edilmiştir. Değişime açıklık, sorgulama eğilimi, dönüm noktaları, mesleki deneyimler, sosyal etkileşimler ve farklı düşünce yapılarıyla karşılaşma gibi faktörler, bireyin kimlik yapısında dönüşüm yaratan başlıca unsurlar olmuştur. Özellikle farklı ideolojik ya da kültürel perspektiflerle temas, bireylerin düşünsel olarak kendilerini yeniden inşa etmelerine olanak sağlamıştır. Araştırma bulguları, bireylerin toplumsal yapı içinde nasıl özneleştiklerini ve bireysel özerklik ile kolektif bağlılık arasında nasıl konumlandıklarını anlamaya yönelik önemli bir çerçeve sunmaktadır.

Özet (Çeviri)

The subject of this research is how individuals raised in a collectivist culture experience themselves, construct their identities, and make important choices in their lives in relation to these construction processes. This study, which examines the impact of social structure on the individual within the framework of cultural and familial expectations that conflict with the individual's own sense of self and preferences, is shaped within the context of the collectivism/individualism dichotomy. The study investigates how individuals construct their identity by developing allosentric [other-centered] or idiosentric [self- centered] orientations, the impact of these orientations on life choices, and how social, cultural, and individual factors emerge in decision-making processes. In this context, the attitudes adopted by individuals in critical decisions that determine the direction of their lives, such as university-career, spouse-partner, and belief-ideology choices, are analyzed. The study was conducted using a qualitative research approach, and in-depth interviews were conducted with 22 individuals selected using purposive sampling. The individuals interviewed were between the ages of 27 and 50 and had been raised in families with collectivist cultures. Thematic analysis was used to analyze the data, and the individuals' experiences, self-perceptions, and reasons for their preferences were analyzed in detail. The analysis, which includes descriptive and analytical main and sub-themes created based on the research data, was structured in accordance with the individuals' statements. The research results reveal that individuals' identities are not fixed structures but rather dynamic structures that are reshaped through processes of experience, rupture, questioning, and awareness. The findings were analyzed under the main headings of identity construction, selfhood, the relationship between identity and preference, and change. Under the heading of Identity Construction, individual (idiosyncratic) and collective (allocentric) identity orientations were examined. In the process of individual identity construction, it was observed that individuals differentiated themselves from their families and social norms to form their own value systems. In this process, individuals exhibit behaviors such as the search for originality, deviation from normative patterns, and individual decision-making. On the other hand, in collective identity construction, it is understood that individuals develop a sense of self that is consistent with their social environment, family structure, and cultural values, and that group belonging is a determining factor. Under the theme of selfhood, individuals' efforts to“be themselves,”their experiences of self-recognition, self-definition, and self-boundary determination were examined. Being oneself is associated with the capacity to act according to internal orientations, free from social expectations. The ability or inability to be oneself is addressed in the context of individuals doing or not doing things they do not want to do and living as they wish without considering society or others. However, criticisms of society and culture reflect the awareness and resistance developed by individuals against systematic pressures. In the context of the Relationship between Identity and Choice, it has been revealed that individuals' choice processes differ according to individual or collective orientations. Individual choices are mostly related to the individual's self-awareness, knowing what they want, and making decisions accordingly. In contrast, in collective identity orientation, decisions are mostly shaped by internalized authority, family expectations, environmental influences, and the impact of existing opportunities. Some individuals' questioning of their past choices indicates a change in their identity and orientation. Under the theme of change, the transformations that individuals undergo at various stages of their lives have been analyzed. Factors such as openness to change, a tendency to question, turning points, professional experiences, social interactions, and encounters with different ways of thinking have been the main elements that have brought about transformation in individuals' identity structures. In particular, contact with different ideological or cultural perspectives has enabled individuals to reconstruct themselves intellectually. The research findings provide an important framework for understanding how individuals subjectify themselves within the social structure and how they position themselves between individual autonomy and collective belonging.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    856227

    Türkiye'de Suriyeli çalışanların toplumsal kültürel değerler bağlamında incelenmesi

    The investigation of Syrian employees in Turkey in the context of social cultural values

    MOURAN DITBASHATRKMANI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    İşletmeManisa Celal Bayar Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA TEPECİ

  2. Tez No

    870588

    The impact of transformational leadership on employees' job satisfaction: An example of Mogadishu, Somalia

    Dönüşümcü liderliğin çalışanların iş tatmini üzerinde etkisi: Mogadişu/Somali örneği

    MOHAMED ABDIAZIZ MOHAMED

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    İşletmeOSTİM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

    Uluslararası İşletme Yönetimi Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TUĞRUL OĞUZHAN

  3. Tez No

    818262

    The influence of cultural dimensions on job satisfaction

    Kültürel boyutların iş tatmini üzerindeki etkisi

    SAMUEL AMANOR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İşletmeFırat Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE GÖKÇE DEMİREL

  4. Tez No

    895494

    Okullarda sergilenen atasözleri ve özdeyişlerin Hofstede'in kültür sınıflamasına ve katılımcı görüşlerine göre incelenmesi

    An analysis of proverbs and alphorisms displayed in schools according to Hofstede's culture classfication and the views of participants

    ŞEVKET GÜVEN EKEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimEge Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YILMAZ TONBUL

  5. Tez No

    418162

    Sınıf öğretmenlerinin bireyselci/toplulukçu örgüt yapısı ve güç mesafesine ilişkin algılarının öz yeterlik inançlarına etkisi

    Effects of primary teachers' perceptions associated with individualist/collectivist organisation structure and power distance on self-efficiency beliefs

    SAADET YÜKSEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF CERİT

Geri Dön