Okul öncesi dönemde (48-72 aylık) çocuğu bulunan annelere uygulanan dijital ebeveynlik eğitim programının etkililiğinin incelenmesi
Examining the effectiveness of the digital parenting education program applied to mothers with preschool children (48-72 months old)
- Tez No: 953576
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DEVLET ALAKOÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Dijital Ebeveynlik, Ebeveyn Eğitim Programı, Medya Arabuluculuğu, Medya Okuryazarlığı, Problemli Medya Kullanımı, Digital Parenting, Media Mediation, Media Literacy, Parenting Education Program, Problematic Media Use
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
Bu araştırmanın amacı; okul öncesi dönemde çocuğu (48-72 ay) bulunan annelere yönelik geliştirilen Dijital Ebeveynlik Eğitim Programı'nın, annelerin dijital ebeveynlik farkındalık ve ebeveyn medya aracılığı düzeylerine; çocuklarının ise problemli medya kullanımı ve medya okuryazarlık düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırmada, gerçek deneme modellerinden ön test-son test kontrol gruplu model kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim öğretim yılında, Karaman il merkezinde bulunan, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı iki bağımsız anaokulunda öğrenim gören 48-72 aylık çocuklar ve anneleri oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 32'si deney 32'si kontrol grubunda yer alan toplam 64 anne ve çocukları ile çalışılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak,“Dijital Ebeveynlik Farkındalık Ölçeği”,“Erken Çocukluk Ebeveyn Medya Aracılık Ölçeği”,“Problemli Medya Kullanım Ölçeği (Uzun Form)”,“Medya Okuryazarlık Ölçeği Çocuk Formu”, ayrıca anneler ve çocuklarının demografik bilgileri ile dijital cihazları kullanım alışkanlıklarını belirlemek için araştırmacı tarafından hazırlanan“Kişisel Bilgi Formu”kullanılmıştır. Dijital Ebeveynlik Eğitim Programı, araştırmacı tarafından deney grubundaki annelere haftada iki gün olmak üzere yedi hafta boyunca uygulanarak tamamlanmıştır. 14 oturumdan oluşan programın, içeriklerine göre 8 oturumu yüz yüze, 6 oturumu ise Google Meet üzerinden çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde, gruplar arası farkların belirlenmesinde Ki-Kare testleri ve Bağımsız Örneklem t-Testi, grup içi karşılaştırmalarda ise Bağımlı Örneklem t-Testi ve Tekrarlı Ölçümler için ANOVA testi kullanılmış; anlamlı bulunan farkların çoklu karşılaştırmaları Bonferroni testi ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda, Dijital Ebeveynlik Eğitim Programı uygulamaları sonrasında, deney grubunda yer alan annelerin dijital ebeveynlik farkındalığının arttığı, deney grubunda yer alan annelerin çocuklarının ise problemli medya kullanımları azalırken medya okuryazarlık düzeylerinin arttığı görülmüştür. Ebeveyn medya aracılığı açısından ise, deney ve kontrol grupları karşılaştırıldığında son test puan ortalamaları açısından yalnızca aktif sınırlayıcı alt boyutunda deney grubu lehine anlamlı farklılık saptanırken; deney grubunun kendi içindeki ön test son test puan ortalaması karşılaştırmasında aktif destekleyici, aktif sınırlayıcı alt boyutlarında anlamlı farklılık saptanmıştır. Ayrıca tüm ölçeklerde, deney grubunun son test-izleme testi puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılaşma olmadığı belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Dijital Ebeveynlik Eğitim Programı'nın deney grubundaki annelerin dijital ebeveynlik farkındalığını artırmada, çocuklarının problemli medya kullanımını azaltmada ve medya okuryazarlığını geliştirmede etkili olduğu, ebeveyn medya arabuluculuk becerileri üzerinde ise kısmen etkili olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effects of the Digital Parenting Education Program, developed for mothers with preschool children (48–72 months), on mothers' digital parenting awareness and parental media mediation levels, as well as on their children's problematic media use and media literacy levels. The study employed a pretest-posttest control group design, which is one of the true experimental models. The study included 64 mothers and their 48–72-month-old children enrolled in two public preschools in Karaman during 2023–2024, with 32 in the experimental and 32 in the control group. As data collection tools in the study, the“Digital Parenting Awareness Scale”,“Early Childhood Parent Media Mediation Scale”,“Problematic Media Use Scale (Long Form)”,“Media Literacy Scale Child Form”, and the“Personal Information Form”prepared by the researcher to determine the demographic information of mothers and their children and their habits of using digital devices were used. The researcher implemented the Digital Parenting Education Program for the experimental group mothers twice a week for seven weeks. Of the 14 sessions, 8 were face-to-face, and 6 were online via Google Meet. Chi-square and Independent Samples t-tests examined between-group differences, while Paired Samples t-tests and Repeated Measures ANOVA assessed within-group changes, with Bonferroni tests for multiple comparisons. The results showed that after the program, mothers' digital parenting awareness increased, their children's problematic media use decreased, and media literacy improved. Between groups, a significant difference favoring the experimental group appeared only in the active restrictive sub-dimension. Within the experimental group, significant improvements were found in active supportive, active restrictive sub-dimensions, and total scores from pretest to posttest. In addition, it was determined that there was no significant difference between the post-test and follow-up test score averages of the experimental group in all scales. Based on the findings, it was concluded that the Digital Parenting Education Program was effective in increasing the digital parenting awareness of mothers in the experimental group, reducing their children's problematic media use, and improving their media literacy, while it was partially effective in enhancing parental media mediation skills.
Benzer Tezler
- Okul öncesi dönemde ebeveyn-çocuk ilişkisinin çocukların gelişimlerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of parent-child relationship on children's development in preschool period
HİLAL GÜNDAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EZGİ AKŞİN YAVUZ
DOÇ. DR. HİLAL İLKNUR TUNÇELİ
- Okul öncesi dönemdeki çocukların medya kullanımı ve yazı farkındalığı becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between media use and text awareness skilss of preschool children
ELİF SARAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF ÇELEBİ ÖNCÜ
- Okul öncesi dönemde çocuğu olan ebeveynler için değerler eğitimi yaklaşımlarını değerlendirme ölçeği'nin geliştirilmesi ve ebeveynlerin değerler eğitimi yaklaşımlarının belirlenmesi
Development of the values education scale for parents with preschool children and determination of the values education aproaches of parents
MEHRİBAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKAY ULUTAŞ
- Ebeveynlerin ev erken okuryazarlık ortamlarının farklı değişkenler ile incelenmesi ve uygulamalara ilişkin görüşlerinin belirlenmesi
Investigation of parents' home early literacy environments with different variables and determining their opinions on implementations
AYLİN AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇE KARAMAN BENLİ
- Okul öncesi dönemdeki çocuklarda kendini yönetme becerisindeki farkındalığın gelişimi: Ataşehir örneği
Development of awareness in self-administrative skills in preschool children: Atasehir case
ZEYNEP TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN CANAN